Εκδηλώσεις για τα 20 χρόνια δράσης του Δημοκρατικού Δρόμου
Οι εκδηλώσεις για τα 20 χρόνια από την ίδρυση του Δημοκρατικού Δρόμου, ενός από τα σημαντικότερα κόμματα της Αριστεράς στο Μαρόκο, ήταν η αφορμή για την περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων με το κίνημα αυτής της βορειοαφρικανικής χώρας. Ένα κίνημα με μεγάλη ιστορία, που υπέστη για δεκαετίες αιματηρή καταστολή από το καθεστώς του βασιλιά Χασάν. Η διαδοχή του τελευταίου από τον σημερινό βασιλιά, τον Μοχάμετ τον 6ο, το 1999, σηματοδότησε έναν ελεγχόμενο εκσυγχρονισμό και «εκδημοκρατισμό» – πάντα με τις ευλογίες της Δύσης και ιδίως της Γαλλίας, προτεκτοράτο της οποίας ήταν το μεγαλύτερο τμήμα του Μαρόκου.
Η βιτρίνα που έστησε ο νέος βασιλιάς απλά κάλυψε καλύτερα τη συνεχιζόμενη εξάρτηση της χώρας, όχι όμως και το γενικευμένο σύμπλεγμα αυταρχισμού, διαφθοράς και καταλήστευσης του εθνικού πλούτου από τις ξένες εταιρίες και την τοπική ολιγαρχία. Οι Μαροκάνοι έχουν έναν όρο γι’ αυτό το καθεστώς: «μαχζέν». Βασική συνιστώσα του είναι η βασιλική οικογένεια, που ελέγχει μεγάλο τμήμα της οικονομίας και είναι συνέταιρος όλων σχεδόν των ξένων εταιριών που «επενδύουν» στη χώρα. Εξάλλου ο Μοχάμετ ο 6ος δεν είναι μόνο βασιλιάς – είναι μακράν και ο πλουσιότερος άνθρωπος στο Μαρόκο…
Μέρος της αντιπολίτευσης, «κατοικίδιο» του καθεστώτος
Ενάντια σε αυτό το καθεστώς εξεγέρθηκε πολλές φορές ο λαός του Μαρόκου, με πιο πρόσφατη το 2011, μαζί με τις υπόλοιπες αραβικές χώρες. Σε αντίθεση όμως με την άγρια καταστολή που επέλεξαν οι δικτάτορες της Αιγύπτου και της Τυνησίας, χωρίς τελικά να καταφέρουν να αποτρέψουν την ανατροπή τους, το μαροκάνικο μοναρχικό καθεστώς επέλεξε διαφορετική τακτική. Διαβλέποντας την πιθανότητα μιας νικηφόρας λαϊκής εξέγερσης, έσπευσε να κάνει φιλελεύθερες παραχωρήσεις και να δώσει αυξήσεις στους μισθούς και άλλες κοινωνικές παροχές. Έτσι, και με την… πολύτιμη βοήθεια της «υπεύθυνης» αντιπολίτευσης, κατάφερε ώστε το Κίνημα της 20ής Φλεβάρη να μην θέσει σε κίνδυνο αυτό καθαυτό το καθεστώς.
Η φιλελευθεροποίηση οδήγησε σε εκλογές (τις οποίες μποϊκοτάρισε ένα τμήμα του κινήματος, με επικεφαλής τον Δημοκρατικό Δρόμο) και στο σχηματισμό μιας… πρωτότυπης κυβέρνησης από την πάλαι ποτέ αντιπολίτευση: σε αυτήν συμμετέχουν τόσο οι «μετριοπαθείς» ισλαμιστές του PJD (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης – πρόκειται για πιστό αντίγραφο του κόμματος του Ερντογάν!) όσο και το «ορθόδοξο» κομμουνιστικό κόμμα (που σήμερα ονομάζεται PPS – Κόμμα Προόδου και Σοσιαλισμού). Βέβαια το τελευταίο έχει μακρά εμπειρία στην παροχή δημοκρατικού άλλοθι στο μοναρχικό καθεστώς: συμμετέχει ανελλιπώς σε όλες τις κυβερνήσεις από το 1997, δηλαδή ακόμα και στα χρόνια του αιματοβαμμένου Χασάν…
Βασικός ρόλος της σημερινής κυβέρνησης είναι να κατευνάζει τη λαϊκή δυσαρέσκεια που αυξάνεται και πάλι, λόγω της σταδιακής κατάργησης των παραχωρήσεων τις οποίες αναγκάστηκε να κάνει ο βασιλιάς Μοχάμετ το 2011. Αλλά όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος: στο στόχαστρο της εντεινόμενης καταστολής έχει μπει ακόμη και η «επίσημη» αλλά ενοχλητική Ένωση Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που υφίσταται αλλεπάλληλες διώξεις λόγω της επιμονής της να υπερασπίζεται τα αιτήματα του ξεσηκωμού του 2011 για δημοκρατία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Το ίδιο σκληρά καταστέλλεται και το Δημοκρατικό Ρεύμα στα εργατικά και φοιτητικά συνδικάτα.
Ο Δημοκρατικός Δρόμος στο στόχαστρο
Ικανό μερίδιο αυτής της καταστολής έχει υποστεί και ο «απείθαρχος» Δημοκρατικός Δρόμος, τα στελέχη του οποίου συλλαμβάνονται και φυλακίζονται κατά το δοκούν. Χαρακτηριστική ήταν η εικόνα αρκετών μελών αυτού του κόμματος στην εκδήλωση που έγινε στην Καζαμπλάνκα για τα 20 χρόνια από την ίδρυσή του: χαμογελαστοί και ευχαριστημένοι από την προσέλευση του κόσμου, αλλά με εμφανείς τους μώλωπες από τα αστυνομικά γκλομπ. Πράγματι, δυο μέρες πριν χτυπήθηκε άγρια από την αστυνομία μια ειρηνική καθιστική διαμαρτυρία ενάντια στους συνεχιζόμενους βομβαρδισμούς της Υεμένης από το σουνιτικό συνασπισμό 10 χωρών υπό σαουδαραβική ηγεσία… Σε αυτόν τον πολεμικό συνασπισμό συμμετέχει και το Μαρόκο, οπότε η αντίθεση του Δημοκρατικού Δρόμου θεωρήθηκε άλλη μια απόδειξη του «προδοτικού» χαρακτήρα αυτού του αριστερού κόμματος.
Πόσο μάλλον που ο Δημοκρατικός Δρόμος είναι η μοναδική πολιτική δύναμη της χώρας η οποία υποστηρίζει το κίνημα Πολισάριο, το οποίο μάχεται για την απελευθέρωση της Δυτικής Σαχάρας (υπό μαροκινή κατοχή, παρά τις αντίθετες αποφάσεις του ΟΗΕ). Ακόμη «χειρότερα», είναι επίσης η μοναδική πολιτική δύναμη που αγωνίζεται για την κατάργηση της μοναρχίας και την εγκαθίδρυση πραγματικής, αβασίλευτης δημοκρατίας. Έτσι ήταν αναμενόμενη η ικανοποίηση του κόμματος για την παρουσία, στις εκδηλώσεις για τα 20 χρόνια του, εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ, του Podemos, καθώς και του επικεφαλής του Λαϊκού Μετώπου της Τυνησίας, Χαμά Χαμαμί. Τα στελέχη του τόνιζαν ότι αυτές οι παρουσίες ήταν διπλά ευεργετικές αφού, πέρα από την ικανοποίηση της δίψας για ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών με άλλα αριστερά κόμματα της Μεσογείου, διασφάλιζαν και αυτή καθαυτή τη διεξαγωγή των εκδηλώσεων.
Η ηγεσία και το στελεχικό δυναμικό αυτού του κόμματος προέρχεται από το επαναστατικό κίνημα που αναδύθηκε στα θυελλώδη χρόνια των δεκαετιών του ’60 και του ’70. Οι περισσότεροι, στρατευμένοι στα νιάτα τους σε νεολαιίστικες οργανώσεις του τότε μαρξιστικού-λενινιστικού ρεύματος, έχουν ζήσει μέχρι και τη δεκαετία του ’90 στην παρανομία – και μια «προϋπηρεσία» 10 και 15 χρόνων στα κάτεργα του Χασάν δεν αποτελεί εξαιρετική περίπτωση. Αρκετοί σύντροφοί τους δολοφονήθηκαν στα «πέτρινα χρόνια» του βασιλιά Χασάν. Μ’ αυτήν την έννοια, η σημερινή καταστολή λίγο τους επηρεάζει. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι έχουν καταφέρει να κερδίσουν σημαντικό τμήμα της ριζοσπαστικής νεολαίας που πρωτοβγήκε στους δρόμους το 2011. Υιοθετώντας και νέες μορφές οργάνωσης και δράσης, συνεχίζουν να εκφράζουν τα σύγχρονα αιτήματα του κινήματος για πραγματική δημοκρατία, δικαιοσύνη και ανεξαρτησία – ταυτόχρονα με ένα αυθεντικά διεθνιστικό πνεύμα.
Ερρίκος Φινάλης
