Προς… ανίερη συμμαχία Κινήματος 5 Αστέρων και Λέγκας;
«Μόλις» δύο μήνες έχουν περάσει από τις ιταλικές εκλογές, και ήδη φαίνεται πιθανό την επόμενη εβδομάδα η Ιταλία να έχει αποκτήσει κυβέρνηση. Σε διάστημα δηλαδή πολύ συντομότερο από αυτό που χρειάστηκε η… αυστηρή Γερμανία για να υπερβεί μια πρωτοφανή πολιτική αστάθεια. Κι αυτό παρόλο που τα ιταλικά αποτελέσματα παρήγαγαν μια σπαζοκεφαλιά παρόμοια με των γερμανικών, κι ενώ το διαφαινόμενο αδιέξοδο στις συνομιλίες μεταξύ των κομμάτων ενίσχυε την πιθανότητα νέων πρόωρων εκλογών. Τον γόρδιο δεσμό επιχειρούν να κόψουν από προχθές, με συνομιλίες που θα συνεχιστούν οπωσδήποτε μέχρι τη Δευτέρα, οι Λουίτζι Ντι Μάιο και Ματέο Σαλβίνι, επικεφαλής αντίστοιχα του Κινήματος 5 Αστέρων και της Λέγκας. Δύο δυνάμεων που μοιράζονται τη ρετσινιά του «λαϊκιστή» αλλά, κατά τα άλλα, υποτίθεται ότι τις χωρίζουν σημαντικές διαφορές.
Σε περίπτωση που ευοδωθούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ τους, θα επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη ότι «η Ιταλία είναι πατρίδα του fare politica, δηλαδή ενός δίχως όρια “ρεαλιστικού πολιτικαντισμού”, και άρα δεν αποκλείονται οι κάθε είδους “ανίερες” κυβερνητικές συμμαχίες»*. Πώς όμως θα ξεπεραστούν τα εμπόδια για μια τέτοια περίεργη «συνάντηση»; Το βασικότερο εμπόδιο ήταν το βέτο των 5 Αστέρων σε οποιαδήποτε συμμετοχή σε ενδεχόμενη κυβέρνηση συνασπισμού του Μπερλουσκόνι, συμμάχου του Σαλβίνι αλλά αδυνατισμένου από το εκλογικό αποτέλεσμα. Τελικά ο Μπερλουσκόνι, πιεζόμενος από τον πρώην πρωθυπουργό Τζιάνι Λέτα και άλλους «δεινόσαυρους» της Φόρτσα Ιτάλια, εξέφρασε προχθές τη διάθεσή του «να παραμερίσει για το καλό της Ιταλίας». Δηλαδή να δεχτεί να παράσχει με κάποιο τρόπο κοινοβουλευτική ανοχή.
Τελικά, αρκετοί οι ικανοποιημένοι
Ο Μπερλουσκόνι ευελπιστεί ότι τουλάχιστον αυτή η αναγκαστική επιλογή θα τον βοηθήσει να ανακτήσει μέρος της χαμένης επιρροής του. Το ίδιο ακριβώς ελπίζει και ο ταπεινωμένος Ματέο Ρέντσι, που μετά τις εκλογές έχει αναδειχθεί στον πιο… ένθερμο υποστηρικτή της ανίερης συμμαχίας! Ο Ρέντσι σαμποτάρισε συστηματικά κάθε απόπειρα συνεννόησης μεταξύ του Δημοκρατικού Κόμματος και των 5 Αστέρων, κατανοώντας ότι χρειάζεται απελπισμένα μια «αντιπολιτευτική κούρα» ώστε να αναρρώσει από τις αλλεπάλληλες ήττες του και να απωθήσει όσους υπονομεύουν την κυριαρχία του στην Κεντροαριστερά. Έτσι, δεν δίστασε να αδειάσει από τηλεοράσεως τον ίδιο τον γενικό γραμματέα του κόμματός του, τον Μαουρίτσιο Μαρτίνα, ο οποίος φάνηκε να γοητεύεται από το φλερτ των 5 Αστέρων – όπως και μια σειρά άλλα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος, που δεν ήθελαν να αποχωριστούν τα υπουργικά έδρανα.
Πάντως, παρόλο που τα φερέφωνα της ευρωκρατίας και της παγκοσμιοποίησης θρηνούν για την «άνευ όρων παράδοση της Ιταλίας στον λαϊκισμό», υπάρχουν αρκετοί ακόμη που είναι ευχαριστημένοι. Καταρχήν όλοι σχεδόν οι βουλευτές, πολλοί από τους οποίους έχουν εκλεγεί για πρώτη φορά, διότι ήταν αμφίβολη η επανεκλογή τους και η διασφάλιση βουλευτικής σύνταξης… Αλλά ούτε τα δυναμικά συστημικά κέντρα, εντός και εκτός Ιταλίας, φοβούνται τους συγκεκριμένους «λαϊκιστές»: από την Κονφιντούστρια ως τις ΗΠΑ, όλοι έχουν λάβει διαβεβαιώσεις και δείχνουν κατανόηση. Εξάλλου, για να μην υπάρχουν παρανοήσεις, προχθές το βράδυ ο Ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα αποσαφήνισε τις κόκκινες γραμμές που δεν δικαιούται να υπερβεί οποιαδήποτε κυβέρνηση – με πρώτες την «ευρωπαϊκή πορεία» της Ιταλίας και, φυσικά, τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ. Ήδη, τόσο οι 5 Αστέρες όσο και η Λέγκα έχουν συμμορφωθεί…
Σχεδόν όλα ακόμα στον αέρα
Τα παζάρια αφορούν λοιπόν, πρώτον το πώς θα συγχρωτιστούν δύο προγράμματα αλληλοσυγκρουόμενα, και δεύτερον ποιος θα πάρει ποια θέση. Το μόνο που λέγεται ότι οπωσδήποτε θα γίνει είναι η «φορολογική μεταρρύθμιση» που θέλει ο Σαλβίνι και ευνοεί τους πλούσιους – και, σε αντιστάθμισμα, η καθιέρωση του ελάχιστου εισοδήματος, την οποία έχουν υποσχεθεί οι 5 Αστέρες. Από του χρόνου όμως, και εάν οι συνθήκες το επιτρέψουν… Κατά τα άλλα, Ντι Μάιο και Σαλβίνι έχουν συμφωνήσει ότι πρωθυπουργός θα είναι κάποιος τρίτος κοινής εμπιστοσύνης. Στο τραπέζι έχουν πέσει πολλά ονόματα – μερικά από τα οποία θα συνιστούσαν τραγωδία, ιδίως για τη βάση των 5 Αστέρων: για παράδειγμα μία «επιφανής νομικός» που είχε υπερασπιστεί τον χριστιανοδημοκράτη Αντρεότι όταν είχε δικαστεί για τις σχέσεις του με τη μαφία, ή ο πρώην αρχηγός των ιταλικών μυστικών υπηρεσιών! Για τα υπουργεία, ακούγονται πολλά, μεταξύ άλλων ότι ο Ντι Μάιο διεκδικεί το Εξωτερικών και ο Σαλβίνι το Εσωτερικών.
Στην πραγματικότητα, ο βαθμός συμβιβασμού τυχόν μελλοντικής κυβέρνησης συνασπισμού με τις αμαρτίες του παλιού πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου θα φανεί από το ποιος θα πάρει δύο κρίσιμα απ’ αυτήν την άποψη υπουργεία: το Οικονομικής Ανάπτυξης (στο οποίο εμπίπτουν και οι τηλεπικοινωνίες, τα ΜΜΕ κ.ά. τομείς μπερλουσκονικού «ενδιαφέροντος») και βέβαια το Δικαιοσύνης, καθώς ο ηγέτης της παραδοσιακής Δεξιάς είναι… μονίμως υπόδικος. Πάντως οι Ρέντσι και Μπερλουσκόνι είναι οι μοναδικοί που το παλεύουν, και επιβραβεύονται με την πιο περιζήτητη σήμερα στην Ιταλία θέση: την… αντιπολίτευση. Οι Ντι Μάιο και Σαλβίνι αποδείχτηκαν, αντίθετα, πολύ εύπλαστοι και έτοιμοι να αποδεχτούν τα πάντα αρκεί να κυβερνήσουν. Μονάχα όσοι δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν το γοργό ρυθμό προσαρμογής και των δύο απέμειναν να ανησυχούν για την πιθανή διακυβέρνηση της Ιταλίας από τους «λαϊκιστές».
Στη σκιά του Μπερλουσκόνι
Στο εσωτερικό του Κινήματος 5 Αστέρων τα πνεύματα είναι οξυμένα ενόψει των επιταχυνόμενων προσαρμογών του Ντι Μάιο και του σημερινού ηγετικού κύκλου. Μεταξύ άλλων, όσοι δεν αντέχουν την ιδέα ότι σιωπηρά ο Μπερλουσκόνι θα μπει στο απυρόβλητο, απαιτούν από τον Ντι Μάιο να δεσμευτεί ότι δεν θα δοθεί στη Φόρτσα Ιτάλια η προεδρία των κοινοβουλευτικών επιτροπών που επιβλέπουν την τηλεόραση, τις μυστικές υπηρεσίες και την καταπολέμηση της μαφίας… 
Διότι αυτές ακριβώς διεκδικεί ο Μπερλουσκόνι ως αντάλλαγμα της ανοχής του, και της απόσυρσης της δημόσια εκφρασμένης απέχθειάς του για τους 5 Αστέρες – για τους οποίους είχε πει ότι «είναι χειρότεροι κι από τον Χίτλερ, και κάνουν μόνο για να καθαρίζουν τις τουαλέτες μου»! Ενώ κι αυτοί με τη σειρά τους τον χαρακτήριζαν «τρελό παραβατικό νάνο»…
H εφημερίδα Fatto Quotidiano, το μοναδικό ιταλικό ΜΜΕ που διάκειται ευνοϊκά προς το Κίνημα 5 Αστέρων, εκφράζει χαρακτηριστικά αυτήν την αμηχανία που επικρατεί στη βάση του, η οποία βλέπει την προσδοκία μιας ριζοσπαστικής αλλαγής να απομακρύνεται. Προχθές έγραφε χαρακτηριστικά στο κύριο θέμα του πρωτοσέλιδου: «Η κυβέρνηση 5 Αστέρων-Λέγκας στη σκιά του Μπερλουσκόνι – Επικίνδυνα παιχνίδια – Τώρα ο αλιγάτορας δίνει το ΟΚ για κυβέρνηση Ντι Μάιο-Σαλβίνι, χωρίς τη στήριξη της Φόρτσα Ιτάλια, αλλά θέτει όρους ακόμη και για το πρόσωπο του πρωθυπουργού». Και στο χθεσινό φύλλο, πάλι στο πρωτοσέλιδο, παραθέτει «τα ελάχιστα 10 πράγματα που πρέπει να επιβάλουν οι 5 Αστέρες ώστε να μην χάσουν την ψυχή τους», δηλαδή μια σειρά μέτρα με στόχο τη διαπλοκή πολιτικού-επιχειρηματικού-μιντιακού κόσμου, τη μαφία και τον Μπερλουσκόνι. Κοντός ψαλμός αλληλούια…
