Στο μεταξύ, η διεθνής πίεση στη Γερμανία για αλλαγή ευρωπαϊκής πολιτικής έχει γίνει πραγματικά ασφυκτική. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα μπορεί χθες να υπενθύμισε στους Έλληνες ψηφοφόρους τα αγαθά του ευρώ, ρίχνοντας κι αυτός το βάρος του στον πρωτοφανή παγκόσμιο κλοιό εκβιασμών και τρομοκρατίας, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο πως έκανε με προθυμία το «χατίρι» στη Γερμανίδα καγκελάριο. Θα έχει, βέβαια, κι άλλες ευκαιρίες για να την πιέσει σε ένα άμεσης αποτελεσματικότητας πρόγραμμα διάσωσης της Ευρωζώνης. Μέχρι το τέλος του μηνός υπάρχει ένα «σερί» συναντήσεων και διαβουλεύσεων στις οποίες μπορεί να διαμορφωθεί το πρόπλασμα μιας νέας «συνταγής» που πολλά προϊδεάζουν ότι θα είναι εντυπωσιακή. Υπάρχει η Σύνοδος Κορυφής του G20, η μίνι τετραμερής σύνοδος Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Ισπανίας, η ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής στην οποία, προφανώς, το γεγονός θα είναι ποιος θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα. Κι εκεί θα υπάρχει μέχρι τέλους μια έκδηλη αγωνία, ίσως και περιέργεια για το αν οι εταίροι θα υποδεχθούν ως πρωθυπουργό τον Σαμαρά ή εκείνο το περίεργο «ξωτικό» της πολιτικής που λέει πως θα καταγγείλει το Μνημόνιο.
Αυτό δεν αντέχεται
Ωστόσο, η μηχανή της διαβούλευσης δουλεύει ακατάπαυαστα. Δεκάδες, εκατοντάδες ακριβοπληρωμένοι σύμβουλοι επεξεργάζονται ευφάνταστα εναλλακτικά σχέδια για το πώς η Ευρωζώνη θα τιθασεύσει αυτή την ασίγαστη φωτιά της κρίσης χρέους που επί τρία χρόνια καταπολεμάται κι και φουντώνει, γιατί προφανώς προσπαθούν να τη σβήσουν όχι με νερό, αλλά με βενζίνη, πετρέλαιο ή οτιδήποτε άλλο εύφλεκτο.
Θεωρητικώς, η γερμανική ηγεσία και ειδικότερα η καγκελάριος Μέρκελ έχει αρ χίσει να σκέφτεται κάποιον ταχύτερο βηματισμό ενοπ οίησης της Ευρωζώνης, όχι μόνο δημοσιονομικής αλλά ακόμη και πολιτικής, κυρίως γιατί τα προβλήματα χρέους που μεταδίδονται ως ντόμινο από τη μια χώρα στην άλλη δημιουργούν συνεχώς κάποια κόστη για τη Γερμανία και, συνεπώς, προβλήματα στις σχέσεις της Μέρκελ με τους ψηφοφόρους της. Συν τοις άλλοις, όλες οι διασώσεις δεν έχουν το ίδιο βάρος και είναι ένα ερώτημα αν ακόμη και η κραταιά Γερμανία θα μπορούσε να αντέξει το κόστος διάσωσης μιας χώρας σαν την Ισπανία, που αντιστοιχεί σχεδόν στο 25% του ΑΕΠ της νομισματικής ένωσης.
Η Γερμανία δεν είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις πιέσεις για μια αύξηση της ρευστότητας στην Ευρωζώνη, επομένως μεταθέτει το βάρος στην αναζήτηση θεσμικών εργαλείων για την κάλυψη των μεγάλων κρατικών χρεών, αποκλείοντας προς το παρόν το ευρωομόλογο.
Εναλλακτικές λύσεις
Μία από τις εναλλακτικές που εισηγούνται σύμβουλοι της Μέρκελ είναι η δημιουργία ταμείου εγγύησης χρεών με ενέχυρο χρυσό. Μια δεύτερη πρόταση είναι αυτή που διατύπωσε η Κομισιόν και προβλέπει τη δημιουργία ενός ταμείου διάσωσης των τραπεζών, την ενοποίηση της εποπτείας των τραπεζών και την εξέλιξη του όλου εγχειρήματος σε μια τραπεζική ένωση (όχι πως η Ευρωζώνη είναι σήμερα κάτι παραπάνω από αυτό). Η τρίτη πρόταση είναι ισπανική, για τη δημιουργία ενός κεντρικού οργάνου που θα συντονίζει τη δημοσιονομική πολιτική των χωρών της Ευρωζώνης. Τέλος, από αμερικανικής πλευράς, υπάρχει μια σκέψη για διάσωση της Ευρωζώνης με αμερικανικό πληθωριστικό χρήμα, μέσω του τρίτου κύματος ποσοτικής χαλάρωσης που ετοιμάζει η Fed με το οποίο οι Αμερικανοί θα τοποθετηθούν στο ευρωπαϊκό χρέος.
Τι καινούργιο μπορούν να εισφέρουν, πραγματικά, αυτά τα εναλλακτικά σχέδια; Από… ολίγη ανάπτυξη, μέχρι τίποτα και από «επιστροφή» της κρίσης εκεί από όπου ξεκίνησε, στις ΗΠΑ, μέχρι τη δημιουργία ενός νέου θεσμικού χάους στην Ευρωζώνη, η διευθέτηση του οποίου θα επιχειρηθεί μια μακρά σειρά συνόδων για να εγκριθούν νέες αλλαγές στις Συνθήκες.
Το εξοργιστικό είναι πως σε όλες αυτές τις διεργασίες, οι κοινωνίες είναι απούσες. Και ακόμη χειρότερα, καμιά ουσιαστικά από τις προτάσεις δεν θέτει στο επίκεντρο τη ριζική άρση των πολιτικών δημοσιονομικής «προσαρμογής» και λιτότητας, που αποτελεί και τον πανθομολογούμενο όρο για να βγουν από την παγίδα της ύφεσης.
