Τι σημαίνει η ρητορική Τσίπρα προς Γερμανία και «δανειστές»
«Η αόριστη προτροπή “κάντε εσείς τα μαθήματά σας και βλέπουμε…” δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Εμείς τη Συμφωνία την τηρήσαμε στο ακέραιο και θα συνεχίσουμε να την τηρούμε. Και η δεύτερη αξιολόγηση θα κλείσει στην ώρα της και θα είναι λιγότερο δύσκολη από τη πρώτη. Αλλά ταυτόχρονα θα κλείσουν και τα μέτρα για την απομείωση του χρέους. Ταυτόχρονα, θα μπούμε στην ποσοτική χαλάρωση. Δεν υπάρχει θα δούμε». Πρόκειται βέβαια για απόσπασμα από την ομιλία του Αλ. Τσίπρα στο πρόσφατο συνέδριο του κόμματός του. Στην ίδια ομιλία, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε λέγοντας ότι «η ελληνική οικονομία βρίσκεται εδώ και λίγους μήνες σε τροχιά ανάκαμψης» και αρκεί ένα νεύμα προς τη διεθνή επενδυτική κοινότητα για να την απογειώσει, αλλά αντ’ αυτού έχουμε τον τσακωμό Ευρωπαίων και ΔΝΤ που φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα.
Φυσικά μια πινελιά «αντίστασης» (ακόμα και απογείωσης…) είναι πάντα καλοδεχούμενη σε ένα κομματικό σώμα. Δεν πρόκειται, όμως, μόνο για αυτό. Παρόμοια ήταν και όσα είπε ο Αλ. Τσίπρας στη χθεσινή συνέντευξη του στο γαλλικό κανάλι France 24: «Είμαστε το τελευταίο προπύργιο σταθερότητας ανάμεσα στις πολλαπλές κρίσεις της περιοχής και είναι καιρός να τηρήσουν οι πιστωτές και η Γερμανία τις υποσχέσεις τους για το χρέος, ώστε να δοθεί ένα θετικό σινιάλο στις αγορές και στους επενδυτές», ενώ κατηγόρησε και τον Σόιμπλε για σχέδιο έξωσης της Ελλάδας από το ευρώ που τελικά δεν πέτυχε γιατί «πείσαμε τη Μέρκελ»…
Δύσκολοι μήνες
Γιατί, λοιπόν, επιλέγεται αυτή η ρητορική προς τους δανειστές και τους «θεσμούς» και τι σημαίνει για τις επερχόμενες εξελίξεις; Είναι προφανές, όπως έχουμε τονίσει ξανά από τις στήλες του Δρόμου, ότι Plan A για το Μαξίμου παραμένει το γάντζωμα στην κυβερνητική εξουσία. Ο ΣΥΡΙΖΑ στελεχώνει τον κρατικό μηχανισμό, προσπαθώντας να επιβάλλει ένα δικό του «καθεστώς» και κρατικοποιεί πλήρως το κόμμα για να το καταφέρει. Καθένας καταλαβαίνει ότι δεν πρόκειται να παρατήσει όλη αυτή την επιχείρηση για ψύλλου πήδημα.
Πώς θα διαμορφωθεί όμως η πολιτική πραγματικότητα τους επόμενους (δύσκολους, όπως χαρακτηρίστηκαν επίσης από το συνεδριακό βήμα) μήνες; Η κυβέρνηση βιώνει ήδη τη μεγάλη φθορά που επέφερε η βασανιστική διαδικασία της πρώτης αξιολόγησης και τα μέτρα που παίρνει την φέρνουν διαρκώς αντιμέτωπη με τη δυσαρέσκεια και τη «βουβή» οργή της κοινωνίας. Λέγεται ότι τα μυστικά γκάλοπ που κάθε τόσο φτάνουν στο Μαξίμου φοβίζουν τους ενοίκους του, αποτυπώνοντας μεγαλοπρεπώς τη φθορά αυτή σε ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα.
Τώρα, εν όψει της δεύτερης αξιολόγησης, τα πέρα-δώθε στο Χίλτον ξαναρχίζουν, το υπουργείο Οικονομικών έδωσε, μάλιστα, στη δημοσιότητα το νέο… ωρολόγιο πρόγραμμα των υπουργών. Στο νέο αυτό γύρο, τίποτα δεν προμηνύει μια πιο ήπια στάση των «θεσμών», ενώ όλοι κάνουν λόγο για σκληρές απαιτήσεις του ΔΝΤ για τα εργασιακά και όχι μόνο. Την ίδια στιγμή, ο Τσίπρας ποντάρει σε μια συμφωνία για το Χρέος που, όμως, όλοι γνωρίζουν ότι ο βασικός ηγεμόνας της Ε.Ε., ο γερμανικός παράγοντας, παραπέμπει στο μακρινό μέλλον. Στις ΗΠΑ, που υπολογίζονται σαν «σύμμαχος» σε αυτό το θέμα, ο νέος πρόεδρος θα αναλάβει καθήκοντα τον Ιανουάριο, ενώ στη Γερμανία οι εκλογές θα γίνουν τον Σεπτέμβριο του 2017 και η πιεσμένη στο εσωτερικό, Μέρκελ δεν θέλει να ακούει πολλά για το ελληνικό χρέος, όπως άλλωστε έδειξε και στη χτεσινή συνάντηση με τον Αλ. Τσίπρα.
Το σενάριο που προδιαγράφεται με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι απλά δύσκολο αλλά εφιαλτικό για την κυβέρνηση Τσίπρα. Δεύτερη αξιολόγηση, νέα μέτρα, παραπομπή της ρύθμισης για το Χρέος, αλλά και της ένταξης στην «ποσοτική χαλάρωση» για αργότερα. Και την ίδια στιγμή, στη Γερμανία επαναφέρουν τη συζήτηση γύρω από το δίλημμα Μνημόνιο (αισίως, τέταρτο) ή Grexit. Χωρίς Success Story, αλλά με τέτοια σύννεφα στον ορίζοντα, τι άλλο μπορεί να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ εκτός από το να βλέπει την επιρροή του να παίρνει τον κατήφορο, θυμίζοντας την εξέλιξη του ΠΑΣΟΚ; Ο ανασχηματισμός είναι, από όσα λέγονται, στην ημερήσια διάταξη της εβδομάδας που έρχεται, αλλά ανασχηματισμό έκανε και ο Σαμαράς τον Ιούνιο του 2014 και ο Παπανδρέου τον Ιούνιο του 2011 για να μετακομίσουν κι οι δύο από το Μαξίμου λίγους μήνες μετά.
Έφοδος ή έξοδος
Μπορεί το δυνατό σημείο του Αλέξη Τσίπρα να μην είναι η ειλικρίνεια και η συνέπεια, αλλά κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει ότι δεν παίρνει πολιτικές πρωτοβουλίες. Πάντα στο πλαίσιο μιας αντίληψης που ταυτίζει την πολιτική με τον τυχοδιωκτισμό, τον κυνισμό και τους μικροεκβιασμούς κάθε είδους, αλλά το κάνει. Γιατί να υποθέσει κανείς ότι θα κάτσει τώρα με σταυρωμένα τα χέρια αν η εξέλιξη πρόκειται να είναι αυτή; Πολύ περισσότερο αν στα όσα αναφέρθηκαν ήδη, προσθέσουμε και το «εσωτερικό μέτωπο» όπου η ιστορία με τα κανάλια αναδεικνύεται σε πονοκέφαλο πρώτου μεγέθους και οδηγεί σε σχοινοβασίες, αφού είναι δύσκολο για την κυβέρνηση τόσο να προχωρήσει, όσο και να οπισθοχωρήσει στο συγκεκριμένο θέμα.
Αναλογιζόμενος κανείς όλα αυτά, οδηγείται στο συμπέρασμα ότι οι λεονταρισμοί Τσίπρα προς τους «εταίρους», μόνο τυχαίοι δεν είναι. Καμιά όρεξη δεν έχει να παραδώσει τα κλειδιά του Μαξίμου που τα κρατάει τόσο καιρό με κάθε αντάλλαγμα και κόστος. Αλλά αν φτάσει να μην έχει τίποτα να περιμένει πέρα από την καταστροφή του «στρατοπέδου» του, δεν του μένει άλλη επιλογή από μια «ηρωική» έφοδο ή έξοδο. Στην περίπτωση αυτή, θα οδηγούσε σε εκλογές, φιλοτεχνώντας την αντιπαράθεση με τους «θεσμούς» και το «κατεστημένο της διαπλοκής». Θα ζητούσε νέα στήριξη για να διαπραγματευτεί με όλους από ισχυρότερη θέση, ξέροντας πως έτσι ίσως βρεθεί στην αντιπολίτευση συγκρατώντας κάποιες δυνάμεις ώστε να επανέλθει, ακόμα και στο πλαίσιο ευρύτερων «κεντροαριστερών» ή οικουμενικών σχημάτων.
Κανείς δεν μπορεί να κάνει τον «μάντη» για το τι ακριβώς θα συμβεί. Κάτι τέτοιο ούτε νόημα έχει, ούτε και είναι εφικτό, αφού πλήθος παραγόντων, πέραν της Οικονομίας, θα καθορίσουν τα επόμενα επεισόδια. Έχει, όμως, σημασία ότι στην λογική των πραγμάτων είναι να υπάρξουν το επόμενο διάστημα σημαντικές πολιτικές εξελίξεις.
