Η διαδικασία της προώθησης του ιδιωτικού τομέα με τη συρρίκνωση του κράτους και τις ιδιωτικοποιήσεις επιβλήθηκε ως καθολικό οικονομικό δόγμα με «προοδευτικό μανδύα» την εποχή Σημίτη. Συνεχίστηκε επί όλων των μετέπειτα κυβερνήσεων και γνωρίζει νέα φάση ανάπτυξης στην παρούσα περίοδο της κυβέρνησης Μητσοτάκη-Ν.Δ. Στο πλαίσιο αυτό, ένας από τους πλέον ευνοημένους κλάδους τα τελευταία τρία χρόνια είναι ο κλάδος των ασφαλίσεων. Όπως θα αναλύσουμε παρακάτω, έχει πριμοδοτηθεί τα μέγιστα από την κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα είναι να είναι πλέον ανεξέλεγκτοι, όπως και οι τράπεζες. Φυσικά όλες πλέον οι μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες βρίσκονται με ξένη ιδιοκτησία.
Κυβερνητική πριμοδότηση
Η κυβέρνηση έχει λάβει μια σειρά μέτρα προς το συμφέρον των ασφαλιστικών εταιρειών. Τα μέτρα είναι είτε άμεσα είτε έμμεσα, και έχουν ως αποτέλεσμα να «σπρώξουν» τον κόσμο στην ιδιωτική ασφάλιση πάσης φύσεως. Το κράτος μειώνει σταδιακά, με διάφορα προσχήματα, την παρέμβασή του στην εξασφάλιση στοιχειωδών αναγκών των πολιτών και τους υποχρεώνει να ασφαλιστούν στις ιδιωτικές εταιρείες. Οι πολίτες που καταβάλλουν το αναγκαίο «ασφάλιστρο» προς το κράτος μέσω των πάσης φύσεως φόρων και τελών υπέρ δημοσίου και μέσω των εισφορών υπέρ υγείας, υποχρεώνονται να πληρώσουν ένα νέο τσουχτερό ασφάλιστρο στην ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία για κάθε επιμέρους υπηρεσία που υποχρεώνονται να «αγοράσουν», καθώς το κράτος είτε καταργεί την προστασία του είτε τη μειώνει σε τέτοιο βαθμό που ουσιαστικά δεν υπάρχει.
Στον τομέα της υγείας τα πράγματα είναι ξεκάθαρα από πλευράς κυβερνητικής πολιτικής. Σταδιακή απαξίωση, συρρίκνωση, κατάργηση του ΕΣΥ, τμηματική ιδιωτικοποίηση της περιουσίας (υποδομές) και μέρους των δραστηριοτήτων του με στόχο να υποχρεωθεί ο κόσμος, αφού δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί, να στραφεί στην ιδιωτική ασφάλιση. Το πλαίσιο το διευκρίνισε με τον πιο προκλητικό τρόπο ο Andreas Brandstetter, πρόεδρος των Ασφαλιστικών Εταιρειών στην Ευρώπη, στην ομιλία του στην Αθήνα τον Φεβρουάριο 2024 σε εκδήλωση της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος: «Πρέπει να αυξηθεί η ασφαλιστική συνείδηση. Για την υγεία το 2021 οι Έλληνες ξόδεψαν 17 δισ. ευρώ και μόλις 700 εκατ. ευρώ πλήρωσαν οι ασφαλιστικές και τα υπόλοιπα 5,5 δισ. ευρώ τα έβαλαν από την τσέπη τους. Δηλαδή διπλάσιο ποσοστό από το μέσο Ευρωπαίο». Δηλαδή οι πολίτες πλήρωσαν 5,5 δισ. ευρώ για τις ανάγκες της υγείας τους επειδή το ΕΣΥ έχει απαξιωθεί. Το κοράκια των ασφαλιστικών εταιρειών ορέγονται με βάση αυτά τα ποσά, που αποτελούν ετήσια προσωπική δαπάνη όσων αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας και δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από το καταργημένο ΕΣΥ. Στόχος τους να βάλουν στα ταμεία τους πολλαπλάσια ετήσια έσοδα, και μιλούν για «ασφαλιστική συνείδηση» του πολίτη. Όπως έχουμε την «ατομική ευθύνη», που δίδαξε η κυβέρνηση ως δόγμα σε απάντηση της δικής της ανικανότητας σε μια σειρά περιπτώσεις, έτσι τώρα μπαίνουμε στη φάση της «ασφαλιστικής συνείδησης», που δεν αφορά μόνο τον τομέα της υγείας, αλλά τα πάντα.
ΣΔΙΤ για ασφαλίσεις: Στην ίδια εκδήλωση μίλησε και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γ. Στουρνάρας, που πρότεινε τη δημιουργία συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) στον ασφαλιστικό χώρο με «το σωστό μείγμα στην πράξη» και με σκοπό να αφυπνιστούν οι πολίτες. Πρόσθεσε ότι λόγω της κλιματικής κρίσης και κυβερνοεπιθέσεων, όλοι πρέπει να επενδύουν στην ασφάλεια. Με αυτή την επιχειρηματολογία: κλιματική κρίση, ακραία καιρικά φαινόμενα, έκτακτες συνθήκες κ.λπ. διαμορφώνεται το πλαίσιο για να κρυφτούν: 1) οι ευθύνες, η ανικανότητα-ανεπάρκεια της παρούσας κυβέρνησης, των στελεχών της και λοιπών παρατρεχάμενων, 2) τα χρήματα «που έχουν κάνει φτερά» με διάφορους τρόπους χωρίς να παράγεται το απαιτούμενο έργο, και 3) η σταδιακή μεταφορά δραστηριοτήτων στον ιδιωτικό τομέα.
Το κράτος μειώνει σταδιακά, με διάφορα προσχήματα, την παρέμβασή του στην εξασφάλιση στοιχειωδών αναγκών των πολιτών και τους υποχρεώνει να ασφαλιστούν στις ιδιωτικές εταιρείες
Μέτρα ενίσχυσης των εταιρειών
Μέχρι σήμερα δεν έχει υπογραφεί κάποιο ΣΔΙΤ μεταξύ κυβέρνησης και ασφαλιστικών εταιρειών, όμως ήδη ένα «άτυπο ΣΔΙΤ» εφαρμόζεται. Το «επίσημο» ΣΔΙΤ θα το δούμε αργότερα, όταν θα έχει διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο. Έτσι τα τελευταία χρόνια με διάφορες θεσμικές και νομοθετικές παρεμβάσεις η κυβέρνηση Μητσοτάκη υποχρεώνει τους πολίτες να στραφούν στις ασφαλιστικές εταιρείες για διάφορους κινδύνους.
Στο πλαίσιο αυτό έχουν ληφθεί πλέον αποφάσεις που υποχρεώνουν τους πολίτες για την ασφάλιση των ακινήτων και των οχημάτων τους στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, και επίσης μειώθηκε σημαντικά ο τζίρος για τις επιχειρήσεις που ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Μάλιστα η βαρύτητα που αποδίδει η κυβέρνηση σε αυτά τα μέτρα φαίνεται και από το γεγονός ότι ο κ. πρωθυπουργός τα ανακοίνωσε μεταξύ του συνόλου των 45 μέτρων στην ομιλία του στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο 2024.
Τα αυτοκίνητα από 1/1/2025 ασφαλίζονται υποχρεωτικά και έναντι φυσικών καταστροφών (πυρκαγιά από φυσικά αίτια και πλημμύρα). Επί συνόλου 6,7 εκατ. οχημάτων, έναντι αυτού του κινδύνου είναι ασφαλισμένα τα μισά. Συνεπώς η υποχρεωτική ασφάλιση θα δημιουργήσει νέα έσοδα της τάξης των 50 εκατ. ευρώ ετησίως για τις ασφαλιστικές εταιρείες. Κοινώς θα μεταφέρονται κατ’ έτος 50 εκατ. ευρώ από τις τσέπες των πολιτών στις ασφαλιστικές εταιρείες για να απαλλαγεί το κράτος από τη σχετική ευθύνη.
Οι επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο πάνω από 500.000 ευρώ θα ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Προηγούμενα το όριο ήταν τα 2 εκατ. ευρώ. Συνεπώς ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, καθώς όσο κατεβαίνει ο τζίρος αυξάνεται ο αριθμός, υποχρεώνεται να ασφαλιστεί.
Στις δύο αυτές περιπτώσεις αν συμβεί κάποια «φυσική καταστροφή» και το όχημα ή η επιχείρηση είναι ανασφάλιστη, το κράτος δεν έχει καμία υποχρέωση αποζημίωσης. Μόνο οι εικόνες που έχουμε δει τον τρέχοντα χειμώνα στην Αθήνα αρκούν για να καταλάβουμε πως το κράτος μεταφέρει την ευθύνη του, για τις ανύπαρκτες αναγκαίες υποδομές και τη συντήρησή τους, στους πολίτες, «κλείνοντας το μάτι» στις ασφαλιστικές εταιρείες.
Η λογική αυτής της πολιτικής εκτείνεται και στις κατοικίες, κάτι που ξεκίνησε από το 2024. Οι κατοικίες που ήταν ασφαλισμένες έναντι φυσικών καταστροφών είχαν μείωση στον ΕΝΦΙΑ κατά 10%. Το κίνητρο αυτό της μείωσης διπλασιάζεται από το 2025 για κατοικίες αξίας έως 500.000 ευρώ. Κατοικίες μεγαλύτερης αξίας ασφαλίζονται και έχουν έκπτωση 10% στον ΕΝΦΙΑ. Αν δεν ασφαλιστούν και υπάρξει καταστροφή, δεν αποζημιώνονται από το κράτος. Συνεπώς και εδώ το κράτος μειώνει τις ευθύνες του και προωθεί πελατεία προς τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Κατάργηση του ειδικού φόρου 15% επί των ασφαλίστρων στις περιπτώσεις ασφάλισης υγείας για παιδιά έως 18 ετών.
Την επόμενη εβδομάδα θα αναφερθούμε στην προκλητική κατάσταση με τις αυξήσεις στα ασφαλιστήρια υγείας.
Ασφάλιστρα πληρώνω, αλλά είμαι ασφαλισμένος;
Ο τρόπος που λειτουργούν ασύδοτα οι ασφαλιστικές εταιρείες διεθνώς διαμορφώνει πολλές φορές εφιαλτικές συνθήκες για τους εκάστοτε ασφαλισμένους. Μπορεί να πληρώνεις μια ζωή και ξαφνικά, όταν θα χρειαστείς τη βοήθεια από την ασφαλιστική εταιρεία, να διαπιστώσεις ότι είσαι ανασφάλιστος ή να μάθεις ότι είσαι ανασφάλιστος όταν πλέον, για διάφορους λόγους (ηλικία, πάθηση, τόπος κατοικίας κ.λπ.), δεν μπορείς να ασφαλιστείς με λογικό κόστος.
Δύο σημαντικά πρόσφατα παραδείγματα καταγράφουν μια άκρως εφιαλτική κατάσταση. Το πρώτο αφορά την πρόσφατη στοχευμένη δολοφονία του επικεφαλής μιας από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες στις ΗΠΑ. Η αιτία ήταν οι πρακτικές που εφάρμοζε η συγκεκριμένη εταιρεία, αλλά όχι μόνο αυτή, στο όλο θέμα της ασφαλιστικής κάλυψης υγείας. Υψηλά ασφάλιστρα, μεγάλα κέρδη, παχυλές αμοιβές στελεχών, αλλά αρνήσεις και ταλαιπωρίες για τους ασφαλισμένους στην αποζημίωση δαπανών υγείας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει ένα πολύ μεγάλο κύμα κριτικής για τον τρόπο λειτουργίας τόσο της συγκεκριμένης ασφαλιστικής όσο και γενικότερα της ιδιωτικής ασφάλισης (σημειώνεται, στις ΗΠΑ δεν υπάρχει δημόσια ασφάλιση υγείας) και συμπαράστασης στον νέο που πυροβόλησε.
Τις τελευταίες μέρες με τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες «βγήκαν στη φόρα» από επώνυμους προβλήματα με τα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Στη συνέχεια δημιουργήθηκε και εκεί κύμα αγανάκτησης για τις πολιτικές που εφαρμόζουν οι ασφαλιστικές. Πολύ μεγάλος αριθμός από τα χιλιάδες σπίτια που κάηκαν δεν ήταν ασφαλισμένα. Οι λόγοι και εδώ συνδέονται με την ασύδοτη πολιτική που εφαρμόζουν οι ασφαλιστικές εταιρείες. Η πολιτική αφορά είτε τις αυθαιρεσίες στην τιμολόγηση, με τις ανεξέλεγκτες αυξήσεις ασφαλίστρων, είτε τη μη ανανέωση συμβολαίων σε περιοχές που θεωρούν ότι αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο. Με αυτά τα δεδομένα κάποιοι αυξάνουν το κόστος, με αποτέλεσμα να μην μπορείς να ανταποκριθείς, είτε σου διακόπτουν το συμβόλαιο επειδή είσαι σε επικίνδυνη περιοχή. Στην Καλιφόρνια πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων καταγγέλλουν ότι τα ασφαλιστήριά τους, που αφορούσαν κάλυψη πυρκαγιών, διακόπηκαν μονομερώς από τις ασφαλιστικές πριν από μερικούς μήνες. Παράλληλα ήδη στήνεται σκηνικό περί κατάρρευσης στις ασφαλιστικές εταιρείες λόγω των συγκεκριμένων πυρκαγιών. Συνεπώς πληρώνεις ασφάλιστρα χωρίς να είσαι σίγουρος ότι θα έχεις την αναγκαία κάλυψη όταν θα τη χρειαστείς.
