του Γιώργου Τάττη
Η προεκλογική περίοδος για τις προεδρικές εκλογές τον Φεβρουάριο του 2023, άρχισε υπερβολικά πρόωρα, πρωτίστως από το κυβερνών κόμμα. Με τις συνέπειες στον δημόσιο διάλογο και την στροφή στα ανούσια πολωτικά δίπολα, να είναι διάχυτες. Η εσωκομματική κρίση στον ΔΗΣΥ αποτελεί γεγονός, με τον κίνδυνο διάσπασης να είναι κάτι παραπάνω από ορατός, ωστόσο, δεν φαίνεται για την ώρα, αυτή την κρίση να αξιοποιούν οι υγιείς, δημοκρατικές και πατριωτικές δυνάμεις του νησιού.
Οι εγωκεντρικές βλέψεις δύο ανδρών οδηγούν σε πολιτική αυτοκτονία τον ΔΗΣΥ
Ήδη, το τέλος των βουλευτικών εκλογών περί τα τέλη Μαΐου, βρήκε τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου να «παίρνει τα όρη τζιαι τα παραρά», αλωνίζοντας χωριά, εργασιακούς χώρους, συναντώντας τις κομματικές ομάδες βάσης, ακόμη και να φωτογραφίζεται παριστάνοντας τον σερβιτόρο και τον αγρότη. Προσπαθώντας, ενδεχομένως, να προεξοφλήσει μια δική του υποψηφιότητα, ανταποκρινόμενος σε «ψίθυρους» περί πιθανής καθόδου και του σχετικά «δημοφιλή», τότε υπουργού Εξωτερικών και επίσης μέλους του ΔΗΣΥ, Νίκου Χριστοδουλίδη. Αντισταθμίζοντας με αυτό τον τρόπο την κακή εικόνα που έχει ακόμη και στους ψηφοφόρους του κόμματός του, ειδικότερα έναντι του τέως πλέον υπουργού, ο οποίος διατηρούσε μια σχετική μετριοπαθή εικόνα που ενθουσίαζε το μέσο συντηρητικό κοινό των Κύπριων ψηφοφόρων.
Οι πρώτες δημοσκοπήσεις τον Οκτώβριο, άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, αφού η μεγάλη διαφορά των δύο ανδρών, άνοιξε την όρεξη στον Νίκο Χριστοδουλίδη. Ο οποίος, αξιοποιώντας τις εποικοδομητικές ασάφειες των θέσεων του, πλέον επιδιώκει να πλασαριστεί ως «υπερκομματικός» και σχεδόν αντισυστημικός υποψήφιος, αμφισβητώντας –όπως ανέφερε– τις εσωκομματικές «λογικές ζούγκλας και αναρχίας».
Προηγήθηκε μια μακρά περίοδος «κρυφτού». Απέφευγε να ξεκαθαρίσει προθέσεις, αλλά και να θέσει την υποψηφιότητά του ενώπιον των κομματικών διαδικασιών. Προτάσσοντας επικοινωνιακά μια νέα πολιτική ηθική με ψήγματα αντισυστημικότητας, ως αντίβαρο στην κακοφημία του ΔΗΣΥ και του Αβέρωφ Νεοφύτου, την οποία ωστόσο υπηρέτησε από ενεργά κυβερνητικά πόστα. Η τακτική της «αποφυγής» είναι κάτι για την οποία φημίζεται, καθώς παρά την διαχρονική του εμπλοκή στις κυβερνητικές πολιτικές, κατάφερε να μην καρπωθεί την αναπόφευκτη κυβερνητική φθορά, αλλά και να παρουσιάζεται ως ο αμόλυντος σε μια κάστα διεφθαρμένων.
Κρίση στον ΔΗΣΥ – Ελπίδα στον λαό;
Ωστόσο, αυτό που πραγματικά πρέπει να προβληματίσει την κυπριακή κοινωνία, είναι το ότι οργανώνεται ο δημόσιος διάλογος «από τα πάνω», γύρω από τα αμελητέα. Εν προκειμένω, εν μέσω πανδημίας, οικονομικής ανέχειας και νέων τουρκικών τετελεσμένων στο μέτωπο του Κυπριακού, καλείται ο πολίτης να ανεχτεί έναν μακροσκελή προεκλογικό, με πόλωση και αντιπαραγωγικότητα.
Το όραμα για την πολιτική και τον πολιτισμό στις τάξεις του ΔΗΣΥ, συνοψίζεται –και συσκοτίζεται εν τέλει– γύρω από δύο αντιπαραδείγματα. Ο μεν, να προβάλλει την εικόνα ενός «πατεντάρη» πολιτικού που πάντα επιβιώνει «περνώντας το δικό του», σε μια αντίληψη για την πολιτική ηθική που πόρρω απέχει από την όποια «έγνοια για την κοινωνία». Και το τρομακτικό είναι πως σε μια μερίδα πληθυσμού, αυτό πουλά, καθώς προβάλλεται ως «διαχειριστική ικανότητα».
Από την άλλη, κάποιος που αυτοπροβάλλεται ως «καλός νοικοκυραίος», αξιοποιώντας την ανάγκη της κοινωνίας να ακολουθεί τον εύκολο δρόμο, ενεργοποιώντας κατά καιρούς «αυτόκλητους σωτήρες», αντί να επιλέγει τον επίπονο δρόμο της οργανωμένης ρήξης. Οι «groupies», φυσικά, δίνουν και παίρνουν. Δεν κατανοούν, ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης, αποτελεί την ιδανική επιλογή του συστήματος, να διαιωνίσει την δομική του ανεπάρκεια, με κάποιον ο οποίος, αφενός εκπορεύεται από τα σπλάχνα του και αφετέρου, «εκφεύγει» από αυτό σε ένα πλήρως ελεγχόμενο πλαίσιο.
Φαίνεται, λοιπόν, πως η κυπριακή κοινωνία αυτοπαγιδεύεται σε ένα φαύλο κύκλο συστημικής τυραννίας, με την δεύτερη να ξέρει να επιβάλλεται με όρους αυτοπραγμάτωσης, αξιοποιώντας ανεπαίσθητους μετασχηματισμούς. Έτσι, η μεγάλη εικόνα παραμένει η ίδια, καλουπωμένη, αντί οι όποιοι μετασχηματισμοί να ευνοούν μια πραγματική κοινωνική αλλαγή.
Στο άρμα του ΑΚΕΛ, δούρειοι ίπποι του δικομματισμού
Πάντως, το προεδρικό προεκλογικό τοπίο άρχισε να σκιαγραφείται νωρίτερα, ακόμη και πριν τις βουλευτικές εκλογές. ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ, οικοδόμησαν κοινό αντιπολιτευτικό μέτωπο, με επίκεντρο την εναντίωση στην διαπλοκή. Το οποίο έντυσαν με κοινοβουλευτικές συμμαχίες.
Εκεί δε εστίασαν την κριτική τους, καθώς θεωρήθηκε ότι ήταν μια θεματική που αναδείκνυε τα κοινά σημεία των δύο κομμάτων και όχι τις, ομολογουμένως, πολυπληθέστερες διαφορές τους. Σε μια προσπάθεια, προφανώς, να προετοιμάσουν το έδαφος για το κοινό των δύο κομμάτων, να εξοικειωθεί με μια τέτοια συνεργασία. Μια τακτική που απέτυχε παταγωδώς, καθώς τα δύο κόμματα είχαν μεγαλύτερη πτώση από το κυβερνών ΔΗΣΥ. Ενδεικτική της δυσκολίας τους εγχειρήματος, η διαχρονική προσφώνηση του προέδρου του ΔΗΚΟ Νικόλα Παπαδόπουλου, ως «Πρίγκιπα», κυρίως από τις μάζες του ΑΚΕΛ. Φαίνεται, πάντως, πως δύο χρόνια μετά, η προσπάθεια κοινωνικής νομιμοποίησης μιας συνεργασίας, αποδίδει καρπούς.
…Πολιτικό τοπίο πιο σαθρό από ποτέ
Οι αδυναμίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης να επιτελέσουν το ρόλο τους, μ’ ένα ΑΚΕΛ να μην διαφοροποιείται διόλου στο εθνικό ζήτημα, αλλά και να έχει επίσης «λερωμένη τη φωλιά του» σε ζητήματα διαφθοράς, δεν απουσιάζουν από την εξίσωση. Με τις υπόλοιπες δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου, μες τις αντιφάσεις και τον γενικότερο ιδεολογικό μαρασμό του τόπου, να αδυνατούν να ενεργοποιήσουν έναν τρίτο δρόμο με απελευθερωτικό πρόσημο.
ΔΗΚΟ και Οικολόγοι, –τουλάχιστον δημόσια– προτεραιοποιούν μια αντιπολιτευτική σύμπλευση με συμμετοχή και του ΑΚΕΛ. Χάνοντας, έτσι, κάθε αντιπολιτευτική τους αξιοπιστία και ενεργώντας ως δούρειοι ίππο του δικομματισμού. Στο παροντικό στάδιο, βεβαίως, τουλάχιστον το ΔΗΚΟ, στρατηγικά δεν κλείνει την πόρτα ούτε στον ΔΗΣΥ, ενώ ΕΛΑΜ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ, διακηρύττουν την ετοιμότητά τους να συνομιλήσουν με όλους. Το ακροδεξιό ΕΛΑΜ αναμένεται ν’ ακολουθήσει τον ρόλο του «μοναχικού καβαλάρη», τουλάχιστον στον πρώτο γύρο, κυρίως γιατί έχει προαποκλειστεί από όλους, πλην του δεξιού κυβερνώντος κόμματος.
Μακρύς ο δρόμος για την ανατροπή
Η εσωκομματική κρίση στον ΔΗΣΥ, με το ενδεχόμενο μιας έστω άτυπης διάσπασης να είναι ορατό, υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα προνομιακό πεδίο δράσης για υποψηφιότητες πέραν της πεπατημένης. Ως εκ τούτου, η συσπείρωση κάποιων μικρότερων δυνάμεων που ακόμη δεν έχουν αποποιηθεί κάθε χειραφετικού προτάγματος, γύρω από μια προσωπικότητα που χαίρει διευρυμένης εκτίμησης, ενδεχομένως να απελευθέρωνε δυνάμεις προς μια ανατρεπτική κατεύθυνση. Η έστω, να αποτελούσε το έναυσμα, αφενός για τη διεύρυνση του δημοσίου λόγου με ιδεολογικοπολιτικές σπορές αμφισβήτησης και αφετέρου, συγκροτώντας αρχικά έναν «ευέλικτο» και αποκεντρωτικό πολιτικό πόλο που θα ευνοούσε περαιτέρω ζυμώσεις, με περισσότερη παρουσία στα πολιτικά δρώμενα του τόπου.
Το πολιτικό περιβάλλον όμως νοσεί σε βαθμό που αποτρέπει κινήματα και ομάδες βάσεις να παρέμβουν δραστικά, ενώ τα νεολαιίστικα και εναλλακτικά κινήματα περιορίζονται σε φωνασκίες, έντονα επηρεασμένες από το μεταμοντέρνο παγκοσμιοποιημένο οικοδόμημα. Χωρίς να κομίζουν ανατρεπτικές λογικές.
Η ανεξάρτητη υποψηφιότητα του Γιώργου Κολοκασσίδη είναι ίσως η μόνη που μπορεί να δώσει ένα νέο περιεχόμενο στην αντίληψη για την πολιτική, τον πολιτισμό, την ταυτότητα. Η υποψηφιότητα επικεντρώνεται –όπως διακηρύττεται– όχι σε ηγεσίες κομμάτων, αλλά σε ανένταχτους πολίτες και σ’ ένα ευρύτερο δημοκρατικό κοινό, με διάθεση υπέρβασης του δικομματισμού. Που αποτελούν τη πλειοψηφία μεν, τη σιωπηρή δε. Ίδωμεν..
