Το κίνημα Δεν Πληρώνω και η μεγάλη απάτη των συμβάσεων παραχώρησης.
Του Νίκου Κυριακίδη *.
Με την εκστρατεία που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση τις τελευταίες εβδομάδες ενάντια στο διογκούμενο κίνημα Δεν Πληρώνω προσπαθεί ομολογουμένως να εξαντλήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα. Πέρα από τις νομοθετικές μεθοδεύσεις για την τρομοκράτηση και την ανάσχεση του κινήματος προσπαθεί να το πλήξει και ηθικά. Γνωρίζει πολύ καλά πως η δυναμική και η κοινωνική αποδοχή του κινήματος εδράζεται πριν από όλα στην πεποίθηση και το κοινό αίσθημα της συμμετοχής και της υποστήριξης ενός αγώνα που είναι δίκαιος και αξιοπρεπής. Στην προσπάθειά τους, λοιπόν, να σπάσουν αυτήν ακριβώς την πεποίθηση, επιστρατεύουν όλα τα φερέφωνά τους να μιλούν απαξιωτικά για «τζαμπατζήδες», που άλλοτε δεν κόβουν εισιτήρια και άλλοτε σηκώνουν τις μπάρες στα διόδια, στις πλάτες μάλιστα εκείνων που πληρώνουν.
Οι τζαμπατζήδες
των κοινοπραξιών
Ειδικότερα για το θέμα των διοδίων, όλα τα προηγούμενα χρόνια είχαν προβάλλει συστηματικά μια εικονική πραγματικότητα, που ούτε λίγο ούτε πολύ εμφάνιζε τις «συμβάσεις παραχώρησης» μεταξύ ελληνικού δημοσίου και μεγαλοκατασκευαστικών κοινοπραξιών ως την φοβερή ευκαιρία για να υλοποιηθούν μεγάλης κλίμακας έργα υποδομής, όπως είναι οι εθνικοί αυτοκινητόδρομοι. Να υλοποιηθούν τάχα με ιδιωτικά κεφάλαια, αφού οι δημόσιοι πόροι, όπως ισχυρίζονταν, δεν επαρκούσαν.
Η πραγματικότητα, όμως, των αριθμών τους διαψεύδει πανηγυρικά. Ας δούμε, λοιπόν, με παραδείγματα ποιος τελικά πληρώνει και ποιος είναι ο τζαμπατζής σε αυτήν την υπόθεση.
Στη «σύμβαση παραχώρησης» για το τμήμα Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα – Σπάρτη, σε ένα κατασκευαστικό – μελετητικό κόστος που φτάνει τα 882,2 εκατ. ευρώ, η ίδια συμμετοχή της κοινοπραξίας είναι μόνο 55 εκατ. ευρώ (το 6,2%) και άλλα 50 εκατ. ευρώ που αποτελούν το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρίας.
Στο τμήμα Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα – Πύργος – Τσακώνα, η ίδια συμμετοχή της κοινοπραξίας φτάνει τα 240 εκατ. ή το 8,5% του κόστους του έργου, εκ των οποίων τα 100 εκατ. είναι μετοχικό κεφάλαιο. Ουσιαστικά, δηλαδή, αν αφαιρεθούν και αυτά τότε η συμμετοχή του ιδιώτη δεν ξεπερνά το 4,3%! Ευτυχώς, δηλαδή, που υπάρχουν και αυτές οι κοινοπραξίες… που ακόμα και τα τραπεζικά δάνεια που έχουν συνάψει, έχουν ως εγγύησή τους τα προσδοκώμενα έσοδα από τα χαράτσια των διοδίων που πληρώνει ο λαός.
Αντίθετα, το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή ο ελληνικός λαός, αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση (από τον κρατικό προϋπολογισμό και τις επιδοτήσεις της Ε.Ε.) του 30% έως και του 35% του συνολικού κόστους των έργων. Για παράδειγμα, για τον άξονα Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα – Σπάρτη το Δημόσιο θα καταβάλει 330 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 37% του συνολικού κατασκευαστικού κόστους (882 εκατ. ευρώ), ενώ για την Ιόνια Οδό το Δημόσιο καταβάλει 330 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 29,5% του συνολικού κόστους (1.120 εκατ. Ευρώ)…
Η κοροϊδία συνεχίζεται
Αλλά η κοροϊδία δεν σταματάει εδώ και ο κατάλογος είναι μακρύς.
Το Ελληνικό Δημόσιο αναλαμβάνει το τεράστιο κόστος για όλες τις απαιτούμενες απαλλοτριώσεις ιδιοκτησιών, το ύψος των οποίων αναμένεται να ξεπεράσει τα 1,5 δισ. ευρώ. Σε μερικές «συμβάσεις παραχώρησης» παρέχονται και «επιδοτήσεις λειτουργίας», δηλαδή εγγυήσεις κερδοφορίας προς τις κοινοπραξίες! Για παράδειγμα, αυτό συμβαίνει στον άξονα Κεντρικής Ελλάδας (όπου η συνολική επιδότηση μπορεί να φτάσει και τα 400 εκατ. ευρώ) και Τρίπολης – Καλαμάτας – Σπάρτης (με μόλις 132 εκατ. ευρώ).
Επίσης, βάσει των «συμβάσεων παραχώρησης» οι κοινοπραξίες μπορούν να κατασκευάζουν μετωπικούς και παράπλευρους σταθμούς είσπραξης διοδίων σε όλους τους ανισόπεδους κόμβους, ακόμη και χωρίς να έχει εξασφαλιστεί ένα ασφαλές παράπλευρο δίκτυο για τους περίοικους. Έτσι καταδικάζονται οι κάτοικοι ολόκληρων δήμων να πληρώνουν διόδια ακόμη και για τοπικές διαδρομές από το σπίτι στη δουλειά τους. Μάλιστα, στις συμβάσεις περιέχονται όροι που επιτρέπουν για όσο χρονικό διάστημα οι κοινοπραξίες εκμεταλλεύονται τους συγκεκριμένους οδικούς άξονες να μην αναβαθμίζονται εναλλακτικές οδικές διαδρομές, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι ανταγωνιστικές προς τις δικές τους και να τους κόβουν έσοδα, παρά μόνο αν υποχρεωτικά οδηγούν στους δικούς τους δρόμους. Αν, μάλιστα, κατασκευαστούν τέτοιοι, τότε υποχρεωτικά θα πρέπει να μπαίνουν διόδια που θα είναι ακριβότερα από τα δικά τους! Με τον τρόπο αυτό καταδικάζονται ολόκληρες περιοχές να παραμένουν με δρόμους-λαιμητόμους, που δεν πληρούν κανένα όρο οδικής ασφάλειας.
Το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή ο ελληνικός λαός, αναλαμβάνει να πληρώσει εξ ολοκλήρου τις οποιεσδήποτε αλλαγές στη χάραξη για περιβαλλοντικούς ή άλλους λόγους ή τις οποιεσδήποτε βελτιώσεις για την ασφάλεια των οδηγών, μέσω συμπληρωματικών συμβάσεων (π.χ. αυξήθηκε κατά 169 εκατ. ευρώ το κόστος των σηράγγων των Τεμπών για την κατασκευή λωρίδας έκτακτης ανάγκης). Ο ελληνικός λαός καλείται ακόμα να χρυσοπληρώσει ακόμη και έργα… που δεν έγιναν! Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υποθαλάσσια αρτηρία Θεσσαλονίκης, έργο για το οποίο η Διαιτησία στην οποία παραπέμφθηκε η διαφορά μεταξύ μεγαλοεργολάβων και ελληνικού Δημοσίου επιδίκασε αποζημίωση 67 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πληρώσουμε και πάλι εμείς.
Για ποιο λόγο, λοιπόν, καλούμαστε να πληρώνουμε ξανά και ξανά τους δρόμους που κατασκευάστηκαν και συνεχίζουν να κατασκευάζονται με τα δικά μας λεφτά; Με ποια ακριβώς λογική οι κοινοπραξίες θα εκμεταλλεύονται τους δικούς μας δρόμους για τα επόμενα 30 χρόνια; Για πόσο ακόμα θα ανεχόμαστε την τριτοκοσμική εκχώρηση του δημόσιου πλούτου και των υποδομών της χώρας μας στο κατασκευαστικό και τραπεζικό κεφάλαιο μέσω αυτών των αποικιοκρατικού τύπου συμβάσεων;
* Ο Νίκος Κυριακίδης είναι πρόεδρος του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών Μακεδονίας
