«Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται» λέει ο θυμόσοφος λαός μας με τη σχετική παροιμία και η τρέχουσα περίοδος επιβεβαιώνει την λαϊκή ρήση. Τα διεθνή χρηματιστηριακά κερδοσκοπικά παιγνίδια με τις πάσης φύσεως πρώτες ύλες και τους ρύπους στην παραγωγή ενέργειας μεταφέρονται σταδιακά στο σύνολο της αλυσίδας παραγωγής και κατανάλωσης. Προσοχή δεν εννοούμε μόνο την αρχικά αυξημένη τιμή που έχει η πρώτη ύλη αλλά και τις πρόσθετες πολλαπλασιαστικές αυξητικές επιδράσεις που εμφανίζονται στα διάφορα στάδια μέχρι να φτάσει το τελικό προϊόν στον καταναλωτή. Έτσι η αρχική χρηματιστηριακή κερδοσκοπία πάνω στην πρώτη ύλη καταλήγει σε πολλαπλάσια κερδοσκοπία με επιβάρυνση των τελικών καταναλωτών. Αυτή η πρόσθετη επιβάρυνση «μοιράζεται» σε όλη την αλυσίδα παραγωγής-διανομής ανάλογα με την ισχύ που έχει ο καθένας σε αυτήν ώστε να βγάλει το μεγαλύτερο δυνατόν κέρδος.
ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ αυτά έχουν αρχίσει να εκδηλώνονται εδώ και καιρό στο χώρο της ενέργειας και των καυσίμων και σταδιακά έχουν περάσει σε βασικά τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης καθώς και σε απαραίτητα ενδιάμεσα αγαθά για την παραγωγή τελικών προϊόντων. Οι διαδικασίες αυτές έχουν ξεκινήσει πολύ πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και τώρα επεκτείνονται σε όλο και περισσότερους τομείς και κλάδους, σαν αποτέλεσμα και των συνεπειών στον παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο που διεξάγεται παράλληλα με τον πόλεμο με στρατιωτικά μέσα.
Παράλληλα τα κερδοσκοπικά παιγνίδια ενισχύονται σταδιακά και από τα φαινόμενα έλλειψης, τεχνητής ή πραγματικής, πρώτα και κύρια σε πρώτες ύλες και σε τελική φάση και σε τελικά προϊόντα.
Το πρακτικό αποτέλεσμα όλων αυτών των διαδικασιών, που συνηθίζουν να ονομάζονται ως «ελεύθερη αγορά» και «ανταγωνισμός», είναι η συντριβή των εισοδημάτων των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων και τα εξωφρενικά υπερκέρδη για τους ολίγους και εκλεκτούς. Μία ακόμα διαδικασία αναδιανομής εισοδήματος και πλούτου σε βάρος των ασθενέστερων.
Η κυβέρνηση αντί να παρέμβει με καθορισμό ανώτατων τιμών, διαδικασίες καθορισμού αλλά και ελέγχου τιμών επιδοτεί πρακτικά όχι τους καταναλωτές αλλά τους κερδοσκόπους παραγωγούς και εμπόρους
Η ελληνική κυβέρνηση ορκισμένος υποστηρικτής της διαδικασίας της ελεύθερης αγοράς αγνοεί εδώ και καιρό, από τις αρχές του Φθινοπώρου, τα σχετικά μηνύματα. Δια του αρμοδίου υπουργού «Ανάπτυξης» στέλνει συνεχώς το μήνυμα ότι δεν θα παρέμβει για να αλλάξει τους όρους λειτουργίας της, δηλαδή δεν θα παρέμβει έστω τουλάχιστον στην ασύστολη κερδοσκοπία. Όταν δε τα πράγματα φτάνουν στο «απροχώρητο» εμφανίζει το λαϊκό της πρόσωπο μοιράζοντας κάποια ψίχουλα επιδοτήσεων με κοινωνικά κριτήρια… Αντί να παρέμβει με καθορισμό ανώτατων τιμών, διαδικασίες καθορισμού αλλά και ελέγχου τιμών επιδοτεί πρακτικά όχι τους καταναλωτές αλλά τους κερδοσκόπους παραγωγούς και εμπόρους. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η τελική τιμή του ρεύματος που πληρώνει ο καταναλωτής στους διάφορους διανομείς συμπεριλαμβανομένης και της ΔΕΗ. Στην τιμή αυτή που είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη, χωρίς να δικαιολογείται από το κόστος παραγωγής, που έχει τη βάση της στις παράλογες διαδικασίες τιμολόγησης και διαμόρφωσης της τελικής τιμής, η κυβέρνηση δίνει μία επιδότηση απ’ ευθείας στον προμηθευτή ρεύματος, που καταλήγει σε έκπτωση από το ποσό που θα καταβάλλει ο καταναλωτής και φυσικά σε αύξηση των εσόδων και κερδών του προμηθευτή. Μία απλή ανάγνωση ενός εκκαθαριστικού λογαριασμού π.χ. της ΔΕΗ αποδεικνύει ότι στην αρχική χρέωση με κυμαινόμενη ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς τιμή υπάρχει ρήτρα αναπροσαρμογής με πολλαπλάσια αξία από την αρχική αξία του ρεύματος και ελάχιστη επιδότηση. Πρακτικά η αρχική τιμολόγηση με την ρήτρα αναπροσαρμογής σχεδόν διπλασιάζεται ακόμα και με την επιδότηση και τις ενδεχόμενες εκπτώσεις. Συνεπώς τα νοικοκυριά επιβαρύνονται με υπέρογκους λογαριασμούς και την ίδια στιγμή επιδοτούν, τα ίδια τα νοικοκυριά μέσω των φόρων που πληρώνουν, τους κερδοσκοπούντες παρόχους ενέργειας μέσω της «επιδότησης» που θεωρητικά λαμβάνουν…
Τελικό αποτέλεσμα κέρδη δισεκατομμυρίων ευρώ στους παρόχους οι οποίοι πλέον είναι όλοι ιδιώτες. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ενώ είχε ξεκινήσει η κρίση τιμών στον ενεργειακό τομέα, προχώρησε σε ξεπούλημα, ελαχιστοποίηση της συμμετοχής του δημοσίου στη ΔΕΗ κατέχοντας πλέον μόνο το 33%. Και «ως εκ θαύματος» ένας από τους σημαντικούς αγοραστές του πακέτου που διατέθηκε στους ιδιώτες ήταν η εταιρεία στην οποία εργάζεται ως σημαίνον στέλεχος η κόρη του πρωθυπουργού. Δηλαδή δεν κρατούν ούτε τα προσχήματα.
Το όργιο της κερδοσκοπίας στο θέμα του ρεύματος πιστοποιείται και ταυτόχρονα «εξαγιάζεται» από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Πάροχοι οι οποίοι έχουν υπογράψει συμβάσεις με καταναλωτές για σταθερή τιμή ρεύματος αναιρούν τις συμβάσεις και χρεώνουν «κατά το δοκούν». Η ΡΑΕ αντί να προστατεύσει τους καταναλωτές και να απαιτήσει την εφαρμογή των συμβάσεων έδωσε λύση για τους παρόχους. Σημειώνουμε ότι οι πάροχοι έχουν τα οικονομικά εργαλεία στο βαθμό που δεν κερδοσκοπούν να προφυλάσσονται από την αύξηση των τιμών. Έτσι η ΡΑΕ δίνει το «πράσινο φως» να αθετούν τα συμβόλαια αρκεί να έχουν ενημερώσει ορισμένες μέρες πριν για να έχει τη «δυνατότητα» ο καταναλωτής να «επιλέξει» νέο πάροχο ή να παραμείνει στον ίδιο. Δηλαδή η ΡΑΕ νομιμοποιεί την κερδοσκοπία και οδηγεί τους καταναλωτές στη μέγγενη του εκβιασμού. Κοινώς «μονά κερδίζουν οι προμηθευτές, ζυγά χάνετε οι καταναλωτές», το θαύμα της «ελεύθερης αγοράς» αλλά και το «μεγαλείο» των ρυθμιστικών αρχών που έγιναν για την σωστή λειτουργία της αγοράς και την προστασία των καταναλωτών.
Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ που αρνείται να επιβάλλει ανώτατο όριο στις τιμές στο εσωτερικό της χώρας θυμάται αυτό το μέσο άσκησης πολιτικής και το προτείνει στην Ε.Ε. Ειδικότερα πρότεινε ανώτατο όριο τιμής για το φυσικό αέριο. Όμως, όπως αναμενόταν αφού όλη η Ε.Ε. επίσης ορκίζεται στην απρόσκοπτη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς, η πρόταση απορρίφθηκε. Έτσι η κυβέρνηση υποβάλλει πρόταση που η ίδια αρνείται να την εφαρμόσει στο εσωτερικό της χώρας όχι γιατί θα εφαρμοστεί από την Ε.Ε. αλλά για τους γνωστούς επικοινωνιακούς λόγους… κοινώς για μία ακόμα φορά «μοιράζει καθρεφτάκια στους ιθαγενείς». Και για το γελοίο του θέματος να θυμηθούμε ότι ο πρωθυπουργός επικαλούμενος την πρότασή του έβγαλε το συμπέρασμα ότι αυτή οδήγησε στην πρόσφατη προσωρινή κάμψη της διεθνούς τιμής του φυσικού αερίου «…από τη στιγμή δηλαδή που δημοσιοποιήθηκε η πρότασή μου, και το ανακοινωθέν της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αγορά φυσικού αερίου έχει πέσει κατά 50%.»
Όσο ο πόλεμος συνεχίζεται και ο οικονομικός πόλεμος εντείνεται, η Ε.Ε. συζητά για νέο πακέτο οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία, αρχίζουν να εντείνονται και οι φόβοι για ελλείψεις προϊόντων. Ήδη φαίνεται ότι υπάρχουν τα πρώτα σημάδια στην αγορά. Οι ελλείψεις αυτές αφ’ ενός οφείλονται στον οικονομικό πόλεμο, τα μέτρα της Δύσης έναντι της Ρωσίας και τα αντίμετρα της τελευταίας προς τη Δύση, αφ’ ετέρου στις διαδικασίες της κερδοσκοπίας και της αισχροκέρδειας, με την απόκρυψη προϊόντων ώστε να πιεστούν να ανέβουν οι τιμές ακόμα παραπάνω.
Πέρα από τα θέματα της ενέργειας ο τομέας της οικονομίας που υφίσταται τις μεγαλύτερες συνέπειες από τις εξελίξεις είναι ο αγροτο-διατροφικός. Τα λιπάσματα είναι άμεσα εξαρτημένα από τις εξελίξεις και φυσικά μαζί με αυτά η αγροτική παραγωγή. Την ίδια στιγμή, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία είναι διαχρονικά ο «σιτοβολώνας» της Ευρώπης, τα προβλήματα στην αγορά των σιτηρών και των παραγώγων προϊόντων (αλεύρι, ψωμί, ζυμαρικά, ζωοτροφές κλπ) είναι πλέον εμφανή. Η άκρως προβληματική κατάσταση έχει υποχρεώσει την κυβέρνηση να κάνει κάποιο ελάχιστο «σκόντο» στις απόψεις της για την αγορά. Προχώρησε σε λήψη μέτρων, δήλωση αποθεμάτων σε επτά βασικά προϊόντα που σχετίζονται με τα προαναφερθέντα θέματα του αγροτο-διατροφικού τομέα. Το μέτρο αυτό αποφασίστηκε με μεγάλη καθυστέρηση χωρίς παράλληλα να λαμβάνονται μέτρα για τη διαμόρφωση των τιμών οι οποίες συνεχίζουν την ανεξέλεγκτη πορεία τους.
Το μέγεθος των προβλημάτων αυτών, κερδοσκοπία, αισχροκέρδεια, ελλείψεις προϊόντων, με κεντρικό θέμα την ενέργεια, έχει λάβει πολύ μεγάλες διαστάσεις όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ε.Ε. Αποτέλεσμα της κοινωνικής πίεσης που υπάρχει είναι η σύνοδος κορυφής της Ε.Ε. που έγινε στις 24 και 25 Μαρτίου με θέμα την προστασία των καταναλωτών από την διεθνή κερδοσκοπία στις τιμές ενέργειας που εκτιμάται ότι θα καταλήξει σε κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και υδρογόνου αλλά για τον επόμενο χειμώνα.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ απροστάτευτη βρίσκεται αντιμέτωπη με τις οικονομικές συνέπειες του πολέμου. Συνέπειες που οδηγούν σε εκτόξευση των τιμών λόγω των παγκόσμιων συνθηκών αλλά και της ασύστολης εγχώριας κερδοσκοπίας με την ανοχή αν όχι την υπόθαλψη από πλευράς κυβέρνησης. Η αναδιανομή και η φτωχοποίηση του λαού που ξεκίνησε με τα μνημόνια συνεχίζεται στις νέες συνθήκες με νεότερες μορφές και συνέπειες εξ ίσου δυσβάστακτες. Το πολιτικό σύστημα υπηρετεί αυτές τις πολιτικές σε βάρος του λαού και η όποια διαφωνία μεταξύ τους δεν είναι στο να βρεθούν ουσιαστικές λύσεις αλλά στο ποιος είναι ο καλύτερος διαχειριστής. Συνεπώς συνεχίζουμε να παραμένουμε «στο ίδιο έργο θεατές»… με οδυνηρές για όλους εμάς συνέπειες.
