Μια αισιόδοξη πρωτοβουλία σχολείων της περιοχής
Στο Θέατρο «Α. Σαμαράκης» στο Κερατσίνι, παρακολουθήσαμε την προηγούμενη Κυριακή μια πολύ ενδιαφέρουσα συλλογική προσπάθεια από τρία σχολεία του Κερατσινίου και της Δραπετσώνας (1ο και 3ο Γενικό Λύκειο Κερατσινίου, 2ο Γενικό Λύκειο Δραπετσώνας). Την εκδήλωση διοργάνωσε ο Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας, ο οποίος αγκάλιασε την κίνηση των σχολείων που παρουσίασαν τρεις ταινίες μικρού μήκους με θέμα την αυτογνωσία και την αλληλεγγύη.
Ο Δρόμος, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας που έχει πάρει να ανοίξει η συζήτηση από τους νέους για τους νέους και την προοπτική τους, βρέθηκε εκεί ώστε να μάθει και να αναδείξει αυτή την προσπάθεια και τις δυνατότητες που μπορούν να προκύψουν από ανθρώπους με μεράκι για τον τόπο τους και τα σχολεία.
Πίσω από τη βιτρίνα
Η εκδήλωση ξεκίνησε με το 2ο Λύκειο Δραπετσώνας και την ταινία Πίσω απ’ τη βιτρίνα η Δραπετσώνα. Η καθηγήτρια Μαρία Ραυτοπούλου και οι μαθητές του 2ου Λυκείου μελέτησαν και παρουσίασαν ιστορικά στοιχεία για την περιοχή, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα. Μέσα από την αφήγησή τους και μια συλλογή φωτογραφιών, μας μίλησαν για την προσφυγιά που ήρθε από τα παράλια της Μικράς Ασίας να ζήσει στον Αγ. Διονύση, για το ρεμπέτικο τραγούδι και τις ρίζες που έχει στη Δραπετσώνα, για τα Ψυγεία, όπου παλιά στεγάζονταν οι φυλακές των πολιτικών κρατουμένων.
Ακόμη, απέναντι στην οικονομική υποβάθμιση της περιοχής τους, ανέδειξαν την καταστροφή πολλών εγκαταστάσεων, όπως το ταμπάκικο, το εργοστάσιο λιπασμάτων και το τσιμεντάδικο. Έτσι, τα παιδιά του 2ου αντιλαμβάνονται την ιστορία τους σαν κάτι που έχει ρίζες αλλά και συνέχεια, και τη μελέτη της ως μέσο κατάκτησης της αυτογνωσίας. Στο τέλος του ντοκιμαντέρ συναντάμε μια ξένη δημοσιογράφο που στο πλαίσιο μιας έρευνας για τη Δραπετσώνα και την υποβάθμιση της περιοχής βρέθηκε στις γειτονιές αυτές και μίλησε με πολλούς ανθρώπους. Όπως αναφέρει «από την επαφή μου με αυτούς τους ανθρώπους, μπορώ να σας πω με βεβαιότητα πως το πνεύμα και η ψυχή δεν μετριούνται με οικονομικά μεγέθη και άρα δεν υποβαθμίζονται με πολιτικές αποφάσεις». Στη Δραπετσώνα χαμογελάμε ακόμα λένε οι μαθητές… και πράγματι έτσι είναι.
«Η κρίση δεν τα έχει ισοπεδώσει όλα»
Μιλήσαμε με τη Μαρία Ραυτοπούλου, φιλόλογο, που διδάσκει περισσότερο από 10 χρόνια στο 2ο Λύκειο Δραπετσώνας. Στο ερώτημα αν οι μαθητές δραστηριοποιούνται σήμερα συλλογικά, μας απαντά ότι τα παιδιά, όπου τους δίνονται ευκαιρίες τις «αρπάζουν» και βρίσκουν διεξόδους. Εκεί που υπάρχει πράγματι αποστασιοποίηση είναι από τις κομματικές συλλογικότητες.
Δεν πιστεύει ότι οι νέοι αδιαφορούν τόσο για την πολιτική, όσο για τα καθιερωμένα πολιτικά σχήματα και για τους κομματικούς χώρους που έχουν ήδη δοκιμαστεί. Δεν περιμένουν βοήθεια ή λύσεις από τους πολιτικούς, θα ξαφνιαστούν αν γνωρίσουν έναν έντιμο πολιτικό. Αν δουν όμως έναν τίμιο, πρωτοποριακό λόγο τότε υπάρχει δυνατότητα να αλλάξουν αυτές οι ισορροπίες. Οι ατομικές λύσεις που φαίνεται να επιλέγουν τα παιδιά προκύπτουν, κατά τη γνώμη της, από την ανασφάλεια για την επαγγελματική αποκατάσταση. Και στη Δραπετσώνα αυτό σημαίνει αγώνας για επιβίωση.
Όπως μας λέει η κυρία Ραυτοπούλου, τα παιδιά σκέφτονται, δεν δέχονται άκριτα αυτό που τους λες. Αυτό είναι και το μήνυμα που θέλουν να βγάλουν μέσα από την ταινία, ότι, δηλαδή, η κρίση δεν έχει καταφέρει να τα ισοπεδώσει όλα. Υπάρχουν νέοι άνθρωποι που σκέφτονται και δημιουργούν. Πρέπει όμως, όπως τονίζει, να τους δοθεί μια ευκαιρία. Πιστεύει πως αυτή η ταινία ήταν μια σημαντική διέξοδος για τα παιδιά να μιλήσουν, να σκεφτούν και να δράσουν. Το γεγονός ότι βγήκαν έξω από το σχολείο τους βοήθησε να ανακαλύψουν τον τόπο τους και την ιστορία του αλλά, κυρίως, να σπάσουν την ρουτίνα του κλασικού μαθήματος βγαίνοντας στην πραγματική ζωή.
Τέλος, η κυρία Ραυτοπούλου μας αποκάλυψε ότι η ξένη δημοσιογράφος ήταν ένα σκηνοθετικό εύρημα των εμπλεκομένων στην ταινία στο οποίο αντανακλάται η εμπειρία που είχε η ίδια, όταν πρωτοτοποθετήθηκε στη Δραπετσώνα και γνώρισε την πόλη και τους ανθρώπους. Έτσι, όταν οι συνθήκες το επέτρεψαν, αποφάσισε να ξαναγνωρίσει μαζί με τους μαθητές της την ιστορία που κρύβεται πίσω από τα εγκαταλελειμμένα κτίρια, την ιστορία μιας πόλης που οι άνθρωποί της είχαν αγωνιστικό και επαναστατικό παρελθόν, επιβίωσαν σε δύσκολες συνθήκες, ανέπτυξαν τη δικιά τους τοπική ηθική και κουλτούρα και κατορθώνουν να χαμογελάνε ακόμα!
Πίσω από τις εικόνες – Η αλληλεγγύη
Η δεύτερη ταινία μικρού μήκους από το 3ο Λύκειο Κερατσινίου έχει τον τίτλο Θάλασσα και έγινε στο πλαίσιο μιας περιβαλλοντικής μελέτης για το Λιμανάκι του Αγ. Νικολάου στο Κερατσίνι, όπου η ρύπανση από τα λύματα και κυρίως το πετρέλαιο κατέστρεψαν την περιοχή. Η Ελένη, μαθήτρια που πήρε μέρος στη δημιουργία της ταινίας, τόνισε ότι «τα πολιτιστικά προγράμματα σπάνε την ρουτίνα, αντισταθμίζουν την ανελαστικότητα του σύγχρονου σχολείου και μας φέρνουν σε επαφή με την πραγματικότητα». Ακόμη τα παιδιά στο τέλος, ευχαριστημένα με το αποτέλεσμα της έρευνάς τους, μας λένε ότι σημασία δεν έχει να παράξουμε απλά εικόνες αλλά να αναδείξουμε τι κρύβεται πίσω από αυτές.
Τρίτη στη σειρά η μυθοπλαστική ταινία Θα δούμε από το 1ο Λύκειο Κερατσινίου. Ο Πέτρος, απόφοιτος του λυκείου, βοηθά τους νεότερους μαθητές σκηνοθετώντας την ταινία και τους μαθαίνει πώς να γίνουν από τεχνίτες… καλλιτέχνες. Η Αλίκη θέλει να πάει στην εκδρομή με τους συμμαθητές της αλλά στο σπίτι τα οικονομικά προβλήματα με έναν γονιό άνεργο το καθιστούν δύσκολο. Μαζεύει λεφτά στον κουμπαρά της αλλά λίγο πριν την εκδρομή τα δίνει για να πληρωθεί το κομμένο στο σπίτι ρεύμα. Αφού είχε ήδη αποχαιρετήσει την ιδέα της εκδρομής, έκπληκτη μαθαίνει ότι οι συμμαθητές της μάζεψαν χρήματα και πλήρωσαν τη συμμετοχή της. Μια ιστορία για την αλληλεγγύη με ένα μήνυμα στο τέλος που σε κάνει να ανασαίνεις: «Μέσα στην απόγνωση και την ανέχεια που γεννά η κρίση πάντα θα υπάρχει μια Αλίκη που θα βγάζει τα λεφτά από τον κουμπαρά για να πληρώσει τη ΔΕΗ και πάντα θα υπάρχει αλληλεγγύη για να πάει κάθε Αλίκη εκδρομή».
Ελπίδες και συμμετοχή
Ο Δημήτρης είναι ένας από τους ηθοποιούς στην ταινία και μαθητής στην Β’ λυκείου. Μας λέει ότι είναι πολλά πλέον τα κοινωνικά προβλήματα και ένας μαθητής δεν μπορεί να είναι προσκολλημένος μόνο στα μαθήματά του και στο σχολείο.
Πιστεύει πως πολλοί προσπαθούν να φοβίσουν τους νέους ανθρώπους και να τους κλείσουν το στόμα αλλά είναι αισιόδοξος πως δεν θα τα καταφέρουν.
Η Μαριάννα, συμμαθήτρια του Δημήτρη, μας λέει ότι εμπνεύστηκαν το θέμα της ταινίας από τα πολλά προβλήματα που βιώνουν πια οι γύρω τους, γνωρίζει πολλούς φίλους που οι γονείς τους έχουν χάσει τη δουλειά τους και πολλά παιδιά που δυσκολεύονται να πληρώσουν για μια εκδρομή. Πολλά παιδιά της ηλικίας της σκέφτονται να φύγουν στο εξωτερικό γιατί εκεί θα ναι καλύτερα τα πράγματα. Για τη Μαριάννα η λύση δεν είναι όταν υπάρχει πρόβλημα να τα παρατάμε και να φεύγουμε αλλά να μένουμε και να το αντιμετωπίζουμε, ειδικά τώρα. Πιστεύει ότι η χώρα χειροτερεύει και ελπίζει στις εκλογές και στην αλλαγή κυβέρνησης, αλλά νιώθει ότι χρειάζεται κάτι παραπάνω. Η ευχή της είναι η ταινία που γυρίστηκε να αποτελέσει τροφή για σκέψη και να γίνουν συζητήσεις σαν αυτές που κάνουμε τώρα για να προβληματιστούν οι νέοι άνθρωποι.
Στο τέλος της εκδήλωσης, ο καθηγητής Γιάννης Παππάς μας θύμισε ότι η καρδιά του πολιτισμού βρίσκεται στα σχολεία και τα σχολεία δεν είναι τα ντουβάρια, είναι οι άνθρωποι, οι μαθητές, οι δάσκαλοι και οι δυνατότητές τους. Ρωτήσαμε τον κ. Παππά, καθηγητή στο 1ο Λύκειο και συνδιοργανωτή της εκδήλωσης, γιατί δεν ξεσηκώνονται σήμερα οι νέοι με όλα αυτά που γίνονται;
Ο ίδιος ερχόμενος σε επαφή με πολλούς νέους βλέπει ότι η πολιτική δεν είναι κάτι δικό τους, βλέπουν πως το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να ψηφίσουν και οδηγούνται στην ανάθεση. Κυρίως, αυτό που σκέφτονται είναι ότι δεν μπορούν οι ίδιοι να αλλάξουν τα πράγματα. Ειδικά στο σχολείο με την εντατικοποίηση που έχει επιβληθεί από την λογική του νέου συστήματος, οι μαθητές είναι δύσκολο να ξεφύγουν. Ήδη δύο από τους πρωταγωνιστές της ταινίας του είπαν ότι δεν θα μπορέσουν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα και φέτος λόγω του εντατικού διαβάσματος και των φροντιστηρίων για τις πανελλαδικές.
Ωστόσο, όπως μας λέει ο κ. Παππάς, πολλές φορές καταγράφονται μόνο τα προβλήματα και όχι οι δυνατότητες. Υπάρχουν αρκετοί νέοι που εθελοντικά προσφέρουν, που έχουν πολλά να δώσουν. Και έφερε το παράδειγμα της ταινίας που δημιούργησαν, της οποίας το θέμα ήταν ιδέα των μαθητών. Ο ίδιος έγραψε το σενάριο έτσι που να έχει αυτό που ήθελαν τα παιδιά, ένα ευχάριστο τέλος! Αρκετά παιδιά μπαίνουν εθελοντικά και προσφέρουν, και ανακαλύπτουν ότι αυτό τους αρέσει. Βέβαια, λέει γελώντας, όταν τους πεις ότι αυτό είναι συμμετοχή και ενασχόληση με τα κοινά, το αρνούνται…
Ρεπορτάζ-επιμέλεια: Δημήτρης Ροζολής, Μαρία Χατζησταυράκη
