Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, ξεκλείδωσε, όπως είχε προαναγγελθεί από διάφορα κέντρα, διεργασίες για το μέλλον της κεντροαριστεράς. Οι χαμηλές πτήσεις των δύο βασικών σχηματισμών, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, η πολύ χαμηλή καταγραφή της Νέας Αριστεράς (σημαντικού μέρους του στελεχικού κορμού του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ), καθώς και η αδυναμία όλων τους να απορροφήσουν έστω και ένα μέρος της μεγάλης φθοράς της Ν.Δ., φέρνουν εκ των πραγμάτων εσωστρέφεια και συζητήσεις για την ανασύνθεση και τη συνεργασία των δυνάμεων του κεντροαριστερού χώρου, ελλείψει οποιασδήποτε ουσιαστικής προγραμματικής συζήτησης που να αφορά τον τόπο και την κοινωνία.
Κάπως έτσι έχουμε την ευθεία αμφισβήτηση του Ανδρουλάκη, το ίδιο το βράδυ των εκλογών, με μια σειρά στελέχη του ΠΑΣΟΚ να θέτουν θέμα ηγεσίας, κάνοντας λόγο για ήττα («Δεν μπορεί να νικήσει τον Κασσελάκη, πώς θα νικήσει τον Μητσοτάκη;») και τον ίδιο να απαντά προβάλλοντας ως επιτυχία τη διατήρηση της ανεξαρτησίας του ΠΑΣΟΚ ως τρίτου πόλου μεταξύ Ν.Δ.-ΣΥΡΙΖΑ. Από τη διαδικασία αυτή αναδεικνύεται ρυθμιστικός ο ρόλος του νυν Δημάρχου Αθηναίων, Χ. Δούκα, που (αυτό)παρουσιάζεται ως υποψήφιος αρχηγός που μπορείς «να νικήσει τον κ. Μητσοτάκη» (όπως και ο Στέφανος Κασσελάκης στις αντίστοιχες εκλογές για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ), τροφοδοτούμενος και από τις εξελίξεις στο συγκοινωνούν δοχείο του ΣΥΡΙΖΑ και τα σενάρια συγκολλήσεων.
Στον ΣΥΡΙΖΑ η αντιπαράθεση που ξεκίνησε προεκλογικά στο εσωκομματικό συνέδριο συνεχίζεται, με τον Κασσελάκη να επιδιώκει να φέρει τον κομματικό μηχανισμό του ΣΥΡΙΖΑ στα μέτρα του (κλείσιμο Αυγής, απολύσεις επαγγελματικών στελεχών, think tanks κ.ά.), και τα «παραδοσιακά» τσιπρικά στελέχη (βλ. κείμενο 87 υπογραφών) του κόμματος (πλην του ισορροπιστή Ν. Παπά) να τον κατηγορούν για αυταρχισμό και ανερμάτιστη πολιτική. Πάντα παρών και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας που μέσω Ινστιτούτου και παρεμβάσεων στα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα προσπαθεί να διατηρήσει την παρουσία του και στην εγχώρια σκηνή, ποντάροντας στα σενάρια συνεργασίας της κεντροαριστεράς, με ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με το περιβάλλον του ΓΑΠ.
Μέρος του συστημικού αδιεξόδου
Μπορεί οι διεργασίες να πυκνώνουν όμως δεν είναι ικανές να λύσουν το δομικό αδιέξοδο της κεντροαριστεράς, που δεν είναι θέμα προσώπων και συγκολλήσεων, αλλά πολιτικής φυσιογνωμίας και τοποθέτησης (μάλλον απουσίας τοποθέτησης) απέναντι στο συστημικό αδιέξοδο που αντιμετωπίζει η χώρα συνολικά. Το 60% της αποχής, δείχνει, ακόμη και στους πιο δύσπιστους, την ένταση της κρίσης και της ανυποληψίας του κομματικού φαινομένου. Η «κεντροαριστερά» γινόμενη φορέας των πολιτικών της παγκοσμιοποίησης, και μάλιστα των πιο επιθετικών της κύκλων, και υλοποιώντας «συμβόλαια θανάτου» όπως τα μνημόνια ή η Συμφωνία των Πρεσπών, χάνει τη δυνατότητα οικοδόμησης δεσμών με την κοινωνική πλειοψηφία και τις λαϊκές τάξεις που κάποτε εκπροσωπούσε. Αυτό που της απομένει είναι κάμποσος δικαιωματισμός, και ένα μπρα ντε φερ με την (κεντρο)δεξιά για το ποιος εκπροσωπεί τον χώρο του «κέντρου» – και στην πράξη ποιος είναι πιο αποτελεσματικός στην εξυπηρέτηση εγχώριων και εξωχώριων συμφερόντων.
Η αμερικανοποίηση της πολιτικής, θέλει ένα ενιαίο επί της ουσίας κόμμα, με δύο πτέρυγες που να εναλλάσσονται στην εξουσία και ένα ευρύ χώρο μικρών και απορριπτόμενων, που άλλοτε θα ενσωματώνονται και άλλοτε θα μπαίνουν με διάφορους επικοινωνιακούς μηχανισμούς στο περιθώριο. Οι ευρωεκλογές έφεραν την συζήτηση για τη στρατηγική επιβίωσης της κεντροαριστεράς στο προσκήνιο, πάντα με τον μπαμπούλα της ανόδου της ακροδεξιάς. Η συντριβή Σολτς στη Γερμανία και η ήττα Σάντσεθ στο ισπανικό κράτος, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο στη Γαλλία αλλά και η σχετική επιτυχία της (εκπροσώπου του κόμματος των Δημοκρατικών των ΗΠΑ) Έλλυ Σλέιν στην Ιταλία είναι μερικά μόνο από τα επεισόδια. Εντός αυτού του τοπίου ανακατέματος της τράπουλας και γενικής οριακότητας, προωθούνται –αλά ελληνικά– και τα σενάρια ανασύνθεσης και συνεργασίας ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μάλιστα τόσο θολές οι διαχωριστικές γραμμές που η διεύρυνση θα μπορούσε να πάει και δεξιότερα του κέντρου, με λύσεις ευρείας συνεννόησης και συναίνεσης, όπως αυτή που επέδειξαν οι τρεις μεγάλες ευρωομάδες του Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλδημοκρατών και των Φιλελευθέρων κατά την επανεκλογή της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν στο τιμόνι της Ευρώπης.
Κεντροαριστερός πόλος made in USA
Τα σενάρια αυτά δεν είναι καινούργια. Γράφτηκαν τουλάχιστον από το καλοκαίρι του 2023, αμέσως μετά τη συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ στις εθνικές εκλογές. Το ταξίδι Τσίπρα στις ΗΠΑ ήταν η αφετηρία ενεργειών που άνοιγαν τον δρόμο για τη ρευστοποίηση και την ανασύνθεση του χώρου της κεντροαριστεράς, με τις ευλογίες κέντρων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και με στόχους παρόμοιους με αυτούς που εκτέθηκαν στο πρόσφατο συνέδριο του Ινστιτούτου Τσίπρα. Υπό αυτή την έννοια ο Κασσελάκης, μόνο ουρανοκατέβατος δεν ήταν, καθώς κλήθηκε να παίξει ενεργό ρόλο στο «βίαιο μετασχηματισμό» του ΣΥΡΙΖΑ σε μια μικρογραφία των «Δημοκρατικών». Η αυτονόμηση Κασσελάκη και η αδυναμία του Τσίπρα να διατηρήσει στα χέρια του την μπαγκέτα των εξελίξεων έφεραν το εκρηκτικό τοπίο που βλέπουμε σήμερα.
Διάφορα κέντρα εκτός χώρας, αλλά και μερίδα των ελίτ στο εσωτερικό (ακόμη και προσκείμενοι στον χώρο της Ν.Δ.) βλέπουν με τρόμο τον συστημικό κίνδυνο που προκαλεί η απουσία βαλβίδων εκτόνωσης σε ένα πολιτικό σκηνικό που ενώ έμοιαζε μονοπολικό (41%) αποδείχθηκε εύθραυστο και κατακερματισμένο. Η προσπάθεια αναστήλωσης της κεντροαριστεράς είναι κατά συνέπεια, όχι μια εναλλακτική στο, σε υποχώρηση, καθεστώς Μητσοτάκη, αλλά μια προσπάθεια συστημικής θωράκισης απέναντι στον κίνδυνο αμφισβήτησης του πολιτικού συστήματος από την κοινωνία και μάλιστα εν όψει των μεγάλων τρανταγμάτων που αναμένεται να αντιμετωπίσει η χώρα (πολεμική προετοιμασία, ακρίβεια, ελληνοτουρκικά κ.ά.).
Κεντροαριστερό δελφινάριο
Στη Νέα Δημοκρατία τρίβουν τα χέρια τους για τον νέο κύκλο εσωστρέφειας στην Κεντροαριστερά. Και να μην υπήρχαν Τσίπρες, Κασσελάκηδες, Δούκες και Ανδρουλάκηδες θα έπρεπε να τους είχαν εφεύρει, ώστε να κρύβουν πίσω τους τις δικές τους αντιθέσεις και αδιέξοδα, πείθοντας πως το αφήγημα της απουσίας εναλλακτικής έχει όντως μια βάση. Από τη συζήτηση για την κεντροαριστερή ανασύνθεση απουσιάζει οποιαδήποτε πολιτική ή προγραμματική αντιπαράθεση, μάχες ηγεμονισμών που λίγο πια αφορούν την κοινωνία (αν δεν την απωθούν μάλιστα) που πολλές φορές θυμίζουν δελφινάριο.
87 τσιπρικά στελέχη αμφισβητούν εφ’ όλης της ύλης τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, άλλα μέλη του κόμματος στέκονται στο πλευρό του Stefanos μαζεύοντας υπογραφές από οπαδούς του κόμματος, ενώ ο ίδιος ο Στέφανος Κασσελάκης (μαζί και ο ναύαρχος Αποστολάκης) πετάει πυροτεχνήματα για μαύρα ταμεία, σπάζοντας την «ομερτά» του πολιτικού συστήματος, σε μια σαφή προειδοποίηση προς τους «συντρόφους» του ότι δεν θα τον κάνουν εύκολα στην άκρη. Από την άλλη με την αναγγελία πρόθεσης του Χ. Δούκα, να διεκδικήσει την αρχηγία του ΠΑΣΟΚ, αποκαλύπτονται (μάλλον από «φίλια» πυρά), μια σειρά απευθείας αναθέσεις (κλασικά ΠΑΣΟΚικά πράγματα) σε στελέχη και συγγενείς στελεχών του παπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ από τον Δήμο Αθήνας. Την ίδια στιγμή παραδοσιακά ΜΜΕ (και άρα και οι ολιγάρχες που τα διευθύνουν) αλλά και τρολ του διαδικτύου (και άρα και οι ολιγάρχες ή οι δυνάμεις που τα τροφοδοτούν και τα συντονίζουν) επιδίδονται σε έναν επικοινωνιακό πόλεμο υψηλής έντασης, διεκδικώντας να διαμορφώσουν το τοπίο της επόμενης μέρας στον κεντροαριστερό χώρο.
