Αγώνας δρόμου η αποκατάσταση των δημοπρατημένων ΧΑΔΑ
Του Γιώργου Θεοδωρόπουλου
Η διαχείριση των απορριμμάτων στη χώρα είναι σε τριτοκοσμική κατάσταση, με ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά πρωτίστως της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η κατάσταση, με μεθοδευμένο τρόπο, οδηγήθηκε σε αδιέξοδο προκειμένου «το λόμπι της καύσης» να επιβάλει τα περιβαλλοντοκτόνα, αλλά υψηλού κέρδους σχέδιά του. Τα τελευταία μνημονιακά χρόνια, οι απανταχού (σχεδόν) της χώρας δήμαρχοι, αλλά και οι περιφερειάρχες –με πρωτοπόρο τον Πελοποννήσου κ. Τατούλη– προσπάθησαν και προσπαθούν να υλοποιήσουν το σχέδιο, υπό την καθοδήγηση του Γερμανού υφυπουργού κ. Φούχτελ.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, εδώ και λίγες μέρες, ξεκίνησε την ανοιχτή διαβούλευση για τον νέο ΕΣΔΑ που μαζί με τους ΠΕΣΔΑ που θα ακολουθήσουν, θα αποτελέσουν το νέο θεσμικό πλαίσιο για ένα βιώσιμο περιβαλλοντικά μοντέλο το οποίο θα βασίζεται στις αρχές της ανάκτησης στην πηγή και της ανακύκλωσης.
Κυρώσεις
Ένα διαχρονικό περιβαλλοντικό έγκλημα που είναι σε εξέλιξη τα τελευταία 10 τουλάχιστον χρόνια, ήρθε αυτές τις μέρες στην επιφάνεια, λόγω της ενεργοποίησης των κυρώσεων του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά της χώρας μας. Πρόκειται για την καθυστέρηση αποκατάστασης των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ).
Τον Οκτώβριο 2005 η Ελλάδα καταδικάσθηκε από το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για τη διάθεση αστικών αποβλήτων σε ΧΑΔΑ (1.128 ενεργοί) και έδωσε προθεσμία για την αποκατάστασή τους έως το 2009. Τον Απρίλιο 2009 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε προδικαστική διαδικασία για επιβολή χρηματικών κυρώσεων και τον Ιούνιο 2013 ανακοινώθηκε η εκ νέου παραπομπή της χώρας, λόγω μη συμμόρφωσης με την απόφαση του 2005. Είχαν απομείνει 396 ΧΑΔΑ (90 ενεργοί και 306 ανενεργοί) από τους 3.036 ΧΑΔΑ που καταγράφηκαν διαχρονικά. Η εκδίκαση της υπόθεσης έγινε τον Ιούνιο 2014 και επειδή είχαν ήδη αποκατασταθεί στο μεταξύ 103 ΧΑΔΑ, την ημέρα της εκδίκασης υπήρχαν 70 ενεργοί ΧΑΔΑ και 223 ανενεργοί (συνολικά 293).
Η τελευταία δικαστική απόφαση εκδόθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2014 και επέβαλε στη χώρα μας:
- Κατ’ αποκοπήν πρόστιμο 10 εκατομμυρίων ευρώ, για τη μη συμμόρφωση με την πρώτη δικαστική απόφαση, δηλαδή εξάλειψη της ανεξέλεγκτης διάθεσης από το 2005 ώς το 2009. Σημειώνεται ότι η εισήγηση της Ε.Ε. και της εισαγγελέως ήταν 22 εκατ. ευρώ, αλλά αναγνωρίζεται ότι η περιβαλλοντική ζημία που προκαλείται από τους εναπομείναντες ΧΑΔΑ δεν είναι τόσο σημαντική όσο πριν.
- Εξαμηνιαίο πρόστιμο 14.520.000 ευρώ, που υπολογίσθηκε για τους 293 ΧΑΔΑ που υπήρχαν τον Μάιο 2014, απομειούμενο αναλόγως των ΧΑΔΑ που θα υπάρχουν τον Ιούνιο 2015. Η εισήγηση της Ε.Ε. ήταν 71.180 ευρώ/ημέρα, αλλά το Δικαστήριο θεώρησε ότι πρέπει να συνδεθεί με την πρόοδο των έργων.
Από τον Ιούνιο του 2015, λοιπόν, αρχίζει να τρέχει το νέο εξαμηνιαίο πρόστιμο, που αντιστοιχεί στους καταγεγραμμένους εναπομείναντες ΧΑΔΑ. Ο βαθμός αποκατάστασης των ΧΑΔΑ θα κρίνει το ποσοστό απομείωσης του προστίμου που θα καταβληθεί τελικά. Υπήρχε, λοιπόν, η δυνατότητα έως και πλήρους μηδενισμού του αν η αποκατάσταση των ΧΑΔΑ είχε ολοκληρωθεί.
Οι παραπάνω επιβληθείσες κυρώσεις όταν οφείλονται σε συνυπαιτιότητα της κυβέρνησης και των δήμων, επιμερίζονται αναλογικά στους συνυπαίτιους. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει αποκλειστική υπαιτιότητα των δήμων ή των περιφερειών και συνεπώς τα πρόστιμα θα επιβληθούν στους δήμους ή τις περιφέρειες κι απο εκεί θα μεταβιβαστούν στους δημότες.
Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ) καταγράφηκαν απ’ το ΥΠΕΚΑ, τον Απρίλιο 2013, 71 ΧΑΔΑ απ’ το σύνολο των 396 οι οποίοι είχαν καταγραφεί τον Οκτώβριο 2012. Στον παρακείμενο πίνακα παρουσιάζεται το status αποκατάστασης των ΧΑΔΑ της ΠΚΜ, όπως καταγράφηκε τον Μάιο 2015.
Οι 10 προς δημοπράτηση ΧΑΔΑ αναφέρονται στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης και αφορούν 5 ΧΑΔΑ στον Δήμο Βόλβης και 5 στον Δήμο Λαγκαδά που πρόκειται να δημοπρατηθούν έως το τέλος Ιουνίου, από την ΠΚΜ. Για τους 23 υπό δημοπράτηση, υπεύθυνη είναι η Εγνατία Οδός Α.Ε. και άμεσα αναμένεται να δημοπρατηθούν 6 εξ αυτών, 3 στη Βέροια και 3 στη Νάουσα. Η αποκατάσταση των δημοπρατημένων ΧΑΔΑ θα γίνει «αγώνας δρόμου» ώστε να έχει ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του επόμενου εξαμήνου, στα τέλη του 2015, για να αποφευχθούν τα πρόστιμα.
Οι ευθύνες των προηγούμενων κυβερνήσεων όπως και της Διοίκησης της ΠΚΜ είναι εμφανείς. Οι πολίτες θα κληθούν, για ακόμη μια φορά, να πληρώσουν για την ολιγωρία των υπευθύνων;
