Δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η έντονη διπλωματική κινητικότητα της τελευταίας εβδομάδας για την επίτευξη εκεχειρίας στην Ουκρανία κατέληξε σε φιάσκο. Η υποκρισία περίσσεψε, και οι εκατέρωθεν υπονομεύσεις υποδεικνύουν ότι οι διαπραγματεύσεις δεν αφορούν το σταμάτημα μιας ανθρωποσφαγής, αλλά τη διαμόρφωση των όρων επί των οποίων θα εδράζονται πλέον οι σχέσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Αυτό είναι το έδαφος των πραγματικών αντιπαραθέσεων, που παρατείνει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η στάση και οι δηλώσεις Ζελένσκι συνιστούν απλώς το αναγκαίο πρόσχημα στην αναζήτηση ενός –μη ορατού προς στιγμή– συμβιβασμού, δια μέσου επιβολής τετελεσμένων ανάμεσα στις δυνάμεις της πάλαι ποτέ «συλλογικής Δύσης».
Αμερικάνικος «εκνευρισμός» και προτάσεις 7 σημείων
Ο νέος κύκλος «πυρετωδών διαπραγματεύσεων» ξεκίνησε με τις δηλώσεις Τραμπ, που αναπαράχθηκαν σε όλους τους τόνους από τον αντιπρόεδρο Βανς και τον ΥΠΕΞ Ρούμπιο, ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από τις συνομιλίες αν Ουκρανία και Ρωσία δεν τις επισπεύσουν ώστε να σημειωθεί άμεση πρόοδος. Μάλιστα για να αποφευχθούν νέες κωλυσιεργίες «διέρρευσαν» και προτάσεις (7 σημεία) για την επίτευξη της ειρήνης. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, το σχέδιο αυτό είχε δοθεί στους εκπροσώπους της Ουκρανίας από τα μέσα Απρίλη, στην αποτυχημένη συνάντηση στο Παρίσι (βλ. φωτογραφία). Η αμερικάνικη πρόταση περιλάμβανε τις παρακάτω προβλέψεις:
1) Άμεση κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της πρώτης γραμμής.
2) Άμεσες διαπραγματεύσεις Ρωσίας-Ουκρανίας.
3) Παραίτηση της Ουκρανίας από την πρόθεσή της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ / Έγκριση ένταξης στην Ε.Ε.
4) De jure αναγνώριση από τις ΗΠΑ της κυριαρχίας της Ρωσίας στην Κριμαία, και de facto αναγνώριση των εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία, πλην «δύο μικρών περιοχών» στη Χερσώνα. Ακτοπλοϊκή πρόσβαση της Ουκρανίας στις εκβολές του Δνείπερου.
5) Αμερικανικός έλεγχος στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, από όπου θα παρέχεται ηλεκτρικό ρεύμα στην Ουκρανία αλλά και σε ρωσικά εδάφη.
6) Υπογραφή συμφωνίας ΗΠΑ-Ουκρανίας για τα ουκρανικά ορυκτά.
7) Άρση όλων των αμερικανικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από το 2014.
Να σημειωθεί ότι το σχέδιο αυτό δεν περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, πέρα από τις διαβεβαιώσεις ότι οι αμερικάνικες εταιρίες εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου της αποτελούν αφ’ εαυτές εγγύηση. Επίσης, δεν περιλαμβάνει εγγυήσεις ούτε για τις ευρωπαϊκές «ειρηνευτικές» στρατιωτικές δυνάμεις που η συμμαχία των προθύμων της Ε.Ε. επιθυμεί να αποστείλει στην Ουκρανία.
Ευρωπαϊκή ανησυχία…
Φαίνεται ότι οι δηλώσεις Τραμπ προκάλεσαν ανησυχία στις εμπλεκόμενες δυνάμεις, παρότι όλοι γνωρίζουν πλέον τα «ήξεις αφίξεις» του Αμερικάνου προέδρου, για διαφορετικούς βέβαια λόγους.
– Το Κίεβο δήλωσε την «προσήλωση και την ευγνωμοσύνη» του στις αμερικάνικες πρωτοβουλίες, δηλώνοντας πρόθυμο να ξεκινήσει διμερείς διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για εκεχειρία, αποδεχόμενο ακόμα και παραχώρηση εδαφών.
– Η Μόσχα, ωφελημένη ήδη από τις αμερικάνικες προτάσεις και το ενδεχόμενο αναγνώρισης ενός νέου ρόλου στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, δήλωσε έτοιμη για διαπραγματεύσεις, επιμένοντας παράλληλα στην «ανάγκη διευκρίνισης ορισμένων όρων» (δεσμεύσεις για μη ένταξη στο ΝΑΤΟ, σταμάτημα των Δυτικών αποστολών όπλων στην Ουκρανία, μη παρουσία ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορά της) ως αναγκαίων προϋποθέσεων για διαρκή ειρήνη. Πιθανότατα γνωρίζοντας ότι Βρετανία και Ε.Ε. θα επιβάλλουν στην Ουκρανία την απόρριψη των αμερικάνικων προτάσεων, οι Ρώσοι είχαν κάθε λόγο να στηρίξουν τις πρωτοβουλίες Τραμπ και να μην χρεωθούν οι ίδιες τη χρεοκοπία των συζητήσεων. Εκ των πραγμάτων, οι εκτιμήσεις της Μόσχας επιβεβαιώθηκαν.
– Από την πλευρά τους Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία έσπευσαν να αναγγείλουν συνάντηση στο Λονδίνο σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, με τη συμμετοχή του Αμερικάνου ομολόγου τους, και του αντίστοιχου Ουκρανού. Όντας βέβαιες ότι οι σχεδιασμοί τους για συνέχιση της αντιπαράθεσης στην Ουκρανία, και για απομόνωση της Ρωσίας, δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν χωρίς την στήριξη των ΗΠΑ, οι εν λόγω ευρωπαϊκές δυνάμεις επεδίωκαν να παραμείνουν στο παιχνίδι των συνομιλιών –από το οποίο είχαν σχεδόν αποκλειστεί μέχρι τώρα– κερδίζοντας τον αναγκαίο χρόνο. Αντικείμενο της συνάντησης του Λονδίνου θα ήταν η συζήτηση για το αμερικάνικο σχέδιο των 7 σημείων.
…και υπονόμευση
Τελικά η νέα πρωτοβουλία Τραμπ οδηγήθηκε εκ νέου σε τέλμα, και η συνάντηση στο Λονδίνο σε φιάσκο. Αφορμή στάθηκαν οι διευκρινίσεις της Ουκρανίας (χωρίς αμφιβολία καθ’ υπόδειξη Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας) ότι η αντιπροσωπεία τους είναι εξουσιοδοτημένη να συζητήσει αποκλειστικά την «χωρίς όρους και προϋποθέσεις κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία». Ταυτόχρονα δηλώθηκε η κάθετη άρνηση του Κιέβου να αναγνωρίσει de jure ρωσική κυριαρχία στην Κριμαία ως «αντίθετη με το Σύνταγμα της χώρας». Στο ίδιο μήκος ήταν οι δηλώσεις Λονδίνου, Παρισιού και Βερολίνου, εκφράζοντας αντιρρήσεις στο αμερικανικό σχέδιο για αναγνώριση της Κριμαίας, επικαλούμενες το διεθνές δίκαιο και την «επιμονή της Ευρώπης στην αρχή του απαραβίαστου των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας των χωρών». Απόλυτη υποκρισία, αν αναλογιστεί κανείς την για πάνω από 50 χρόνια κατοχή και εποικισμό της Κύπρου (που είναι και κράτος μέλος της Ε.Ε.), τη συνεχιζόμενη εθνοκάθαρση στην Παλαιστίνη, τον σχεδιαζόμενο διαμελισμό της Συρίας κ.ο.κ.
Το αποτέλεσμα των συνδυασμένων δηλώσεων Ουκρανών και Ευρωπαίων ιθυνόντων ήταν η μη συμμετοχή του Αμερικανού ΥΠΕΞ στη συνάντηση του Λονδίνου, νέος γύρος αλληλοκατηγοριών, τέλμα στις συνομιλίες ειρήνευσης, και έξαρση της αιματοχυσίας και των πυραυλικών επιθέσεων στα μέτωπα της Ουκρανίας – που άλλωστε ποτέ δεν έπαυσαν, παρά την αποδοχή της εκεχειρίας 30 ημερών η οποία συνομολογήθηκε στην Τζέντα πριν από ενάμιση μήνα…
Υπάρχει αιτία για την παράταση του πολέμου
- Όχι, δεν είναι οι δηλώσεις των Ουκρανών ιθυνόντων και το ουκρανικό Σύνταγμα αυτά που εμποδίζουν την ειρήνη στην Ουκρανία. Δεν είναι η εμμονή των Ευρωπαίων δήθεν στο διεθνές δίκαιο, ή οι εμπρηστικές δηλώσεις της Κάλας, της φον ντερ Λάιεν ή του γ.γ. του ΝΑΤΟ Ρούτε. Αυτό που διαψεύδει τους κομπασμούς Τραμπ για ειρήνευση σε μερικά 24ωρα ή σε δυο μήνες είναι η δυσκολία να επιβάλει σε εχθρούς και συμμάχους τις νέες προτεραιότητες της αμερικάνικης πολιτικής – δηλαδή τον επαναπροσδιορισμό των διεθνών σχέσεων και την ανάκτηση της πλανητικής ηγεμονίας από τις ΗΠΑ.
- Στην πραγματικότητα η διευθέτηση του πολέμου στην Ουκρανία είναι το πρόσχημα για τον επανακαθορισμό των σχέσεων ΗΠΑ και Ε.Ε., το σταμάτημα της οικονομικής αιμορραγίας της Ουάσιγκτον σε πολέμους μη στρατηγικής σημασίας, την αποδέσμευσή της από τα βάρη των εγγυήσεων ασφαλείας της Ευρώπης, την αποδυνάμωση της Ε.Ε. και της Βρετανίας και την πολύπλευρη εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ, με υποδεέστερη θέση και ρόλο.
- Η ανησυχία Τραμπ για τους νεκρούς στο πόλεμο της Ουκρανίας είναι υποκριτική. Το μαρτυρά η Γάζα, η Συρία, η Αφρική και η Κεντρική Ασία, που στενάζουν από την εκμετάλλευση και πολέμους «χαμηλής» (επικοινωνιακά) έντασης. Η διευθέτηση του πολέμου στην Ουκρανία είναι σε αγαστή συμφωνία με τον πόλεμο των δασμών του Τραμπ, που επιχειρεί να επανακαθορίσει τις παγκόσμιες οικονομικές σχέσεις. Μαζί, στρατιωτικές εκστρατείες και οικονομικοί πόλεμοι αποτελούν εκφράσεις της βαρβαρότητας του σημερινού συστήματος οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων
- Η αναγνώριση «δικαίων» στη Ρωσία δεν αποτελεί απλά ρεαλισμό του Τραμπ. Είναι μέσο αποδυνάμωσης της Ε.Ε. και εργαλείο επιβολής της νέας, υποδεέστερης θέσης της. Είναι ταυτόχρονα σημείο εκκίνησης μιας νέας συνεργασίας ΗΠΑ-Ρωσίας, σε ενέργεια και σπάνια ορυκτά, στον Αρκτικό κύκλο, στο έδαφος της Ρωσίας και την ίδια την Ουκρανία, με όραμα την αποδυνάμωση των σχέσεων Ρωσίας-Κίνας και τη χαλιναγώγηση των BRICS.
Αυτοί είναι οι λόγοι που η «ειρήνη στην Ουκρανία» σήμερα, προετοιμάζει τον πόλεμο στη Ν.Α. Ασία αύριο.
