Μια μεγάλη εκστρατεία εξαπολύουν οι αντι-λαϊκιστές όλων των αποχρώσεων, με αφορμή την προβοκατόρικη βίαιη επίθεση στον δήμαρχο Μπουτάρη, που κύριο στόχο έχει, όχι να καταδικαστούν οι φασίστες και οι τραμπούκοι, αλλά να τρομοκρατηθεί η κοινωνία και να κατηγορηθούν συλλήβδην όσοι τολμούν να σταθούν απέναντι στις ελίτ. Μια πλευρά της εκστρατείας αυτής είναι και η προσπάθεια αγιοποίησης του δημάρχου, η επιβολή του ως σύμβολο και πρότυπο προοδευτικότητας (έφτασαν στο σημείο να τον συγκρίνουν με τον αγωνιστή της δημοκρατίας Γρ. Λαμπράκη), αλλά και η ανακήρυξή του απ’ τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα σε επικεφαλής του νέου αντιφασιστικού προοδευτικού μετώπου που πρέπει να συνεχίσει να κυβερνά την πόλη.
Ποιος είναι όμως ο Μπουτάρης;
Ο Γιάννης Μπουτάρης, γνωστός Θεσσαλονικιός επιχειρηματίας και οινοποιός, ασχολείται με τα αυτοδιοικητικά πράγματα απ’ τη δεκαετία του 1990, ενώ νωρίτερα είχε δράση σε ζητήματα οικολογικού ενδιαφέροντος όπως η οργάνωση «Αρκτούρος». Το 2002 συμμετέχει στα ψηφοδέλτια του υποστηριζόμενου απ’ το ΚΚΕ υποψήφιου δημάρχου Αγάπιου Σαχίνη, ενώ το 2006 είναι ο ίδιος υποψήφιος δήμαρχος με την «Πρωτοβουλία για την Θεσσαλονίκη» που έλαβε 16%. Το 2010 διαδέχεται τον έκπτωτο Παπαγεωργόπουλο και εκλέγεται οριακά για πρώτη φορά δήμαρχος με την «ανανεωμένη» πλέον «Πρωτοβουλία», έχοντας εξασφαλίσει το χρίσμα του ΠΑΣΟΚ και άλλων μικρότερων κομμάτων, αλλά και την σιωπηρή στήριξη της Αριστεράς στον δεύτερο γύρο. Ενώ στις εκλογές του 2014, με την ταμπέλα του ανεξάρτητου πλέον επανεκλέγεται αυξάνοντας μάλιστα τα ποσοστά του και συγκεντρώνοντας στον δεύτερο γύρο ποσοστό 58%.Ο ίδιος θα μπορούσαμε να πούμε ότι εντάσσεται στον χώρο της Κεντροαριστεράς και του ΠΑΣΟΚ χωρίς αυτό βέβαια να τον εμποδίζει να είναι το 2009 ένας απ’ τους συνιδρυτές της ακραία νεοφιλελέυθερης «Δράσης» του Στέφανου Μάνου και τα επόμενα χρόνια να παίζει μεταξύ του ακραίου Κέντρου και της νέας σοσιαλδημοκρατίας υπό τον ΣΥΡΙΖΑ.
Εξουσία σε «φιλική» συσκευασία
Ας δούμε, όμως, σε λίγο μεγαλύτερο βάθος την «αλλαγή» που πραγματοποιήθηκε στα αυτοδιοικητικά πράγματα της Θεσσαλονίκης το 2010. Το δίδυμο Ψωμιάδη-Παπαγεωργόπουλου καταρρέει υπό το βάρος σκανδάλων, και μαζί του βραχυκυκλώνει και ολόκληρο το σύστημα της Δεξιάς στην πόλη. Αυτό το γεγονός έρχεται να εκμεταλλευτεί ο Μπουτάρης, που αυτοπροβάλλεται σαν η προοδευτική και εναλλακτική φωνή που εγγυάται να βγάλει την πόλη απ’ το σκοτάδι της Δεξιάς. Εκφράζει τα «προοδευτικά» και δυναμικά ανερχόμενα στρώματα της οικονομικής ελίτ της πόλης, επιχειρηματίες του τουρισμού και της διασκέδασης, την «κοσμοπολίτικη» αστική τάξη της πόλης που θέλει την Θεσσαλονίκη ανοιχτή ώστε να μπορεί να κάνει της δουλειές της με την Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τον κόσμο. Την ίδια στιγμή, πατώντας πάνω στην ασφυξία που δημιουργούσε το δίδυμο Ψωμιάδη-Παπαγεωργόπουλου σε μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, η υποψηφιότητα Μπουτάρη καταφέρνει να αποσπάσει τη στήριξη από ένα ευρύ δυναμικό της πόλης. Καλλιτέχνες, διανοούμενοι, ενεργοί πολίτες και νέοι άνθρωποι εντάσσονται στα δίκτυα εθελοντών που δημιουργεί η «Πρωτοβουλία», ενώ μεγάλο κομμάτι εξ’ αυτών ενσωματώνεται και γραφειοκρατικοποιείται μετά την ανάληψη των δημαρχιακών καθηκόντων σε ένα κύκλωμα φιλικών προς τη διοίκηση ΜΚΟ, συλλόγων, προσωπικοτήτων κ.ά. Ειδικά στη δεύτερη θητεία του η κόπωση της διαχείρισης της εξουσίας τον φέρνει αρκετές φορές σε σύγκρουση με την κοινωνία, και τότε η απάντηση είναι πάντα η αλαζονεία, η αυταρέσκεια, και ο ιδιότυπος «προοδευτικός» αυταρχισμός, που χαρακτηρίζει ως εθνολαϊκιστική κάθε φωνή κριτικής, ενώ εκβιάζει την κοινωνία με τον μπαμπούλα της επιστροφής στο σκοτεινό παρελθόν των Ψωμιάδηδων.
Η σχέση αγάπης του Μπουτάρη με το κράτος του Ισραήλ, οι απευθείας επαφές του με αξιωματούχους της Ε.Ε. αλλά και των ΗΠΑ, ο ρόλος διαμεσολαβητή και λαγού που έπαιξε στην περίπτωση του Μακεδονικού, οι προσβλητικές δηλώσεις του για τον Κεμάλ με σκοπό την προσέλκυση Τούρκων τουριστών, μπορεί να μεγαλώνουν το χάσμα της διοίκησης με τη κοινωνία, μπορεί να υπονομεύουν τα εθνικά μας συμφέροντα αλλά εντάσσουν τον Μπουτάρη στο κλαμπ των εκλεκτών της παγκόσμιας ελίτ
Πόλη φιλόξενη για τουρίστες, αφιλόξενη για τους κατοίκους
Βασικό (ίσως και μοναδικό) όραμα του Μπουτάρη, είναι η μετατροπή της Θεσσαλονίκης, σε ένα πρότζεκτ προσέλκυσης τουριστών. Η τουριστική ανάπτυξη παρουσιάζεται ως μονόδρομος, αφού η κρίση έχει αποψιλώσει και τα τελευταία απομεινάρια μεταποιητικής και εμπορικής δραστηριότητας στο κέντρο της πόλης, με την διοίκηση του δήμου να μην ενδιαφέρεται να αποτρέψει αυτή την εξέλιξη παγιώνοντας το μοντέλο «ανάπτυξης» που εισήγαγε ο σημιτικός εκσυγχρονισμός. Χαρακτηριστική είναι η δήλωσή του, «να έρθουν 300.000 Τούρκοι και 300.000 Εβραίοι να προσκυνούν τα πατρογονικά τους. Πώς πάμε εμείς στην Κωνσταντινούπολη, προσκυνάμε την Αγιά-Σοφιά και χώνουμε τα ωραία μας λεφτά;» (2010). Από τότε έχει προσελκύσει χιλιάδες τουρίστες, μετατρέποντας την Θεσσαλονίκη σε χώρο φιλόξενο για τους τουρίστες και αφιλόξενο για τους ίδιους της τους κατοίκους. Οι πολιτικές του Μπουτάρη, η αδιαφορία για τις ανάγκες της καθημερινότητας των πολιτών, η χρηματοδότηση αρκετών έργων βιτρίνας, η μονομερής ανάδειξη της οθωμανικής ιστορίας της πόλης με την ταυτόχρονη υποβάθμιση της βυζαντινής και όχι μόνο περιόδου, τα ταξίδια, ο «κοσμοπολιτισμός» κ.λπ. είναι κομμάτι αυτής της τουριστικής μπίζνας. Θύμα αυτής της μπίζνας η ίδια η πόλη που εμπορευματοποιείται μετατρεπόμενη εξολοκλήρου σε ξενοδοχείο και χώρο διασκέδασης και αναψυχής. Ο δήμαρχος Μπουτάρης θα ονομαστεί «δήμαρχος των τραπεζοκαθισμάτων» ενώ δεν θα διστάσει να βάλει τραπεζοκαθίσματα ακόμη και στο στολίδι της πόλης, τη νέα παραλία.
Θεσσαλονίκη ανοχύρωτη πόλη
Το μεγαλεπήβολο όραμα της κοσμοπολίτικης Θεσσαλονίκης προφανώς δεν μπορεί να χωρέσει τα απλά και καθημερινά προβλήματά της, στα οποία η διοίκηση του δήμου μένει κατά κοινή ομολογία μετεξεταστέα. Στο όνομα του οικονομικού εξορθολογισμού μια σειρά υπηρεσίες του δήμου δίνονται σε ιδιώτες εργολάβους, στερώντας απ’ την αυτοδιοίκηση πολύτιμα εργαλεία. Την ίδια στιγμή στήνει άλλο ένα επικοινωνιακό παιχνίδι εντάσσοντας την πόλη στο «δίκτυο των 100 ανθεκτικών πόλεων» του ιδρύματος Ροκφέλερ, ενώ αποφασίζει τη δανειοδότηση του δήμου με 20 εκατ. ευρώ απ’ την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, εξαγγέλλοντας μεγάλα έργα. Η ανθεκτικότητα της πόλης γίνεται θρύψαλα βέβαια, με την πόλη να παραλύει αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια είτε λόγω φυσικών φαινομένων, είτε λόγω βλαβών στις υποδομές και τη δημοτική αρχή να παρακολουθεί την ταλαιπωρία των δημοτών άλλοτε με παγωμένες αλατιέρες και άλλοτε δηλώνοντας αναρμόδια.
Η διεθνής καριέρα του Μπουτάρη
Όπως ξανατονίσαμε ο Μπουτάρης δεν βολεύεται μέσα στα στενά πλαίσια της Θεσσαλονίκης. Για να εκπολιτίσει την βουτηγμένη στον… σκοταδισμό πόλη, απ’ την πρώτη στιγμή γίνεται συνομιλητής διεθνών κέντρων, δικτύων και ΜΚΟ που προωθούν τα «οφέλη» της παγκοσμιοποίησης. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, στο όνομα της προώθησης του προϊόντος που λέγεται «Θεσσαλονίκη», ο δήμαρχος διαπρέπει και στην εξωτερική πολιτική της χώρας. Η σχέση αγάπης με το κράτος του Ισραήλ, οι απευθείας επαφές του με αξιωματούχους της Ε.Ε. αλλά και των ΗΠΑ, ο ρόλο διαμεσολαβητή και λαγού που έπαιξε στην περίπτωση του Μακεδονικού, οι προσβλητικές δηλώσεις του για τον Κεμάλ με σκοπό την προσέλκυση Τούρκων τουριστών, μπορεί να μεγαλώνουν το χάσμα της διοίκησης με τη κοινωνία, μπορεί να υπονομεύουν τα εθνικά μας συμφέροντα αλλά εντάσσουν τον Μπουτάρη στο κλαμπ των εκλεκτών της παγκόσμιας ελίτ.
Το δίπολο Μπουτάρης-φασισμός παραλύει την πόλη
Βρήκαν και πάλι όλοι μαζί ευκαιρία να πολεμήσουν τον εθνολαϊκισμό. Τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου, δημοτικοί σύμβουλοι, καθηγητές του Πανεπιστημίου, φιλελεύθεροι αριστεροί και επαγγελματίες αντεθνικιστές, ο νεοφιλελεύθερος κύριος Μαρατζίδης που πρόσφατα έγινε φίλος της κυβέρνησης του Αλ. Τσίπρα και τόσοι άλλοι. Γεμάτοι αλαζονεία και έπαρση δηλώνουν ότι η πόλη τους ανήκει. Παίζουν με το τέρας του φασισμού. Στήνουν ένα ψεύτικο δίπολο, που κάνει τη μετριότητά τους να φαντάζει η μόνη ρεαλιστική λύση απέναντι στους σκοταδιστές. Κάποιοι εξ’ αυτών αποδίδουν συλλογική ευθύνη στον λαό της πόλης. Φταίνε οι Πόντιοι. Φταίνε όσοι κατέβηκαν στα συλλαλητήρια για την Μακεδονία. Φταίει η Θεσσαλονίκη που πάντα τέτοια ήταν. «Εδώ στη Θεσσαλονίκη επωάζεται ο φασισμός», δήλωσε χωρίς ντροπή ο υπουργός κ. Βερναρδάκης στο δημοτικό συμβούλιο της Θεσσαλονίκης. Στο ίδιο δημοτικό συμβούλιο ακούστηκε από σύμβουλο της «Πρωτοβουλίας» η πρόταση να γίνει η 19η Μαΐου μέρα μνήμης της φασιστικής επίθεσης στον Μπουτάρη. Στο παιχνίδι έσπευσε να μπει και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, που επισκέφτηκε εκτάκτως την Θεσσαλονίκη, για να δώσει on-camera το χρίσμα στον Μπουτάρη για τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019.
Η κοινωνία παρακολουθεί αυτές τις εξελίξεις μουδιασμένη. Η πλειοψηφία βρίζει τον «λαοπρόβλητο» δήμαρχο. Αγανακτεί με τις δηλώσεις του. Το δίπολο Μπουτάρης ή χάος, μπορεί να δίνει μια παράταση ζωής στους κεντροαριστερούς εξουσιαστές, όμως δυναμώνει και την ακροδεξιά ως αντίπαλο δέος, αφήνοντας τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας απενεργοποιημένη απ’ τον εκβιασμό, στο περιθώριο και χωρίς έκφραση. Επείγον για την Θεσσαλονίκη, όπως και για όλη τη χώρα δεν είναι να αναμετρηθεί με τα φαντάσματα του εμφυλίου, αλλά να αντιμετωπίσει τα υπαρξιακά προβλήματα που τώρα την βασανίζουν. Για να συμβεί αυτό απαιτείται η έκφραση των παραγκωνισμένων δημιουργικών δυνάμεων και η υπέρβαση του αυτοτροφοδοτούμενου διπόλου που πάνε να στήσουν.
