Του Pepe Escobar. Το 34χρονο «τείχος καχυποψίας» μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν άρχισε να γκρεμίζεται την περασμένη Κυριακή, στη Γενεύη.
Είναι όντως έτσι; Αφού στο κάτω-κάτω και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για ένα «πρώτο βήμα» – μία συμφωνία να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για την επίτευξη μιας πραγματικής συμφωνίας. Οι δε όροι που τίθενται στο Ιράν είναι πολύ σκληροί.
Το Ιράν θα έχει πάλι τη δυνατότητα να εμπορεύεται χρυσό, πετροχημικά προϊόντα, εξαρτήματα αυτοκινήτων και αεροσκαφών, ενώ θα «ξεπαγώσουν» πωλήσεις πετρελαίου της χώρας ύψους 4,2 δισ. δολαρίων. Όμως σημαντικής αξίας περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν μόνιμα στην… κατάψυξη, περιλαμβανομένων 10 δισ. δολαρίων σε ευρωπαϊκές τράπεζες.
Επιπλέον, υπάρχουν 50 δισ. δολάρια από τις συναλλαγές του Ιράν με τους ενεργειακούς πελάτες του -Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Τουρκία- που ακόμα δεν είναι δυνατόν να επαναπατριστούν.
Μέσα στο προσεχές εξάμηνο το Ιράν καλείται: να σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου σε ποσοστό άνω του 5%, να αποδυναμώσει τα αποθέματά του σε εμπλουτισμένο κατά 20% ουράνιο, να μην εγκαταστήσει άλλους φυγοκεντρητές, να σταματήσει τον ανεφοδιασμό του αντιδραστήρα βαρέος ύδατος στο Αράκ και να δώσει το πράσινο φως για πολύ περισσότερους ελέγχους από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ). Έλεγχοι που πρέπει να σημειωθεί ότι, δεν έχουν αποδώσει μέχρι σήμερα κανένα απολύτως στοιχείο για μετατροπή του ουρανίου σε οπλικά συστήματα.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο πόλεμος της προπαγάνδας που ξέσπασε μόλις έγινε γνωστή η συμφωνία στη Γενεύη, επικεντρώνεται στο κατά πόσον το Ιράν έχει δικαίωμα να εμπλουτίζει ουράνιο. Κατά τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι, κάτι τέτοιο δεν ισχύει και στα έγγραφα δεν είναι σαφές. Από την πλευρά του ο Ιρανός ομόλογός του, Τζαβάντ Σαρίφ, λέει ότι αυτό είναι ξεκάθαρο στη Συμφωνία αλλά και στην ίδια τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων.
Βρισκόμαστε μπροστά σε έναν οδικό χάρτη για τη διαμόρφωση μίας οριστικής συμφωνίας που θα επιτρέπει στο Ιράν να διαθέτει δικαιωματικά πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς (συμπεριλαμβανομένου του εμπλουτισμού) σε καθεστώς μόνιμων ελέγχων από την ΙΑΕΑ και σε μεγάλη απόσταση από όρια που κρίνεται ότι συνιστούν πυρηνικό αξιόμαχο.
Ένα από τα βασικά σημεία της Συμφωνίας είναι ότι οι Ρ5+1 (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία και Κίνα συν τη Γερμανία) «δεν θα επιβάλουν νέες κυρώσεις σχετιζόμενες με τα πυρηνικά για ένα εξάμηνο, εφόσον το Ιράν συμμορφωθεί με τις δεσμεύσεις αυτής της συμφωνίας, στο βαθμό που αυτό είναι επιτρεπτό στο πλαίσιο των πολιτικών τους συστημάτων».
Αυτό σημαίνει ότι θα ήταν «επιτρεπτό» για το Κογκρέσο να επιβάλει ακόμα περισσότερες κυρώσεις και να εκτροχιάσει εντελώς μία μελλοντική συμφωνία; Αυτή είναι μία πιθανότητα. Άρα, επαφίεται στο πολιτικό κεφάλαιο της διακυβέρνησης Ομπάμα να το αποτρέψει. Σε αυτή την ιδανική περίπτωση, τον Μάιο 2014, θα έχουν μπει τα θεμέλια για να καταργηθούν οι κυρώσεις ΗΠΑ/ΟΗΕ που συνιστούν έναν ντε φάκτο πετρελαϊκό και τραπεζικό αποκλεισμό του Ιράν…
Στο μέτωπο των πετροδολαρίων των Ουαχαβιτών του Κόλπου, αξίζει να σημειωθεί ότι ακριβώς την παραμονή της είδησης της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ο οίκος του Σαουδάραβα μονάρχη Αμπντάλα πραγματοποιούσε επείγουσες διαβουλεύσεις στο Ριάντ με τον παραιτηθέντα Εμίρη του Κατάρ, σεΐχη Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Τάνι και του Κουβέιτ σεΐχη Σαμπάχ. Στο άλλο μέτωπο, του προβληματικού ατόμου που το παίζει πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπίμπι Νετανιάχου, φανταστείτε την αντίδρασή του όταν διάβασε τις μέχρι εκείνη τη στιγμή απόρρητες εκθέσεις περί των πολύμηνων μυστικών διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ιράν στο Ομάν.
Στις ΗΠΑ, διάφοροι θερμοκέφαλοι είναι βέβαιο ότι θα κλιμακώσουν την υστερία, καλώντας το Ισραήλ να βομβαρδίσει το Ιράν. Λες και ένα κράτος, πυρηνική δύναμη, οπλισμένο σαν αστακός, που δεν υπέγραψε ποτέ τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων και δεν επιτρέπει στην ΙΑΕΑ να πραγματοποιεί επιθεωρήσεις, θα είχε το δικαίωμα να επιτεθεί σε ένα μη πυρηνικό κράτος, το οποίο έχει υπογράψει τη Συνθήκη και έχει ανοίξει τις πόρτες του σε πληθώρα ενοχλητικών ελεγκτών…
Η επαγρύπνηση, ωστόσο, είναι αναγκαία. Απελπισμένοι και απομονωμένοι οπαδοί του Λικούντ, στο Ισραήλ, θα κάνουν τα πάντα για να ναρκοθετήσουν τη Συμφωνία της Γενεύης, ακόμα και καταφεύγοντας σε προβοκατόρικες ενέργειες.
Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας, η Μόσχα μπορεί να καυχιέται ότι έχει καταγράψει αλυσίδα επιτυχιών: Συρία, Ουκρανία και τώρα το Ιράν. Ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είναι ένας άντρας καταδικασμένος να πετύχει, ιδίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο, δεδομένου ότι η απόλυτη πλειοψηφία του Κινήματος των Αδεσμεύτων στηρίζει τα νόμιμα δικαιώματα του Ιράν να έχει πυρηνικό πρόγραμμα.
Ρωσία αλλά και Κίνα, θεωρούν ότι μία ισχυρή ιρανική οικονομία -αλλά και μία σταθερή Συρία- είναι ζητήματα ύψιστου συμφέροντος γι’ αυτές. Αμφότερες τρέμουν το ενδεχόμενο τα τσιράκια του Μπαντάρ (επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Σαουδικής Αραβίας), να ξαμοληθούν από τη Συρία με προορισμό τον Καύκασο ή ακόμα και την Ξινγιάνγκ. Αυτό που θέλουν και οι δύο είναι ένα Ιράν που θα έχει αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τη Δύση, σαν μία σημαντική σταθεροποιητική δύναμη στη Νοτιοδυτική Ασία. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι Δυτικοί, οικονομικοί κυρίαρχοι του κόσμου, θα επιτρέψουν σε ένα κυρίαρχο, ανεξάρτητο Ιράν να ανήκει στην ίδια κατηγορία με την Ρωσία και την Κίνα. Κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με μία νέα ασιατική νίκη στο νέο μεγάλο πανηγύρι στην Ευρασία.
Το πραγματικό τεστ τώρα ξεκινάει. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, ουσιαστικά, το πλήρες εμπάργκο του Ιράν εκ μέρους της Δύσης παραμένει σε ισχύ. Η Τεχεράνη μπορεί ακόμα να εξάγει μόνο 1 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου ημερησίως. Έστω κι έτσι, όμως, είναι μεγάλος ο πειρασμός να αφήσουμε κατά μέρος τον κυνισμό και την απαισιοδοξία και να ποντάρουμε στο ότι η κυβέρνηση Ομπάμα θα αντιληφθεί πως όλες οι σημαντικές εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Ασία περιστρέφονται γύρω από το Ιράν.
* Ο Pepe Escobar είναι τακτικός συνεργάτης του AsiaTimes,
όπου και δημοσιεύθηκε το παραπάνω άρθρο
Μετάφραση: Ελεάννα Ροζάκη
