Στην επιστρατευμένη δημοκρατία των υπογείων του μετρό χιλιάδες πανευτυχείς πολίτες πληρώνουν το πανάκριβο εισιτήριο για να κατευθυνθούν σε δουλειές που όλο και πιο συχνά δεν τους πληρώνουν και όταν τους πληρώνουν τα χρήματα δεν φτάνουν ποτέ μέχρι το τέλος του μήνα…
Καθηγητές των 6.000 ευρώ (+ άγνωστα «τυχερά») κουνάνε το δάχτυλο στους εργαζόμενους: Τα 500 ευρώ είναι ένας… πολύ ψηλός μισθός!
Μέσα στο ζοφερό κλίμα κρατάω στα χέρια μου το Έγκλημα και τιμωρίατου Ντοστογιέφσκι, ένα βιβλίο που δεν είχα ποτέ τις καλύτερες των σχέσεων(!). Όμως, ως φετιχιστής των βιβλίων, ομολογώ πως έχω γοητευθεί από την καινούργια έκδοση-τόλμημα. Ένα βιβλίο μικρό και ελαφρύ, εξαιρετικά επιμελημένο, σε μια νέα λειτουργική μετάφραση από την Ελένη Μπακοπούλου. Οι Εκδόσεις Ίνδικτος αποφασίζουν, εν μέσω κρίσης, να μας επανασυστήσουν τον Ντοστογιέφσκι, την ώρα που πολλοί κυνηγούν το best seller που θα τους… ξελασπώσει. Δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι να μπει κανείς σήμερα στους λαβυρίνθους της σκέψης και στις ενοχές του Ρασκόλνικοφ. Όμως πραγματικά νιώθω συγκίνηση, θαυμάζοντας ταυτόχρονα το κουράγιο. Και θέλω να το μοιραστώ. Και ίσως τελικά να ανακαλύψω κι εγώ τι είναι αυτό που μου ξέφυγε από τον Ντοστογιέφσκι.
Άγριο ροδάκινο
Αντιθέτως προς τον σκοτεινό κόσμο του «Εγκλήματος», ο Δημήτρης Τσερές με το Άγριο ροδάκινο (Εκδόσεις Γαβριηλίδης) μια συλλογή διηγημάτων, μας οδηγεί σε ένα ταξίδι γεμάτο τρυφερότητα και νοσταλγία. Δεν είναι ένας κόσμος ειδυλλιακός. Είναι η ελληνική επαρχία της δεκαετίας του ‘50 και του ‘60. Ένας κόσμος συχνά σκληρός. Ένας τόπος που πληγώνει. Ένας χώρος με πρώτους έρωτες, αγγίγματα, γιορτές και πανηγύρια, με τη φύση σε πρώτο πλάνο. Όμως ο συγγραφέας καταπιάνεται με τα συναισθήματα εκείνου που επιστρέφει, φέρνοντας στο νου τους στίχους «Παλιέ μου φίλε τι γυρεύεις/ χρόνια ξενιτεμένος ήρθες/ με εικόνες που έχεις αναθρέψει/ κάτω από ξένους ουρανούς/ μακριά απ᾿ τον τόπο το δικό σου» και όλο το ποίημα του Σεφέρη με την επιστροφή του ξενιτεμένου. Όμως μας γεμίζει με φως. Ζωντανεύει χρώματα, εικόνες και μυρωδιές, οικείες σε όσους έχουν συνδέσει τα παιδικά τους χρόνια με κάποιο χωριό… Στο Στάγδην ευτυχία, ένα από τα καλύτερα διηγήματα που έχω διαβάσει, ο «ξενιτεμένος» προσπαθεί να φυτέψει μια συκιά σε έναν ξερότοπο, κουβαλώντας νερό από μακριά. Ποτίζοντας την σταγόνα-σταγόνα. Συνέχεια αποτυγχάνει, μέχρι που ένα βράδυ αποφασίζει να κοιμηθεί εκεί έξω, στην ερημιά, δίπλα της και να της δώσει ζωή…
Φαντάσματα…
Αν τα διηγήματα του Δ.Τσερέ μας ταξίδεψαν σε έναν κόσμο γεμάτο νοσταλγία, τα Φαντάσματα του Δεκέμβρη του Λευτέρη Γιαννακουδάκη (Εκδ. Μεταίχμιο) μας πήγαν πίσω στα γεγονότα των ημερών της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Το βιβλίο αποδεικνύεται άκρως επίκαιρο, τη στιγμή που κάποιοι προσπαθούν να ξαναγράψουν την ιστορία και να βγάλουν «αθώα περιστερά» τον Κορκονέα. Βεβαίως το βιβλίο δεν είναι ένα χρονικό των γεγονότων αλλά ένα μυθιστόρημα με έντονο σασπένς, που μας δίνει ωστόσο μια ενδιαφέρουσα άποψη για τον τρόπο που προκαλούνται τα επεισόδια και για την έντονη ανάμειξη της αστυνομίας και μορφωμάτων που παραπέμπουν στη Χρυσή Αυγή. Καταφέρνει, παράλληλα, να μας δώσει πειστικούς χαρακτήρες, αλλά και να περιγράψει την οργή μιας ολόκληρης γενιάς. Ο ήρωάς -παρά τη θέληση του- εμπλέκεται στα γεγονότα, πέφτει θύμα της αστυνομικής βαρβαρότητας και αναζητά λύση και στα δικά του αδιέξοδα. Ωστόσο, πιστεύω πως στο τέλος, με την ανάγκη να δώσει μια αισιόδοξη και μη αναμενόμενη λύση, το μυθιστόρημα χάνει το στόχο του και φεύγει από την πραγματικότητα στην οποία πατάει γερά στο πρώτο μέρος, όπου νιώθεις να ζεις τα γεγονότα, να τα μυρίζεις… Πάντως το προτείνω ανεπιφύλακτα, θεωρώντας πως είναι σε έναν ενδιαφέροντα δρόμο που αποδίδει σιγά-σιγά τους καρπούς του, σε πείσμα όσων θεωρούν τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία «πεθαμένη υπόθεση».
Ο μέτοικος και η συμμετρία
Η ιστορία είναι ο πρωταγωνιστής και στο νέο μυθιστόρημα του Τεύκρου Μιχαηλίδη Ο μέτοικος και η συμμετρία (Εκδ. Πόλις) που μας ταξιδεύει στον «σύντομο 20ό αιώνα»… Από το διωγμό των Ελλήνων στη Μικρά Ασία, στην Ιταλία της ανόδου του φασισμού κι από εκεί στις διεθνείς ταξιαρχίες και τον ισπανικό εμφύλιο, για να καταλήξει στο Παρίσι της Κατοχής και του διωγμού των Εβραίων. Ο ήρωάς του, ένας ηλικιωμένος ξεριζωμένος Έλληνας, υπάλληλος στην Όπερα κινεί το ενδιαφέρον του νεαρού αφηγητή, καθώς τον συναντά στα πιο περίεργα μέρη. Η κοινή τους αγάπη για τα μαθηματικά θα τους φέρει κοντά. Η ιστορία του Δημήτρη Αποστολίδη, αγωνιστή, μέλους του Κομμουνιστικού Κόμματος, ήρωα της Αντίστασης, έχει να μας πει πολλά και για το σήμερα… Φανταστικά και αληθινά πρόσωπα συμπλέκονται αρμονικά και μας δίνουν ένα πορτρέτο του αιώνα που πέρασε, σε ένα βιβλίο που δεν το αφήνεις από τα χέρια σου μέχρι την τελευταία σελίδα. Διαβάζω και σκέφτομαι. Αντιγράφω: «…Δεν έχω δει ώς τώρα άνθρωπο ή ομάδα που ν’ αντισταθεί στη δύναμη που απέκτησε. Λένε πως η χολέρα και η πανούκλα είναι μολυσματικές. Εγώ πιο μολυσματική αρρώστια από την εξουσία δεν ξέρω…».
Καθώς κλείνω το βιβλίο τη στιγμή που με το τέλος έχει αποκατασταθεί μια αρμονία, μια συμμετρία, αναρωτιέμαι αν θα μπορέσουμε κάποια στιγμή να βρούμε το εμβόλιο για την αρρώστια της εξουσίας…
Κώστας Στοφόρος
