Όλο και λιγότερο διαβάζω στα Mέσα Mαζικής Mεταφοράς καθώς εκλείπει ο κυρίως λόγος για τον οποίο τα χρησιμοποιούσα: Για να πάω στη δουλειά μου… Η δουλειά, πάει πέταξε!
Γράφοντας από ‘δω κι από ‘κει προσπαθώ να εξοικονομήσω τα χρήματα που θα μου πάρει η Eφορία. Ωστόσο, τα βιβλία μένουν κι ο χρόνος για να τα διαβάσεις αυξάνεται. Η διάθεση συχνά λείπει… Μέχρι που πέφτεις σε κάτι ενδιαφέρον και θέλεις να το μοιραστείς με φίλους και αναγνώστες….
…Όπως τα Ίχνη στο χιόνι του Γιώργου Λίλλη (Eκδόσεις Μεταίχμιο). Που μου μοιάζουν κάπως σαν μια μυθιστορηματική συνέχεια της Βαμμένης κόκκινης κλωστής η οποία καταποντίστηκε στις σκοτεινές αίθουσες αφού κινήθηκε εκτός κλίματος «εθνικής συμφιλίωσης»… Ευτυχώς στα μυθιστορήματα ισχύουν άλλου είδους κανόνες της αγοράς. Είναι, άραγε, «λογοτεχνική μόδα»; Γιατί να γράψει κανείς ένα μυθιστόρημα για τον Εμφύλιο σήμερα; Τι είναι αυτό που παρακινεί νέους συγγραφείς να καταπιαστούν με το «ακανθώδες» θέμα; Η ρητορική ερώτηση διαφόρων κριτικογράφων έχει ξεκάθαρη απάντηση: Το σήμερα έχει τις ρίζες του στο σκοτεινό χθες. Προσπαθώντας να καταλάβεις τη σημερινή Ελλάδα ανατρέχεις στα χρόνια του Εμφυλίου. Οι συγγραφείς προσπαθούν να καταλάβουν τον εαυτό τους και τον κόσμο. Οι αποστειρωμένοι κριτικοί θα προτιμούσαν βιβλία εκτός τόπου και χρόνου, αναλύσεις ψυχολογικών λαβυρίνθων και εξομολογήσεις αισθημάτων. Ο ήρωας του Λίλλη ετοιμάζει το διδακτορικό του για τον Εμφύλιο και έρχεται σε επαφή με έναν γερο-τσαγκάρη που τον ταξιδεύει σε τόπο και χρόνο. Φτάνουμε σε ένα χωριό της Αιτωλοακαρνανίας, όπου δολοφονούνται βάναυσα οι γονείς του μικρού τότε παιδιού. Ένας αντάρτης αναλαμβάνει να το σώσει και να το οδηγήσει στο θείο του στη Λαμία. Η πορεία θα είναι μαρτυρική καθώς είναι η περίοδος των εκκαθαρίσεων στη Ρούμελη. Ο μικρός θα καταλήξει στη Μακρόνησο. Ο νεαρός φοιτητής αναζητά απαντήσεις και για το σήμερα. Όπως και ο συγγραφέας. Κι ακόμη κι να δεν συμφωνήσει κανείς με όλα τα συμπεράσματα ή την προσπάθεια -σε κάποια σημεία- εξίσωσης των αντιπάλων στρατοπέδων, μένει ένα τίμιο βιβλίο με κινηματογραφική γραφή. Ένα βιβλίο που θα άξιζε να το προτείνει κανείς και σε νεότερες γενιές για διάβασμα.
…Στα παιχνίδια της ιστορίας, αυτή τη φορά στην εισβολή στην Κύπρο μας ταξιδεύει ένα άλλο ενδιαφέρον μυθιστόρημα. Οι κληρονόμοι των ανέμων της Χρυστάλλας Κουλέρμου (Εκδόσεις Μελάνι) ξεκινούν από το καλοκαίρι του 1973 στην Αμμόχωστο. Το τελευταίο ξένοιαστο στο νησί. Όταν το «καζάνι» βράζει υπογείως, οι ήρωες δεν υποψιάζονται την τραγωδία που τους περιμένει. Το Κυπριακό είναι ένα ακόμη θέμα που, απλά, δεν υπήρχε για πολλά χρόνια στη λογοτεχνία μας, αλλά τελευταία εμφανίζεται μια τάση ανάδειξης εκείνης της περιόδου και μέσα από τη μυθοπλασία. Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, πέρα από το λογοτεχνικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει καταφέρνει αν ισορροπήσει ανάμεσα σε δύσκολες έννοιες, περί εθνικισμού, απελευθερωτικού αγώνα κ.λπ. Οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε ήρωες και «προδότες», καμιά φορά είναι εξαιρετικά δύσκολο να σημειωθούν. Οι συγγραφείς αναζητούν τα τι και τα πώς.
…Και καθώς οι συγγραφείς ψάχνουν, ένας μάστορας της αστυνομικής λογοτεχνίας, γνωστός και στους παλιότερους από τη Μάσκα, ο Τζίμμυ Κορίνης, με την Τρίτη ψήφο (Εκδόσεις Γαβριηλίδης), έρχεται κι αυτός να βουτήξει στα βαθιά νερά της πολιτικής και της διαπλοκής της με το οργανωμένο έγκλημα. Ένας φέρελπις νέος βουλευτής αυτοκτονεί ξαφνικά. Ο δημοσιογράφος που αποφασίζει να ασχοληθεί με την υπόθεση, δολοφονείται. Ένας αδιάφθορος αστυνομικός με την ομάδα του, αναλαμβάνουν να ξετυλίξουν το μπερδεμένο κουβάρι που οδηγεί σε εκβιασμούς, μίζες, αλλά και εξοπλιστικά προγράμματα. Πολλές οι ομοιότητες με την πραγματικότητα με μια μεγάλη διαφορά: Στο μυθιστόρημα οι ένοχοι αποκαλύπτονται!
…Και πάλι ένας αστυνομικός είναι ο ήρωας του επόμενου μυθιστορήματος… Ένας αστυνομικός με κρυφές ποιητικές ευαισθησίες που βεβαίως τις κρύβει απ’ όλο τον κόσμο γύρω του. Ο Δημήτρης Αλεξίου στο Αλάτι κόκκινο (Εκδόσεις Διόπτρα), δεν μας παρουσιάζει ωστόσο ένα ακόμη αστυνομικό μυθιστόρημα. Υπάρχει το μυστήριο, υπάρχουν οι υποψίες, υπάρχουν και τα θύματα και η σχετική έρευνα, όμως τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Σκύρο, στις μέρες του σεισμού του 2001, και δίνει την ευκαιρία στο συγγραφέα να μας ξεναγήσει στο νησί του, μέσα από την ιστορία, τα έθιμα, τα τοπία αλλά και την κλειστή κοινωνία του. Στην υπόθεση παρεμβάλλονται τα σκοτεινά παραμύθια μιας από τις ηρωίδες του βιβλίου, σχολιάζοντας με έναν εξαιρετικό και υποβλητικό τρόπο τα όσα συμβαίνουν. Στην πραγματικότητα αυτά τα «παραμύθια» θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ακόμη και αυτόνομα, καθώς μας χαρίζουν μερικές από τις πιο δυνατές σελίδες του βιβλίου.
Οι ήρωες εξακολουθούν να ζουν, ακόμη κι όταν κλείνω τα βιβλία για να προσγειωθώ στην οδυνηρή πραγματικότητα. Ευτυχώς υπάρχει λίγο ακόμη καλοκαίρι…
…Όπως τα Ίχνη στο χιόνι του Γιώργου Λίλλη (Eκδόσεις Μεταίχμιο). Που μου μοιάζουν κάπως σαν μια μυθιστορηματική συνέχεια της Βαμμένης κόκκινης κλωστής η οποία καταποντίστηκε στις σκοτεινές αίθουσες αφού κινήθηκε εκτός κλίματος «εθνικής συμφιλίωσης»… Ευτυχώς στα μυθιστορήματα ισχύουν άλλου είδους κανόνες της αγοράς. Είναι, άραγε, «λογοτεχνική μόδα»; Γιατί να γράψει κανείς ένα μυθιστόρημα για τον Εμφύλιο σήμερα; Τι είναι αυτό που παρακινεί νέους συγγραφείς να καταπιαστούν με το «ακανθώδες» θέμα; Η ρητορική ερώτηση διαφόρων κριτικογράφων έχει ξεκάθαρη απάντηση: Το σήμερα έχει τις ρίζες του στο σκοτεινό χθες. Προσπαθώντας να καταλάβεις τη σημερινή Ελλάδα ανατρέχεις στα χρόνια του Εμφυλίου. Οι συγγραφείς προσπαθούν να καταλάβουν τον εαυτό τους και τον κόσμο. Οι αποστειρωμένοι κριτικοί θα προτιμούσαν βιβλία εκτός τόπου και χρόνου, αναλύσεις ψυχολογικών λαβυρίνθων και εξομολογήσεις αισθημάτων. Ο ήρωας του Λίλλη ετοιμάζει το διδακτορικό του για τον Εμφύλιο και έρχεται σε επαφή με έναν γερο-τσαγκάρη που τον ταξιδεύει σε τόπο και χρόνο. Φτάνουμε σε ένα χωριό της Αιτωλοακαρνανίας, όπου δολοφονούνται βάναυσα οι γονείς του μικρού τότε παιδιού. Ένας αντάρτης αναλαμβάνει να το σώσει και να το οδηγήσει στο θείο του στη Λαμία. Η πορεία θα είναι μαρτυρική καθώς είναι η περίοδος των εκκαθαρίσεων στη Ρούμελη. Ο μικρός θα καταλήξει στη Μακρόνησο. Ο νεαρός φοιτητής αναζητά απαντήσεις και για το σήμερα. Όπως και ο συγγραφέας. Κι ακόμη κι να δεν συμφωνήσει κανείς με όλα τα συμπεράσματα ή την προσπάθεια -σε κάποια σημεία- εξίσωσης των αντιπάλων στρατοπέδων, μένει ένα τίμιο βιβλίο με κινηματογραφική γραφή. Ένα βιβλίο που θα άξιζε να το προτείνει κανείς και σε νεότερες γενιές για διάβασμα.
…Στα παιχνίδια της ιστορίας, αυτή τη φορά στην εισβολή στην Κύπρο μας ταξιδεύει ένα άλλο ενδιαφέρον μυθιστόρημα. Οι κληρονόμοι των ανέμων της Χρυστάλλας Κουλέρμου (Εκδόσεις Μελάνι) ξεκινούν από το καλοκαίρι του 1973 στην Αμμόχωστο. Το τελευταίο ξένοιαστο στο νησί. Όταν το «καζάνι» βράζει υπογείως, οι ήρωες δεν υποψιάζονται την τραγωδία που τους περιμένει. Το Κυπριακό είναι ένα ακόμη θέμα που, απλά, δεν υπήρχε για πολλά χρόνια στη λογοτεχνία μας, αλλά τελευταία εμφανίζεται μια τάση ανάδειξης εκείνης της περιόδου και μέσα από τη μυθοπλασία. Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, πέρα από το λογοτεχνικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει καταφέρνει αν ισορροπήσει ανάμεσα σε δύσκολες έννοιες, περί εθνικισμού, απελευθερωτικού αγώνα κ.λπ. Οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε ήρωες και «προδότες», καμιά φορά είναι εξαιρετικά δύσκολο να σημειωθούν. Οι συγγραφείς αναζητούν τα τι και τα πώς.
…Και καθώς οι συγγραφείς ψάχνουν, ένας μάστορας της αστυνομικής λογοτεχνίας, γνωστός και στους παλιότερους από τη Μάσκα, ο Τζίμμυ Κορίνης, με την Τρίτη ψήφο (Εκδόσεις Γαβριηλίδης), έρχεται κι αυτός να βουτήξει στα βαθιά νερά της πολιτικής και της διαπλοκής της με το οργανωμένο έγκλημα. Ένας φέρελπις νέος βουλευτής αυτοκτονεί ξαφνικά. Ο δημοσιογράφος που αποφασίζει να ασχοληθεί με την υπόθεση, δολοφονείται. Ένας αδιάφθορος αστυνομικός με την ομάδα του, αναλαμβάνουν να ξετυλίξουν το μπερδεμένο κουβάρι που οδηγεί σε εκβιασμούς, μίζες, αλλά και εξοπλιστικά προγράμματα. Πολλές οι ομοιότητες με την πραγματικότητα με μια μεγάλη διαφορά: Στο μυθιστόρημα οι ένοχοι αποκαλύπτονται!
…Και πάλι ένας αστυνομικός είναι ο ήρωας του επόμενου μυθιστορήματος… Ένας αστυνομικός με κρυφές ποιητικές ευαισθησίες που βεβαίως τις κρύβει απ’ όλο τον κόσμο γύρω του. Ο Δημήτρης Αλεξίου στο Αλάτι κόκκινο (Εκδόσεις Διόπτρα), δεν μας παρουσιάζει ωστόσο ένα ακόμη αστυνομικό μυθιστόρημα. Υπάρχει το μυστήριο, υπάρχουν οι υποψίες, υπάρχουν και τα θύματα και η σχετική έρευνα, όμως τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Σκύρο, στις μέρες του σεισμού του 2001, και δίνει την ευκαιρία στο συγγραφέα να μας ξεναγήσει στο νησί του, μέσα από την ιστορία, τα έθιμα, τα τοπία αλλά και την κλειστή κοινωνία του. Στην υπόθεση παρεμβάλλονται τα σκοτεινά παραμύθια μιας από τις ηρωίδες του βιβλίου, σχολιάζοντας με έναν εξαιρετικό και υποβλητικό τρόπο τα όσα συμβαίνουν. Στην πραγματικότητα αυτά τα «παραμύθια» θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ακόμη και αυτόνομα, καθώς μας χαρίζουν μερικές από τις πιο δυνατές σελίδες του βιβλίου.
Οι ήρωες εξακολουθούν να ζουν, ακόμη κι όταν κλείνω τα βιβλία για να προσγειωθώ στην οδυνηρή πραγματικότητα. Ευτυχώς υπάρχει λίγο ακόμη καλοκαίρι…
Κώστας Στοφόρος
Σχόλια
