Ιδεολογικός ιμπεριαλισμός και πανεπιστήμιο: Οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές σπουδές

Και οι πο­λι­τι­σμι­κές σπου­δές, δηλ. εκεί­νες που προ­έ­κυ­ψαν από την πλου­ρα­λι­στι­κή πο­λι­τι­κή ταυ­το­τή­των (με­τα-αποι­κιο­κρα­τι­κές, φε­μι­νι­στι­κές, εθνο­τι­κές, αφρο-αμε­ρι­κα­νι­κές, gay, γυ­ναι­κεί­ες σπου­δές κ.λπ.) και απο­τε­λούν πλέον πα­γκο­σμί­ως το βα­σι­κό κορμό των αν­θρω­πι­στι­κών και κοι­νω­νι­κών σπου­δών, τι ρόλο παί­ζουν στο σύγ­χρο­νο ακα­δη­μαϊ­κό τοπίο; Εκ­κι­νώ­ντας από συ­γκε­κρι­μέ­νες ιδε­ο­λο­γι­κές και κοι­νω­νι­κές αντι­πα­ρα­θέ­σεις της αμε­ρι­κα­νι­κής κοι­νω­νί­ας, όπως ορ­γα­νώ­νο­νται και με­λε­τώ­νται στο αμε­ρι­κα­νι­κό πα­νε­πι­στή­μιο, οι πο­λι­τι­σμι­κές σπου­δές έχουν επι­βλη­θεί πα­γκο­σμί­ως με έναν από-ιστο­ρι­κο­ποι­η­μέ­νο τρόπο. Η από­σπα­σή τους από το συ­γκε­κρι­μέ­νο ιστο­ρι­κό πλαί­σιο όμως είναι φαι­νο­με­νι­κή διότι, όπως εί­πα­με, αυτό συ­γκρο­τεί­ται σε μέ­γι­στο βαθμό από την αμε­ρι­κα­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, όχι στο σύ­νο­λό της αλλά από εκεί­νες μόνον τις πλευ­ρές της που επι­λέ­γο­νται να απο­τυ­πω­θούν και να ανα­πα­ρα­χθούν από το πα­νε­πι­στή­μιο. Για πα­ρά­δειγ­μα, η έν­νοια «τάξη» απου­σιά­ζει ολο­σχε­ρώς από τις με­λέ­τες ταυ­τό­τη­τας και, όταν υπάρ­χει, εμ­φα­νί­ζε­ται όχι ως κα­θο­ρι­στι­κή με­θο­δο­λο­γι­κή κα­τη­γο­ρία εξέ­τα­σης ενός κοι­νω­νι­κού φαι­νο­μέ­νου αλλά ισο­πε­δω­τι­κά ως άλλη μία κοι­νω­νι­κή ταυ­τό­τη­τα όπως αυτή του φύλου και της φυλής (gender, race, class). Με τον ίδιο τρόπο αφο­μοιώ­νο­νται διά της ισο­πε­δω­τι­κής τους προ­σέγ­γι­σης και θε­ω­ρί­ες που κρί­νο­νται απο­στα­θε­ρο­ποι­η­τι­κές για το σύ­στη­μα, όπως ο μαρ­ξι­σμός, που (όταν σπά­νια) εμ­φα­νί­ζε­ται ως μία από τις πολ­λές θε­ω­ρί­ες ισο­δύ­να­μη, για πα­ρά­δειγ­μα, με το δο­μι­σμό και με­τα-δο­μι­σμό, την απο­δό­μη­ση, το φε­μι­νι­σμό κ.λπ. Από την άλλη, ενώ οι σπου­δές ταυ­τό­τη­τας προ­έ­κυ­ψαν από πραγ­μα­τι­κές συ­γκρού­σεις και αγώ­νες στην αμε­ρι­κα­νι­κή κοι­νω­νία (φυ­λε­τι­κοί, φε­μι­νι­στι­κοί, μειο­νο­τή­των κ.λπ.), διά της με­τα­τρο­πής τους σε γνω­στι­κά αντι­κεί­με­να στο κλει­στό και απο­στει­ρω­μέ­νο κόσμο του πα­νε­πι­στη­μια­κού campus ελά­χι­στη επί­δρα­ση έχουν στον πραγ­μα­τι­κό κόσμο των φυ­λε­τι­κών δια­κρί­σε­ων, της έμ­φυ­λης βίας, της κα­τα­πί­ε­σης και της οι­κο­νο­μι­κής εξα­θλί­ω­σης που βα­σα­νί­ζουν τα υπό εξέ­τα­ση και θε­ω­ρι­τι­κο­ποί­η­ση κοι­νω­νι­κά υπο­κεί­με­να.

Η επι­βο­λή των Πο­λι­τι­σμι­κών Σπου­δών, που επέ­φε­ρε την εξα­φά­νι­ση κλά­δων των αν­θρω­πι­στι­κών σπου­δών όπως η φι­λο­σο­φία και η ιστο­ρία ως αυ­τό­νο­μες πει­θαρ­χί­ες, η λο­γο­τε­χνία κ.λπ., είναι η απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τα­τη απά­ντη­ση του δυ­τι­κού πα­νε­πι­στη­μί­ου στην ανά­γκη εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης της γνώ­σης εφό­σον το πα­κέ­το αυτό που­λά­ει πα­γκο­σμί­ως. Εκτός της «εναλ­λα­κτι­κό­τη­τάς» του είναι μο­ντέρ­νο και εύ­πε­πτο διότι μέσω μίας απο­λι­τι­κής και αντι-επι­στη­μο­νι­κής διε­πι­στη­μο­νι­κό­τη­τας είναι εξαι­ρε­τι­κά ελ­κυ­στι­κό τόσο για τους φοι­τη­τές όσο και για τους δι­δά­σκο­ντες. Στους πρώ­τους προ­σφέ­ρει την ψευ­δαί­σθη­ση ότι είναι πα­ντο­γνώ­στες εφό­σον ένα τυ­πι­κό τέ­τοιο πρό­γραμ­μα έχει λίγο από όλα, δηλ. θε­ω­ρία, λο­γο­τε­χνία, φι­λο­σο­φία, οι­κο­νο­μία, πο­λι­τι­κή. Στους δι­δά­σκο­ντες, που είναι κατά τεκ­μή­ριο «προ­ο­δευ­τι­κοί», δί­νουν το άλ­λο­θι της εναλ­λα­κτι­κό­τη­τας ενώ ταυ­το­χρό­νως εξα­σφα­λί­ζουν διε­θνείς δη­μο­σιεύ­σεις, πα­ρου­σία σε διε­θνή συ­νέ­δρια και ανα­γνώ­ρι­ση που δεν θα είχαν αν θε­ρά­πευαν ένα πιο «πα­ρα­δο­σια­κό» αντι­κεί­με­νο ή κλάδο. Ταυ­το­χρό­νως η εκρί­ζω­ση των κει­μέ­νων από το ιστο­ρι­κή στιγ­μή της πα­ρα­γω­γής τους ή μάλ­λον η «ου­δε­τε­ρι­κο­ποί­η­ση» του ιστο­ρι­κού «πλαι­σί­ου» δια της απο­σιώ­πη­σης ή υπο­βάθ­μι­σης των υλι­κών κοι­νω­νι­κών συν­θη­κών που τα γέν­νη­σαν είναι η συν­θή­κη που επι­τρέ­πει τη διε­θνή τους κυ­κλο­φο­ρία στην οι­κου­με­νι­κή αγορά.

Αποσπάσματα από το εξαιρετικό άρθρο της Σίσσυς Βελισσαρίου

Πηγή www.rproject.gr

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!