Όταν το καρναβάλι είναι κατεξοχήν πολιτικός λόγος.
Στην ορεινή Αγιάσο της ακριτικής Λέσβου από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι σήμερα γίνεται ένα καρναβάλι αλλιώτικο από τ’ άλλα. Μακριά από τις πολυδάπανες φιέστες και τα φολκλορικά στοιχεία των αστικών – ημιαστικών καρναβαλιών, η τοπική κοινωνία μέσα από τη ντοπιολαλιά της αναδεικνύει την ταξικότητα της κοινωνίας μας και ξεσπαθώνει ενάντια σε κάθε δυνάστη και εκμεταλλευτή του λαού, καλώντας τον να αποκτήσει συνείδηση της δύναμής του. Οι πλούσιες αγωνιστικές παραδόσεις της Αγιάσου και η ισχυρή παρουσία της Αριστεράς στο λεσβιακό αυτό κεφαλοχώρι ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, αποτελούν σίγουρα το λίπασμα που εδώ και δεκαετίες βοηθά να καρπίζει το δέντρο μιας τέτοιας καρναβαλικής παράδοσης. Φέτος η εμβληματική μορφή του αλυσοδεμένου στο βράχο του μαρτυρίου του Προμηθέα –προσωποποίηση της αλυσοδέσμιας με τα ταξικά δεσμά ανθρωπότητας– εμφανίστηκε στο καρναβαλικό συγκρότημα «Τα όρνια» και απευθύνθηκε στο λαό με τα παρακάτω λόγια:
Γεια σου κόσμι καταρ’σμένι, μοιάζ’ς συ μι του Προυμηθέα
π’ τρώ’ του σ’κώτ’ ιντ ένα όρνιου απ’ τα χρόνια τα αρχαία.
Γιατ’ έκλιψι τ’φουτιά ’π’ τ’ς Ουθιοί, σι σας για να τνη δώσ’
τσι απί του σκουταδισμό να σας ξιλιφτιρώσ’.
Σάνι μένα έχ’ σας Δίας πα στου Καύκασου διμέν’
μι κατάβαρις αλ’σίδις είσαστι παλ’βανουμέν’.
Όρνια πέσαν απάνου σας να σας καταξιτσίσιν
θέλιν α φάν’ τσι του μιδούλ’, μο κόκαλα ν’ αφήσιν.
Δείτι μόνα, φάγασί ντου λίγου λίγου του τζιγέρ’
όπ’ είνι φτα θα ξιμ’τίσιν έχ’σι σας στ’μένου καρτέρ’.
Στη συνέχεια εμφανίζονται τα «όρνια» (τα λογής αρπακτικά που λυμαίνονται τον παραγόμενο κοινωνικό πλούτο), τα οποία ήρθαν στην Αγιάσο, για να τραφούν με τα «πτώματα» των κατοίκων της (αφού τα βάρη της οικονομικής κρίσης τα φορτώνεται όχι η αμαρτωλή πλουτοκρατία, αλλά ο εργαζόμενος λαός που τελικά εξουθενώνεται). Συναντούν, όμως, απρόσμενη αντίσταση:
Να μην ανιγκαζόσαστι τσι ψόφου γω δεν έχου
πέρασα Πείνις, Κατουχές τσ’ ακόμα ντούρους στέκου.
Σ’χάθ’κα τ’ς γω ούλ’ τσι δε θέλου κανέ ψιφτουσουτήρα
στου σπίτ’ άμα πατήσ’ κανείς, θα δ’λέψ’ γη κλαδιφτήρα.
Δε ρίχτου άκυρου, λιφκό, δεν ακ’λουθώ γω τ’ μόδα
εφ’ όπλου λόγχη έχου του τ’φέτσ’, δε το ’χου παρά πόδα.
Δε ψουφώ, μη καρτιρείτι, δε θα γίνου πουτέ λέσ’
για να χ’θείτι να μι φάτι τσι να πείτι Θιος σ’χουρέσ’.
Να μη τνη κλαίτι τ’ ρουμιουσύν’, γιατί ε χουρατεύ’
γίνιτ’ ανήμιρου θιριό, του δίτσιου τ’ς σα γυρεύ’.
Γι’ αυτό θαν έρτ’ γη ώρα σας, ρε όρνια σ’χαμιρά,
π’ θα ρίξ’ λαός απάνου σας τσι θα γιμόσ’ φτιρά.
Τσι του τιλιφταίου όρνιου, άμα δε ξιπατουθεί
’π’ του μαρτύριου ντ’ Προυμηθέας ε θα ξιλιφτιρουθεί.
Ο Προμηθέας επανεμφανίζεται στον επίλογο της σάτιρας για την αποφώνηση:
Τσι γω δυο λόγια θα σας πω, προυτού σας χιριτήσου
τσι πάρ’σι μι τ’ αρπακτικά στου Καύκασου ξουπίσου.
Θαν είμι όσου χρειγιαστεί σα του Κ’στό σταυρουμένους
ίσαμ’ να σπάσ’ τ’ς αλ’σίδις ιντ λαός βασανισμένους.
Δείτι τι γίν’τσι σ’ν Αφρική, τι γίν’τσι σ’ Τυνησία
πάριτι τ’ τύχ’ στα χέρια σας, ε θέλιτι μισία.
Μη τ’ς ανιχόστι άλλου φτοι, π’ σας ρίξαν σ’ καταφρόνια
μαύρα κουράτσια ’πί τ’ν Ιβρώπ’ τσ’ αμιρικάν’κα όρνια.
Πρέπ’ α τα ξιπατώσιτι, έφτου σας λέγου μόνου
τσ’ απί τ’ς Αγιάσους του λιμάν’ άγκυρα τώρα σ’κώνου…
Έθιμο γνήσια λαϊκό και πολιτικό, που φέρνει το λαό στο προσκήνιο, καθιστώντας τον έναν εφήμερο επαναστάτη μέσα στον αντιστραμμένο κόσμο της Αποκριάς. Όπως η επανάσταση, έτσι και το καρναβάλι οριοθετεί το τέλος της παλιάς εποχής και το ξεκίνημα μιας νέας. Όπως εκείνη, έτσι κι αυτό φέρνει το «κάτω» στη θέση του «πάνω», το λαό στη θέση της εξουσίας. Όπως εκείνη, έτσι κι αυτό αναποδογυρίζει την καθεστηκυία τάξη, πασχίζοντας να την εξαφανίσει εντελώς και να φέρει στη θέση της μιαν άλλη τάξη πιο αρμονική, πιο δίκαιη.
Μόνο που, εκείνο που είναι μόνο προσωρινό στο καρναβάλι, η επανάσταση αγωνίζεται να το κάνει μόνιμο.
