Στο προηγούμενο φύλλο του Δρόμου υπήρξε εκτενής αναφορά στην ελληνογαλλική συμφωνία, ενώ στο άρθρο «Ελλάδα: πολυμορφικό τοπίο, παλιές και νέες χρήσεις» περιγράψαμε ορισμένες ποιοτικές μεταβολές που έχουν συντελεστεί και συντελούνται μέσα στο τριπλό πεδίο που όρισαν τα μνημόνια, οι γεωπολιτικές αναταράξεις στην περιοχή και, πρόσφατα, η πανδημία και η διαχείρισή της. Στο σημερινό σημείωμα θα σχολιάσουμε τον τρόπο με τον οποίο κινείται το πολιτικό σύστημα σε σχέση με: α) την κυρωθείσα πλέον από τη Βουλή ελληνογαλλική συμφωνία, και β) την επικείμενη συμφωνία Ελλάδας-ΗΠΑ για την παραμονή και επέκταση των αμερικανικών βάσεων.
Ελληνογαλλική συμφωνία: Τι (δεν) συζητήθηκε στη Βουλή
Η συζήτηση στη Βουλή για την κύρωση της ελληνογαλλικής συμφωνίας δεν φώτισε κατά πολύ τα καίρια ζητήματα. Πέρα από «πυροβολισμούς» στον αέρα από την αντιπολίτευση και πανηγυρικούς από την κυβερνητική παράταξη, δεν θίχτηκαν ουσιώδη ζητήματα. Είχαμε μπηχτές και μισόλογα, αναμιγμένα με σχήματα λόγου προς εντυπωσιασμό, αλλά λίγα σοβαρά επιχειρήματα και μικρή σημασία στην ουσία. Έτσι διαμορφώθηκαν δύο στρατόπεδα (χωρίς κανένα «παρών»): 191 υπέρ, 109 κατά, σύνολο 300. Οι δύο «ανεξάρτητοι» βουλευτές, η κα Αδάμου (πρώην ΜέΡΑ25) και ο κ. Μπογδάνος (πρώην Ν.Δ.), ψήφισαν υπέρ.
Υπέρ ήταν φυσικά η Ν.Δ., που ως κυβέρνηση εισηγήθηκε τη συμφωνία, το ΚΙΝΑΛ και η Ελληνική Λύση. Τα δύο τελευταία κόμματα σημείωσαν ότι η συμφωνία έχει κενά (π.χ. άρθρο 2), δεν εξασφαλίζει μέρος της παραγωγής των φρεγατών σε ελληνικά ναυπηγεία κ.λπ. Υπήρξε κριτική για τη συμφωνία με ισραηλινή εταιρεία για το κέντρο εκπαίδευσης αεροπόρων στην Καλαμάτα, έως και αναφορές στη διαγραφή Μπογδάνου. Όμως χαιρέτησαν τη συνδρομή της Γαλλίας και υπερψήφισαν τη συμφωνία με βασικό γνώμονα ότι ενισχύει την αποτρεπτική δύναμη απέναντι στην απειλή εξ Ανατολών.
ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και ΜέΡΑ25 καταψήφισαν, αλλά κάθε κόμμα με διαφορετικό σκεπτικό. Ο Τσίπρας, ανατρέποντας όσα είχε πει στην προπαρασκευαστική επιτροπή ο εισηγητής του (Κατρούγκαλος: «στρατηγικά ορθή η προσέγγιση Ελλάδας-Γαλλίας»), έκανε λόγο για αλλαγή του δόγματος εξωτερικής πολιτικής της χώρας και χαρακτήρισε συλλήβδην κακή τη συμφωνία. Υποστήριξε ότι δεν μας διασφαλίζει καθόλου, ότι πλεονεκτεί για τη Γαλλία η οποία δεν δεσμεύεται σε τίποτα, ότι στην ουσία καθιερώνει το «δόγμα Γεραπετρίτη» για τα 6 μίλια οδηγώντας στην εγκατάλειψη των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, ότι δεν προβλέπει καμία δραστηριότητα της ελληνικής πολεμικής βιομηχανίας στην παραγωγή των φρεγατών και, τέλος, ότι μας δεσμεύει να παίρνουμε μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις π.χ. στο Σαχέλ. Σε επίμονες ερωτήσεις του Μητσοτάκη για το τι θα κάνει σχετικά με τη συμφωνία εφόσον βρεθεί, υποθετικά, ξανά στην κυβέρνηση, αν θα την καταγγείλει (δίνεται η δυνατότητα) ή όχι, ο Τσίπρας απάντησε ότι απλώς θα προσπαθήσει να αλλάξει τη διάταξη για τη συνδρομή της Ελλάδας στις γαλλικές επιχειρήσεις στο Σαχέλ. Έτσι διασφαλίζεται αυτό που λένε «συνέχεια του κράτους» και τήρηση των δεσμεύσεων προς τρίτους…
Το ΜέΡΑ25 με διάφορα ευολογήματα του κ. Βαρουφάκη εξέφρασε μια περίεργη θέση: αν δεν προχωρήσουμε σε συμφωνίες και εξοπλισμούς, θα έχουμε μια πιο ήσυχη Τουρκία. Σε αντίθετη περίπτωση, πέρα από το ότι μεγαλώνουμε το χρέος, σπρώχνουμε την Τουρκία σε κλιμάκωση… Φυσικά κατά τον κ. Βαρουφάκη η Γαλλία είναι απλά ένας «φαρσοτραγικός ιμπεριαλισμός» που ούτε θέλει ούτε μπορεί να μας προστατέψει από τις απειλές της Τουρκίας.
Ο Δ. Κουτσούμπας δεν εξέπληξε κανέναν με τις γνωστές αναφορές σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε., τονίζοντας ότι η συμφωνία δεν έχει καμία σχέση με τις ανάγκες της άμυνας της χώρας, ότι αποτελεί έκφραση των ιμπεριαλιστικών βλέψεων της Γαλλίας στην ευρύτερη περιοχή, κι ότι από ελληνικές πλευράς επιδιώκεται η συμμετοχή στις γεωπολιτικές αναδιατάξεις μέσω ενεργητικότερης παρουσίας σε διάφορες αποστολές και εκστρατείες. Η ομιλία του ήταν η μόνη που δεν έκανε καμία αναφορά στον τουρκικό επεκτατισμό… Στην αντίληψη του ΚΚΕ υπάρχουν αστικές τάξεις (εν προκειμένω η ελληνική και η τουρκική) που ανταγωνίζονται για το ποια θα κυριαρχήσει, εμπλέκονται δε μεγάλες δυνάμεις και συμφέροντα, ενώ όλοι οι «ενδιαφερόμενοι» αποτελούν συμμάχους εντός του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., άρα ό,τι κάνουν γίνεται για να στραφούν ενάντια σε Ρωσία και Κίνα.
Πολύ περιοριστικό σχήμα μπροστά στην πολυπλοκότητα των διεθνών γεωπολιτικών σχέσεων, απλοποιητικό, χωρίς αναφορά στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και την ανισόμετρη ανάπτυξη (ξεπέταγμα) περιφερειακών δυνάμεων όπως η Τουρκία – που με πόλεμο και επέκταση τείνουν να πάρουν μέρος στο κλαμπ των μεγάλων. Απουσία σκέψης για το τι επιδιώκουν πολλές δυνάμεις του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε. και των Βαλκανίων απέναντι στην Ελλάδα, και βέβαια οι συμμαχίες και ενέργειες της Τουρκίας (που διακηρύττει ότι η επέκτασή της θα γίνει και προς δυσμάς, δηλαδή σε βάρος της Ελλάδας). Με άλλα λόγια, αδιαφορία για ανοικτές, τωρινές απειλές, που χρήζουν αντιμετώπισης και εγρήγορσης.
Βέβαια ειπώθηκαν και δυο-τρεις αλήθειες (en passant, που λένε και οι Γάλλοι), όπως: Να παίρνουμε όπλα, αλλά να δείχνουμε ότι είμαστε διατεθειμένοι να τα χρησιμοποιήσουμε (Βελόπουλος), προϋπόθεση για υπεράσπιση της ακεραιότητας της χώρας είναι να υπάρχει μια κυβέρνηση που να κινείται στη βάση της εθνικής ανεξαρτησίας (Βαρουφάκης), τα τουρκικά πολεμικά παραβίασαν κυριαρχικά μας δικαιώματα και παρενόχλησαν γαλλικά μάλιστα ερευνητικά πλοία, χωρίς αντίδραση της ελληνικής πλευράς (Τσίπρας).
Επιβεβλημένη μια πολιτική κατοχύρωσης-ενίσχυσης βαθμών κυριαρχίας της χώρας
Οι γεωπολιτικοί αναδασμοί προωθούνται με εκπληκτικό τρόπο και η περιοχή μας είναι υπό «ανασκευή», αποτελώντας επίκεντρο πολλών ενεργουσών δυνάμεων που δεν έχουν συγκλίνοντα συμφέροντα. Επομένως καλό είναι να μην αναμένουμε από «φίλους» και κλασικούς συμμάχους ιδιαίτερη συνδρομή για τυχόν απειλές και ενέργειες ενάντια στην ακεραιότητα της χώρας. Θα πρέπει να οικοδομήσουμε μια πολιτική ενίσχυσης της εθνικής κυριαρχίας με πολλούς τρόπους – όχι στηριγμένοι σε συμφωνίες που είναι πιθανό να μας δεσμεύουν, ή να φαλκιδεύουν μια πορεία ανεξαρτησίας και κυριαρχίας. Πολλά από αυτά που πρέπει να γίνουν συμβαίνουν συνήθως από κυβερνήσεις, αλλά η κατεύθυνση που υπογραμμίζεται στο παρόν σημείωμα απαιτεί την ενεργητική στήριξη μιας πολιτικής εθνικής κυριαρχίας από το λαό, σε μια διαρκή πορεία εκδημοκρατισμού και λαϊκής συμμετοχής σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής. Η ενεργοποίηση του λαού είναι το πιο αποτελεσματικό (πολιτικά) όπλο, επειδή γιατί ένας φοβισμένος και «καθισμένος» λαός είναι ό,τι χειρότερο μπροστά σε έξωθεν απειλές.
Σε μια τέτοια τροχιά, και βλέποντας τον επείγοντα χαρακτήρα ορισμένων κινήσεων, μπορεί κανείς να είναι υπέρ μιας συμφωνίας και κατά μιας άλλης, ακόμη κι αν αυτές προωθούνται ταυτόχρονα. Διότι δεν έχουν τον ίδιο χαρακτήρα η συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας με τη συμφωνία Ελλάδας-ΗΠΑ για επέκταση και παράταση παραμονής των αμερικανικών βάσεων στη χώρα μας. Για παράδειγμα, σε δύσκολες στιγμές, μια συμφωνία με τη Ρωσία ή τη Γαλλία μπορεί να διαδραματίσει θετικό ρόλο απέναντι σε μια επεκτατική δύναμη, ή απέναντι σε πιέσεις του ευρωατλαντισμού σε βάρος της χώρας μας. Έχοντας φυσικά υπόψη ότι καμία δύναμη δεν κινείται από ηθικά κριτήρια και φιλελληνισμό, αλλά από στενά γεωπολιτικά και κρατικά συμφέροντα.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη (όπως και κάθε ελληνική κυβέρνηση) είναι αναγκασμένη σε ορισμένες στιγμές να προασπίσει την ακεραιότητα της χώρας, όπως έγινε π.χ. στη Θράκη το 2020, ή τώρα με την ελληνογαλλική συμφωνία που εξισορροπεί τον συσχετισμό (αλλά από το 2025 και ύστερα…), την ίδια στιγμή που δείχνει τη μέγιστη υποχωρητικότητα απέναντι στην Τουρκία, θέτει ως κόκκινη γραμμή τα 6 μίλια, και παρακαλεί τους Αμερικάνους για επέκταση των βάσεων και αλλού –π.χ. στη Σκύρο– τάχα για να προστατευτεί από την Τουρκία.
Τέλος, πρέπει να είναι καθαρό ότι μια χώρα με τις ιδιομορφίες της Ελλάδας και τις σχέσεις που θα έπρεπε να αναπτύξει με άλλες χώρες ως μεγάλο σταυροδρόμι, δεν έχει κανένα λόγο –κατηγορηματικά και πουθενά– να βρίσκονται Έλληνες στρατιώτες εκτός συνόρων. Τα μισόλογα των Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ είναι απαράδεκτα από κάθε άποψη, επειδή έχουν ήδη στηρίξει ξεδιάντροπα πολλές τέτοιες αποστολές.
Με άλλα λόγια: το διαρκές ξεπούλημα και η υποταγή της χώρας δεν πάνε μαζί με μια πορεία υπεράσπισης της εθνικής κυριαρχίας. Για να μην κάνουμε λόγο για τη λαϊκή κυριαρχία…
