Από το 2017 που η προηγούμενη Δημοτική Αρχή αγόρασε τη Βίλα Ιόλα στην Αγία Παρασκευή, θεωρήσαμε πως επιτέλους θα είχαμε έναν νέο χώρο Πολιτισμού. Βασικότατο βεβαίως ότι σώθηκε ο χώρος και δεν είδαμε να χτίζονται μεζονέτες στη θέση του.
Να πούμε ακόμη ότι η αισιοδοξία μας είχε τραφεί και από το γεγονός πως έγιναν σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις στον κήπο της Βίλας. Θυμάμαι ακόμη ένα Φθινόπωρο με μουσικές από τον κινηματογράφο, όπου –παρά το ψιλόβροχο– κανείς δεν έφυγε από τη θέση του.
Ακόμη, ο χώρος δινόταν σε συλλογικότητες της περιοχής για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων. Διοργανωτές και συμμετέχοντες σεβάστηκαν πάντοτε τον χώρο και ουδέποτε δημιουργήθηκε οποιοδήποτε πρόβλημα.
Τα γράφω αυτά, γιατί πριν από λίγες ημέρες το δημοτικό συμβούλιο της πόλης απέρριψε το αίτημα της Ανοιχτής Πρωτοβουλίας Κατοίκων για τους Δημόσιους Χώρους να ανοίξει για δυο πρωινά ο κήπος της βίλας Ιόλα.
Παραθέτω αποσπάσματα της ανακοίνωσης της «Πρωτοβουλίας», θεωρώντας πως δεν αφορούν μόνον την Αγία Παρασκευή, αλλά έχουν να κάνουν με μια γενικότερη αντίληψη για τον Πολιτισμό, που φαίνεται πια να κυριαρχεί στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού:
«…Ήταν η πρώτη φορά μετά το 2017, όταν δηλαδή ο Δήμος αγόρασε τη βίλα, που το δημοτικό συμβούλιο αρνήθηκε σε κάποια συλλογικότητα την πρόσβαση στον χώρο. Βέβαια κάθε φορά που το θέμα έμπαινε υπήρχαν φωνές που ήταν αντίθετες. Αυτή τη φορά επικαλέστηκαν την πανδημία και την απαγόρευση εκδηλώσεων. Τι κι αν η Ανοιχτή Πρωτοβουλία πρόβαλε ως βασικό επιχείρημα ότι δεν ζητά να γίνει κάποια εκδήλωση αλλά να ανοίξουν περισσότεροι δημόσιοι χώροι ώστε να υπάρχουν περισσότερες διέξοδοι για τον κόσμο; Είναι προφανές ότι για μια μερίδα δημοτικών συμβούλων (ορισμένοι μάλιστα από τους οποίους είχαν καταψηφίσει την αγορά της βίλας από τον Δήμο) ο Ιόλας είναι ένα άβατο στο οποίο δεν μπορεί να μπαίνουν αυτόβουλα οι “παρακατιανοί” κάτοικοι…
…Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι ίδιοι ακριβώς που ήταν τώρα αρνητικοί αντιδρούσαν στο άνοιγμα του Ιόλα από τη συνέλευσή μας και το 2018. Και είναι οι ίδιοι ακριβώς που επιλέγουν την εμπορευματοποίηση κάθε δημόσιου χώρου. Είναι αυτοί που διευκόλυναν τις αυθαιρεσίες του εργολάβου-ιδιοκτήτη καφέ στο κτήμα Σιστοβάρη. Είναι αυτοί που επιθυμούν διακαώς να μπουν τραπεζοκαθίσματα στην πάνω πλατεία. Είναι τέλος αυτοί που υποστήριζαν πέρυσι τέτοιες μέρες την ανεκδιήγητη (και εντέλει αποτυχημένη) απαγόρευση συναθροίσεων στην ίδια πλατεία. Προς απογοήτευσή τους εμείς θα είμαστε εδώ διασφαλίζοντας πως η τέχνη, ο πολιτισμός, οι βασικές ανάγκες και επιθυμίες των κατοίκων, η αξιοπρεπής διαβίωση, δεν θα αποτελούν προνόμιο λίγων ούτε πεδίο για τεχνοκρατικές business.
Η απόκτηση της βίλας Ιόλα από τον Δήμο θα έχει πραγματική χρησιμότητα για την πόλη μόνο αν οι κάτοικοί της νιώσουν τον χώρο δικό τους. Η φυσιογνωμία του επομένως πρέπει να είναι όσο πιο συμπεριληπτική γίνεται. Η τέχνη και ο πολιτισμός αλλά και οι απλές καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων, η συναναστροφή και η κοινωνικοποίηση, μπορούν να βρουν εκεί πεδίο έκφρασης. Ο κήπος της βίλας μπορεί να ανοίξει άμεσα για τον κόσμο με ελάχιστη μέριμνα από τη μεριά των δημοτικών υπηρεσιών και των κατοίκων. Είναι ένα μικρό βήμα για την διαμόρφωση ενός χώρου που θα λειτουργεί ενοποιητικά στην πόλη συντελώντας στη σύσταση μιας κοινότητας γύρω από τον τόπο που ζούμε.»
Βεβαίως θα έλεγα πως είναι μεγάλη η συζήτηση για τον τρόπο που μπορεί να αξιοποιηθεί ένας τέτοιος εμβληματικός χώρος, όπως είναι η Βίλα Ιόλα και άλλοι αντίστοιχοι που υπάρχουν σε κάθε Δήμο της Χώρας.
Η χρηματοδότηση τέτοιων έργων δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση και θα πρέπει κανείς να έχει πολλές εναλλακτικές λύσεις στο μυαλό του.
Υπάρχει και μια αντίληψη που θεωρεί πως ο Πολιτισμός είναι ένα αγαθό που πρέπει να παρέχεται δωρεάν. Όμως οι άνθρωποι του Πολιτισμού από πού θα ζουν;
Δυστυχώς οι «δωρεάν» εκδηλώσεις στην ουσία δεν είναι ακριβώς… δωρεάν. Πολλοί Δήμοι πληρώνουν απίστευτα ποσά για αμφιβόλου ποιότητας εκδηλώσεις προκειμένου να παρέχουν στον λαό θεάματα, αφού με τον «άρτο» υπάρχουν κάποια… προβληματάκια.
Το «δωρεάν» σημαίνει ασφυκτικό έλεγχο του Πολιτισμού από κρατικούς φορείς και διάφορους «χορηγούς». Τράπεζες και Ιδρύματα έχουν πλέον κυριαρχήσει στον χώρο με πρόσχημα το περίφημο «δωρεάν», το οποίο πληρώνουμε έμμεσα με διάφορους τρόπους…
Δεν ξέρω ποια μπορεί να είναι η λύση, πάντως δεν μπορεί βρίσκεται πίσω από απλουστευτικά σχήματα.
Ακόμη και οι συνεταιριστικές/συνεργατικές προσπάθειες έχουν συχνά πάρει άλλους δρόμους από αυτούς που ξεκίνησαν.
Σίγουρα πρέπει να είμαστε οριζοντίως και καθέτως αντίθετοι με την εμπορευματοποίηση του Δημόσιου Χώρου, όμως σε ό,τι αφορά μουσεία, θέατρα, κινηματογράφους κ.ά. θα πρέπει να δούμε πώς μπορούν να λειτουργήσουν προσφέροντας ποιοτικές δράσεις, φροντίζοντας παράλληλα για την αξιοπρεπή διαβίωση των ανθρώπων που βρίσκονται πίσω από αυτές.
