του Λούκα Καντζέμι*
Τις προηγούμενες ημέρες, στην 80ή επέτειο από το γκρέμισμα της πύλης του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό[1], το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεώρησε σκόπιμο να εγκρίνει ένα ψήφισμα που εξισώνει τα σοβιετικά σύμβολα με τα ναζιστικά, ζητώντας την απαγόρευσή τους σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η εξαιρετικά σοβαρή απόπειρα επέκτασης της αντικομμουνιστικής νομοθεσίας πολλών ανατολικοευρωπαϊκών κρατών μελών σε όλη την Ε.Ε. είναι, ωστόσο, μόνο ένα στοιχείο του εν λόγω ψηφίσματος – το οποίο, στην ολότητά του, αντιπροσωπεύει μια πραγματική σύνθεση των αντιδραστικών ιδεών που έχουν γίνει η επίσημη ιδεολογία των ευρωπαϊκών θεσμών, κι έχει ως υπόβαθρο τη σαφή πρόβλεψη ενός εμπόλεμου μέλλοντος. Αξίζει λοιπόν μια ανάλυση του κειμένου που ψήφισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως απαραίτητη προϋπόθεση για μια πολιτική και πολιτιστική μάχη ενάντια σ’ αυτήν την ιδεολογία του πολέμου.
1. Ο τίτλος
Το ψήφισμα δεν αποτελεί μια απλή προσπάθεια να ξαναγραφτεί η ιστορία. Έχει ξεκάθαρο πολιτικό στόχο, ο οποίος καθίσταται σαφής ήδη από τον τίτλο: «Η παραπληροφόρηση και η παραχάραξη της ιστορίας από τη Ρωσία για να δικαιολογήσει τον επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας». Βυθιζόμαστε έτσι σε ένα κλίμα παρανοϊκής ρωσοφοβίας και σε μια λυσσαλέα απόπειρα να αποτραπεί κάθε προσπάθεια τερματισμού της ουκρανικής σύγκρουσης.
2. Οι προϋποθέσεις
Τα τελευταία χρόνια, η ρωσοφοβία διαπλέκεται όλο και περισσότερο με τον παραδοσιακό αντικομμουνισμό των ευρωπαϊκών θεσμών, κάτι που γίνεται εμφανές στο πρώτο μέρος του ψηφίσματος. Σ’ αυτό ξεδιπλώνεται μια εντυπωσιακή αναθεώρηση της ιστορίας του 20ού αιώνα, η οποία δεν επιτρέπει κανένα περιθώριο κριτικής ανάλυσης των εξαιρετικά πολύπλοκων γεγονότων, και δεν διστάζει μπροστά στην απόλυτη παραποίηση: ξεκινά από την εξίσωση του ναζισμού με τη σοβιετική εμπειρία, και στη συνέχεια απαριθμεί εγκλήματα που αφορούν αποκλειστικά την τελευταία.
Το κείμενο εστιάζει στις δεκαετίες του 1930 και 1940 και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά με ιδιαίτερα επιλεκτικό τρόπο. Δεν υπάρχει ούτε λέξη για τις «φιλελεύθερες» ευθύνες στην άνοδο του φασισμού και του ναζισμού στην Ευρώπη. Το Σύμφωνο του Μονάχου και ο Ισπανικός Πόλεμος δεν αναφέρονται ποτέ, όπως επίσης δεν γίνεται καμία αναφορά στα φασιστικά καθεστώτα και κόμματα που συμμάχησαν με τον Χίτλερ και συμμετείχαν στην επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ και στην εξόντωση του εβραϊκού λαού (Μουσολίνι και καθεστώτα Ουγγαρίας, Ρουμανίας, Σλοβακίας, καθώς και ουκρανικά, βαλτικά και κροατικά φασιστικά κόμματα, κ.λπ.).
Ιδιαίτερα προκλητικός είναι ο χαρακτηρισμός του λεγόμενου Γολοντομόρ[2] ως γενοκτονίας, ιδίως επειδή προέρχεται από τους ίδιους ευρωβουλευτές που υποστηρίζουν ανοιχτά τη γενοκτονική πολιτική της κυβέρνησης Νετανιάχου κατά του Παλαιστινιακού λαού. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθετεί ως μία από τις κατευθυντήριες αρχές του μια προ διετίας αντίστοιχη απόφαση του Κογκρέσου των ΗΠΑ(!), με τίτλο… «Καταγγέλλοντας τη φρίκη του σοσιαλισμού». Όσοι «αριστεροί» ευρωβουλευτές υπερψήφισαν αυτό το ψήφισμα, έχασαν και τα τελευταία ίχνη αξιοπρέπειας.
3. Οι στόχοι
Στην 80ή επέτειο από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, γίνεται προσπάθεια να θαφτεί ο ρόλος της ΕΣΣΔ στην ήττα του ναζισμού με τα εξής λόγια: «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίζει την κοινή ευθύνη της ναζιστικής Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης για το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου»! Ακόμα και στην πιο σκοτεινή περίοδο του Ψυχρού Πολέμου δεν θα μπορούσε ούτε καν να προταθεί ένα τέτοιο κείμενο σε ένα δυτικό κοινοβούλιο… Λίγο παρακάτω, υπενθυμίζεται ο τεράστιος αριθμός των νεκρών στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ξεχνιέται ότι οι περισσότεροι από αυτούς ήταν πολίτες και στρατιώτες της ΕΣΣΔ, θύματα του ναζιστή επιτιθέμενου και των συμμάχων του.
Το ψήφισμα λειαίνει επίσης τις εσωτερικές αντιφάσεις του δυτικού συνασπισμού. Όταν αναφέρεται σ’ αυτές, ξαφνικά κυριαρχεί μια λεπτότητα: για παράδειγμα, γίνεται λόγος για «διμερή προβλήματα» και για «προθυμία συμφιλίωσης» σχετικά με τις σφαγές Πολωνών από τους Ουκρανούς συνεργάτες των Γερμανών στη Βολύνια[3]. Με άλλα λόγια, στο όνομα της κοινής ρωσοφοβίας, οι σημερινοί Πολωνοί και Ουκρανοί ιθύνοντες καλούνται να σταματήσουν να τσακώνονται για το παρελθόν. Ταυτόχρονα η προέλαση του Κόκκινου Στρατού στην Άνω Σιλεσία το 1945 αποκαλείται «γενοκτονία»[4]: το ίδιο ακριβώς που ισχυριζόταν η ναζιστική προπαγάνδα της εποχής. Φυσικά, δεν υπάρχει καμία αναφορά στον αγγλοαμερικανικό βομβαρδισμό της Δρέσδης.
Βυθιζόμαστε σε ένα κλίμα παρανοϊκής ρωσοφοβίας και σε μια λυσσαλέα απόπειρα να αποτραπεί κάθε προσπάθεια τερματισμού της ουκρανικής σύγκρουσης…
Επικίνδυνες φαντασιώσεις
Αυτή η «νέα» ιστορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αυτοπροτείνεται ως η επίσημη αλήθεια, και γι’ αυτό πρέπει να τονιστεί με ανησυχία όχι μόνο η απαγόρευση συμβόλων, αλλά και η απαίτηση «να συμπεριληφθεί συστηματικά η ιστορία των κομμουνιστικών εγκλημάτων στα σχολικά προγράμματα όλων των κρατών της Ε.Ε.»…
Οι ευρωβουλευτές φιλοδοξούν επίσης να εξεταστούν οι θέσεις τους από τα Ηνωμένα Έθνη. Φυσικά ματαιοπονούν: τα δυτικά έθνη έχουν απομονωθεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, η οποία έχει εκδώσει ψηφίσματα που καταδικάζουν, χωρίς τέτοιες «ισορροπίες», τον ναζισμό και τον νεοφασισμό. Επιπλέον, μπορούμε να φανταστούμε τη γνώμη των χωρών της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής για τους ευρωβουλευτές που απαιτούν «να διερευνηθεί η ρωσική αποικιοκρατία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα»(!), χωρίς να λένε κουβέντα για την αγγλική, γαλλική, ολλανδική, βελγική και αμερικανική αποικιοκρατία και νεοαποικιοκρατία.
Στο καταληκτικό μέρος του ψηφίσματος, ο κύκλος κλείνει και οι «ιστορικές» αυταπάτες βρίσκουν τη φυσική τους πολιτική προβολή: το ξαναγράψιμο της ιστορίας προορίζεται να συμβάλει –όπως και οι κυρώσεις, οι προμήθειες όπλων και οι χορηγήσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων στο καθεστώς Ζελένσκι– στην «ταχεία ευρωατλαντική ενσωμάτωση της Ουκρανίας και άλλων χωρών της περιοχής» και στην «πλήρη στρατιωτική νίκη της Ουκρανίας» (αυτολεξεί!).
Οι ιστορικές φαντασιώσεις τροφοδοτούν πολιτικές φαντασιώσεις. Τρομερά επικίνδυνες φαντασιώσεις…
* Συνδιευθυντής του Ινστιτούτου για την Ιστορία της Σύγχρονης Ιταλίας στο Πανεπιστήμιο της Κατάνια. Εδώ αποδίδεται, ελαφρά συντετμημένο, το άρθρο που δημοσίευσε στις 28/1/2025 στην ιστοσελίδα της πολιτικής-πολιτιστικής συλλογικότητας Marx 21 (www.marx21.it) Οι σημειώσεις είναι της Σύνταξης.
[1] Για τη σημασία της επετείου, αλλά και τις αποσιωπήσεις πλευρών της, βλ. «Ρεσιτάλ υποκρισίας» (φύλλο 483).
[2] Λιμός που έπληξε μεγάλα τμήματα της Ουκρανίας το 1932-33 μετά από παρατεταμένη ξηρασία, σε συνδυασμό με επιδημία τύφου, και επιδεινώθηκε από τα σαμποτάζ των πλούσιων κουλάκων. Πρώτη η χιτλερική προπαγάνδα την παρουσίασε ως «εσκεμμένη γενοκτονία των Ουκρανών από τους μπολσεβίκους». Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η προπαγάνδα αυτή έγινε επίσημο αφήγημα της Ε.Ε.
[3] Στην περιοχή αυτή οι Ουκρανοί συνεργάτες των Γερμανών υπό τον Στέπαν Μπαντέρα, που θεωρείται «εθνικός ήρωας» από το καθεστώς Ζελένσκι, δολοφόνησαν, πέραν των Εβραίων, και 100.000 Πολωνούς στα πλαίσια εθνοκάθαρσης των εδαφών μιας μελλοντικής «μεγάλης Ουκρανίας». Η σφαγή αυτή αποτελεί μέχρι σήμερα αγκάθι στις σχέσεις Βαρσοβίας-Κιέβου.
[4] Μετά τον πόλεμο, στη διάσκεψη του Πότσνταμ, το μεγαλύτερο τμήμα της Άνω Σιλεσίας αποδόθηκε στην Πολωνία. Το 50% των Γερμανών κατοίκων της –αυτοί που δεν μιλούσαν πολωνικά– απελάθηκε στη Γερμανία.
