Σπύρος Κουζινόπουλος, “Δράμα 1941: Μια παραξηγημένη εξέγερση”, Καστανιώτης 2011, σελ. 480
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι Βούλγαροι κατακτητές της Αν. Μακεδονίας και της Θράκης θεωρούνταν από τον ελληνικό πληθυσμό -και όχι μονάχα των περιοχών υπό βουλγαρική διοίκηση- ως μάστιγα χειρότερη από αυτή των γερμανικών ή των ιταλικών στρατευμάτων. Όσο κι αν μια τέτοιου είδους «ταξινόμηση» μοιάζει σήμερα άνευ νοήματος, η εθνοκτονική πολιτική της βουλγαρικής κατοχής (της τρίτης μέσα σε διάστημα μόλις τριάντα ετών) την δικαιολογεί απόλυτα. Επρόκειτο για μια πολιτική που αποσκοπούσε, με κάθε τρόπο, στην εξολόθρευση του ελληνικού στοιχείου της περιοχής, χρησιμοποιώντας γι’ αυτό κάθε μέσο, από την απαγόρευση της χρήσης της ελληνικής γλώσσας και κάθε ελληνόκτητης οικονομικής δραστηριότητας μέχρι τον αποκεφαλισμό των τοπικών ελίτ και, φυσικά, την ωμή καταστολή.
Αυτή υπήρξε η πολιτική του βουλγαρικού στρατού κατοχής από την πρώτη στιγμή της παρουσίας του στην περιοχή, που στόχο της είχε τον με κάθε τρόπο εκβουλγαρισμό των κατοίκων ή την εξολόθρευσή τους.
Έτσι, όταν στις 28 Σεπτεμβρίου 1941 οι οργανώσεις του ΚΚΕ στον Νομό Δράμας προχώρησαν σε ένοπλη εξέγερση, ανατινάζοντας το εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού, εξουδετερώνοντας τη βουλγαρική φρουρά της πόλης και των γύρω χωριών και καταλαμβάνοντας την εξουσία για λίγες ώρες, η απάντηση δόθηκε με απίστευτη σκληρότητα. Έχοντας να αντιμετωπίσουν μια χούφτα εξεγερμένων, οι βουλγαρικές δυνάμεις προχώρησαν σε ένα λουτρό αίματος, τόσο στη Δράμα όσο και στους γειτονικούς Νομούς Σερρών και Καβάλας, ακόμη και στο νησί της Θάσου. Το αποτέλεσμα ήταν, σύμφωνα με τεκμηριωμένες πρόσφατες έρευνες, 2.140 νεκροί, ένοπλοι και, κυρίως, πολίτες.
Ο γνωστός δημοσιογράφος και ερευνητής Σπύρος Κουζινόπουλος, στο τελευταίο του βιβλίο χαρακτηρίζει την ηρωική, πλην πρόωρη, εξέγερση της Δράμας «παρεξηγημένη». Κι αυτό γιατί για πολλά χρόνια θεωρούνταν βουλγαρική «προβοκάτσια», υποκινούμενη από τον κατακτητή, προκειμένου να διευκολυνθεί η υποταγή ή η εκδίωξη του ελληνικού πληθυσμού. Ακόμη και από την πλευρά του ΚΚΕ, η εξέγερση περιέπεσε στη λήθη, οδηγώντας το κόμμα να κρατήσει αποστάσεις απέναντί της. Μόλις την τελευταία δεκαετία η ιστορική έρευνα, με την τεκμηριωμένη μελέτη των Δ. Πασχαλίδη – Τ. Χατζηαναστασίου (Τα γεγονότα της Δράμας: Εξέγερση ή προβοκάτσια; Δράμα 2004), μπόρεσε να διευκρινίσει καταλεπτώς τις περιστάσεις και να αναδείξει τα αίτια που οδήγησαν στην πρόωρη αλλά αυθεντική αυτή εξέγερση, την πρώτη στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Στηριγμένος σε μια λεπτομερή βιβλιογραφία, αλλά και σε μακρόχρονη προσωπική έρευνα, ο Σπ. Κουζινόπουλος πετυχαίνει με τη μελέτη του να ανασυνθέσει τις ψηφίδες της ηρωικής αυτής εξέγερσης, προσφέροντας μια συνεκτική και εμπεριστατωμένη αφήγηση των γεγονότων, αλλά και των τραγικών συνεπειών τους…
Όλες αυτές οι πλευρές της ιστορικής αυτής εξέγερσης θα αποτελέσουν το αντικείμενο συζήτησης κατά την παρουσίαση του βιβλίου, που διοργανώνεται από τις εκδόσεις Καστανιώτη τη Δευτέρα 21/11, στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, στις 12 το μεσημέρι, στην οποία θα λάβουν μέρος ο Μανώλης Γλέζος, ο καθηγητής Ιστορίας Αντώνης Λιάκος και ο δημοσιογράφος Σταύρος Λυγερός, με συντονιστή τον Παύλο Τσίμα.
Αυτή υπήρξε η πολιτική του βουλγαρικού στρατού κατοχής από την πρώτη στιγμή της παρουσίας του στην περιοχή, που στόχο της είχε τον με κάθε τρόπο εκβουλγαρισμό των κατοίκων ή την εξολόθρευσή τους.
Έτσι, όταν στις 28 Σεπτεμβρίου 1941 οι οργανώσεις του ΚΚΕ στον Νομό Δράμας προχώρησαν σε ένοπλη εξέγερση, ανατινάζοντας το εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού, εξουδετερώνοντας τη βουλγαρική φρουρά της πόλης και των γύρω χωριών και καταλαμβάνοντας την εξουσία για λίγες ώρες, η απάντηση δόθηκε με απίστευτη σκληρότητα. Έχοντας να αντιμετωπίσουν μια χούφτα εξεγερμένων, οι βουλγαρικές δυνάμεις προχώρησαν σε ένα λουτρό αίματος, τόσο στη Δράμα όσο και στους γειτονικούς Νομούς Σερρών και Καβάλας, ακόμη και στο νησί της Θάσου. Το αποτέλεσμα ήταν, σύμφωνα με τεκμηριωμένες πρόσφατες έρευνες, 2.140 νεκροί, ένοπλοι και, κυρίως, πολίτες.
Ο γνωστός δημοσιογράφος και ερευνητής Σπύρος Κουζινόπουλος, στο τελευταίο του βιβλίο χαρακτηρίζει την ηρωική, πλην πρόωρη, εξέγερση της Δράμας «παρεξηγημένη». Κι αυτό γιατί για πολλά χρόνια θεωρούνταν βουλγαρική «προβοκάτσια», υποκινούμενη από τον κατακτητή, προκειμένου να διευκολυνθεί η υποταγή ή η εκδίωξη του ελληνικού πληθυσμού. Ακόμη και από την πλευρά του ΚΚΕ, η εξέγερση περιέπεσε στη λήθη, οδηγώντας το κόμμα να κρατήσει αποστάσεις απέναντί της. Μόλις την τελευταία δεκαετία η ιστορική έρευνα, με την τεκμηριωμένη μελέτη των Δ. Πασχαλίδη – Τ. Χατζηαναστασίου (Τα γεγονότα της Δράμας: Εξέγερση ή προβοκάτσια; Δράμα 2004), μπόρεσε να διευκρινίσει καταλεπτώς τις περιστάσεις και να αναδείξει τα αίτια που οδήγησαν στην πρόωρη αλλά αυθεντική αυτή εξέγερση, την πρώτη στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Στηριγμένος σε μια λεπτομερή βιβλιογραφία, αλλά και σε μακρόχρονη προσωπική έρευνα, ο Σπ. Κουζινόπουλος πετυχαίνει με τη μελέτη του να ανασυνθέσει τις ψηφίδες της ηρωικής αυτής εξέγερσης, προσφέροντας μια συνεκτική και εμπεριστατωμένη αφήγηση των γεγονότων, αλλά και των τραγικών συνεπειών τους…
Όλες αυτές οι πλευρές της ιστορικής αυτής εξέγερσης θα αποτελέσουν το αντικείμενο συζήτησης κατά την παρουσίαση του βιβλίου, που διοργανώνεται από τις εκδόσεις Καστανιώτη τη Δευτέρα 21/11, στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, στις 12 το μεσημέρι, στην οποία θα λάβουν μέρος ο Μανώλης Γλέζος, ο καθηγητής Ιστορίας Αντώνης Λιάκος και ο δημοσιογράφος Σταύρος Λυγερός, με συντονιστή τον Παύλο Τσίμα.
* Στον ίδιο χώρο, την Τρίτη 22/11, στις 7.15μ.μ., ανάλογη συζήτηση για τα γερμανικά, αυτή τη φορά, αντίποινα και την αιματηρή πορεία στην Κρήτη και τη Μακεδονία του Φριτς Σούμπερτ και του τάγματός του από γερμανοντυμένους Έλληνες δωσίλογους, διοργανώνεται από τις εκδόσεις Επίκεντρο, που παρουσιάζουν το βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστήμιου Carleton του Καναδά, Θανάση Φωτίου Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα. Εκτός από τον ίδιο τον συγγραφέα, στην εκδήλωση θα μιλήσουν οι ιστορικοί και καθηγητές Χάγκεν Φλάισερ και Πολυμέρης Βόγλης, ενώ θα συντονίσει ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος.
Στρατής Αρτεμισιώτης
Σχόλια
