Παρ’ όλη τη νοσηρότητα που αποπνέει η κυρίαρχη πολιτική ατμόσφαιρα των ημερών, παρ’ όλη την κρίση πολιτικής και πολιτισμού που περιβάλλει τη χώρα και επηρεάζει την κοινωνία, παρ’ όλες τις αχτίδες αντίστασης και αξιοπρέπειας που κάνουν την εμφάνισή τους, προωθείται με ένταση μια «συστημική ατζέντα» από τον πρωθυπουργό της βάρδιας κ. Μητσοτάκη – όπως την προώθησαν και όλοι οι προηγούμενοι διατελέσαντες πρωθυπουργοί στις πρώτες δύο και κάτι δεκαετίες του 21ου αιώνα. Στο προηγούμενο σημείωμα* δείξαμε το πώς η Ελλάδα, ως μεταπρατικός και εξαρτημένος χώρος, εκτελεί συμβόλαια με τις ΗΠΑ με τον περίφημο Στρατηγικό Διάλογο (στρατηγικές εντολές των ΗΠΑ προς υλοποίηση) και την εφαρμογή των σχεδίων για την καταστροφή της αγροτικής οικονομίας με εντολές Νταβός και Ε.Ε. Στο σημερινό σημείωμα θα σταθούμε σε ένα ζήτημα που αφορά την τάχα εκμετάλλευση της γεωπολιτικής θέσης, της γεωγραφικής γειτνίασης της χώρας, ως «πλεονέκτημα», ως σπουδαίο εφαλτήριο για την απόκτηση μιας διεθνούς θέσης της χώρας. Θα δείξουμε όμως πως αυτό το «πλεονέκτημα», πέρα από το ότι υποτάσσεται στους κραταιούς πάτρωνες της χώρας (Πρεσβεία, ευρωκρατία, Δανειστές, ελίτ), αναπαράγει και δεν επιλύει τον μεταπρατισμό ως κυρίαρχη διάσταση της χώρας, και μάλιστα σε συνθήκες Εποπτείας και Επιτροπείας – γεγονός που δίνει στην Ελλάδα χαρακτηριστικά μεταμοντέρνας αποικίας.
Η Ελλάδα ως «πύλη εισόδου» και ως «κόμβος»
Ευκαιρία να μιλήσουμε γι’ αυτή τη διάσταση είναι το ταξίδι του Κ. Μητσοτάκη στην Ινδία μαζί με μια κουστωδία Ελλήνων επιχειρηματιών, και το τι διαμείφθηκε εκεί. Ο πρωθυπουργός μια σχετικά μικρής χώρας με ελάχιστο πληθυσμό, μπροστά σε μια μεγάλη Ινδία με 1 δισεκατομμύριο 400 εκατομμύρια κατοίκους (πρώτη χώρα πλέον σε πληθυσμό), η οποία αυτοδιαφημίζεται ως η «μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου» (γιατί σε αυτήν παίρνουν μέρος στις εκλογές εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες), κι ας ξεχνάμε πως ακόμα κυριαρχεί, συνυπάρχει με τη «δημοκρατία» το σύστημα των καστών, με 4 διακριτές κάστες… Θα παραθέσουμε ορισμένα σημεία από την ομιλία του Κ. Μητσοτάκη στην Ινδία για να δείξουμε πιο παραστατικά ορισμένα ζητήματα που τα κόμματα και η αριστερά λησμονούν καν να αναφέρουν:
«Σήμερα η Ελλάδα έχει εξαιρετικές σχέσεις με όλες τις χώρες στη Μέση Ανατολή, τις χώρες του Κόλπου, και βρίσκεται σε μοναδική θέση ως συνδετικός κρίκος μεταξύ της Μεσογείου και του Ινδο-Ειρηνικού. Αυτό σημαίνει πολλές ευκαιρίες για τις δύο χώρες μας. Είμαστε ήδη ένα καλά εδραιωμένο κέντρο logistics και μια διεθνής πύλη, αλλά θέλουμε να αυξήσουμε τη συνδεσιμότητα και να ενισχύσουμε περαιτέρω το εμπόριο. Ο Πειραιάς είναι ένα από τα πλέον πολυσύχναστα λιμάνια στην Ευρώπη. Και άλλα λιμάνια μας βρίσκονται σε διαδικασία παραχώρησης.
Οι Έλληνες πλοιοκτήτες –κάτι που είναι καίριας σημασίας και για την Ινδία– ελέγχουν τον μεγαλύτερο στόλο εμπορικών πλοίων στον κόσμο. Και, πέρα από τη μεταφορά αγαθών, επιδιώκουμε νέους “διαδρόμους” όσον αφορά τα δεδομένα και την ενέργεια. Η εμφάνιση εγχειρημάτων που αλλάζουν τα δεδομένα, όπως το IMEC, ο Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης, υπόσχεται πολλά για τη ραγδαία ενίσχυση της συνδεσιμότητας μεταξύ της Ινδίας, των αναπτυσσόμενων οικονομιών της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης.
Κοιτάζοντας τον χάρτη, θα δει κανείς ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο αυτού του νέου διαδρόμου. Και στους φίλους μας στην Ινδία λέω: είμαστε το φυσικό σας κατώφλι προς την Ευρώπη και παραπέρα. Η Ινδία ήδη κάνει σοβαρές επενδύσεις στις υποδομές στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής από τη GMR του νέου αεροδρομίου στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Κρήτη. Το ινδικής ιδιοκτησίας SwitzGroup έχει επενδύσει σε ελληνικές επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα, και η Accord, ευρωπαϊκή θυγατρική της Intas Pharmaceuticals, έχει επενδύσει πρόσφατα σε βιομηχανική μονάδα κοντά στην Αθήνα».
Η αναφορά του κ. Μητσοτάκη στον IMEC (Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης) είναι η πρόταση της «συλλογικής Δύσης» απέναντι στην κινεζική πρόταση για τον «Δρόμο του Μεταξιού»
Σχόλια και παραδείγματα
Πέρα από τα κλασικά «διεθνής πύλη» η Ελλάδα, πέρα από την «προσφορά» λιμανιών και αεροδρομίων, πέρα από τα πλοία ελλήνων εφοπλιστών στον Ινδοειρηνικό και τις ινδικές επενδύσεις στην Ελλάδα, η αναφορά στον IMEC (Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης) είναι η πρόταση της «συλλογικής Δύσης» απέναντι στην κινεζική πρόταση για τον «Δρόμο του Μεταξιού». Διότι είναι γνωστό πως, παρόλο που η Ινδία συμμετέχει στις BRICS, αποτελεί ένα εκκρεμές, και φλερτάρει ισχυρά με τις ΗΠΑ και την Δύση. Ακόμα, επειδή κάθε μεγάλη δύναμη του σύγχρονου κόσμου πρώτα υπολογίζει τα δικά της συμφέροντα (και τα επεκτατικά ή μεγαλοκρατικά σχέδιά της), και στη συνέχεια εξετάζει μέσω ποιων συμμαχιών θα τα προωθήσει. Και η Ινδία είναι ένα μεγάλο μέγεθος.
- Λίγο καιρό πριν ακούγαμε πως η χώρα μας, η Ελλάδα, είναι μεγάλη πύλη εισόδου για πολλαπλούς παίκτες. Στο Κατάρ ο κ. Μητσοτάκης (22/8/2022) το επιβεβαίωσε: «Η Ελλάδα, λόγω της στρατηγικής θέσης της στην περιοχή και των υποδομών της, μπορεί να αποτελέσει γέφυρα του Κατάρ με την Ευρώπη, πύλη εισόδου ενέργειας για την ευρωπαϊκή αγορά, τόσο μέσω του σταθμού της Ρεβυθούσας όσο και μέσω της Αλεξανδρούπολης». Στις 8/7/2022 πάλι ο κ. Μητσοτάκης είχε χαρακτηρίσει την Ελλάδα «πύλη εισόδου ενέργειας για όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο», διαφημίζοντας τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου IGB.
- Στα 2017, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και με υπουργό Ναυτιλίας τον κ. Κουρουμπλή, η ιστοσελίδα «Ναυτικά Χρονικά» ανάφερε ενδεικτικά: «Η χώρα μας πρέπει να προσδιορίσει τους όρους, με τους οποίους θα καταφέρει να μετατραπεί αποτελεσματικά σε ένα ολοκληρωμένο εμπορευματικό κέντρο και πύλη logistics της Ευρώπης… Στόχος και επιθυμία των φορέων του κλάδου είναι να δομηθεί μια εθνική στρατηγική που θα μετατρέψει την Ελλάδα σε νοτιοανατολική πύλη logistics της Ευρώπης, ώστε να εξυπηρετεί όλο και περισσότερο διεθνές φορτίο (transit hub)».
- Ο κ. Κουρουμπλής σημείωνε τότε την ιδιαίτερη θέση των ελληνικών λιμανιών και ότι η σύνδεσή τους μέσω των νέων οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων τα καθιστά πύλες εισόδου και εξόδου αγαθών προς τα Βαλκάνια, την Κεντρική και τη Βορειοδυτική Ευρώπη. Και ο Αλέξης Τσίπρας, τον Φεβρουάριο του 2015, δήλωνε για τις σχέσεις Ελλάδας-Κίνας και το λιμάνι του Πειραιά: «Είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε τη σύνδεση της Κίνας με την Ευρώπη, με την Ελλάδα να αποτελεί την κύρια πύλη εισόδου της Κίνας στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό θα αναζητήσουμε νέους τρόπους συνεργασίας».
- Και ο Αντώνης Σαμαράς ως πρωθυπουργός, υποδεχόμενος τον Κινέζο πρωθυπουργό (19/6/2014), είχε δηλώσει τα ίδια: «Η Ελλάδα να γίνει πύλη εισόδου στην Ευρώπη για την Κίνα». Τα ίδια και ο Ν. Δένδιας ως υπουργός Εξωτερικών κατά την συνάντησή του με τον Κινέζο ομόλογό του Ουάνγκ Γι (27/10/2021): «Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει πύλη εισόδου από την Ασία στην Ευρώπη». Πάλι ο Α. Τσίπρας, μιλώντας στον ΣΒΒΕ (Σύνδεσμο Βιομηχάνων Βορείου Ελλάδος) στις 8/10/2018, θα τονίσει: «Προχωράμε ένα σχέδιο με όραμα για την αναβάθμιση της βόρειας Ελλάδας καθιστώντας την περιοχή διαμετακομιστικό κόμβο και πύλη εισόδου για ολόκληρη την Ευρώπη».
- Ακόμα μπορούμε να διαβάσουμε ειδήσεις όπως: «Επιμελητήρια Γερμανίας: Κόμβος η Ελλάδα σε ενέργεια, logistics, τεχνολογίες» (24/5/2023). «Μητσοτάκης προς Σολτς: Η Ελλάδα κόμβος μεταφοράς “πράσινης” ενέργειας προς τη νότια Γερμανία» (14/11/2023). Παρομοίως υπάρχουν πάμπολλες αναφορές στην Ελλάδα ως κόμβο, και ιδιαίτερα ως ενεργειακό κόμβο. Πρόσφατα πάλι ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θ. Σκυλακάκης, θα τονίσει: «Στόχος της κυβέρνησης είναι η μετατροπή της Ελλάδας σε εξαγωγέα και κόμβο διαμετακόμισης πράσινης ενέργειας προς την Ευρώπη με την ενίσχυση των ενεργειακών διασυνδέσεων και της περιφερειακής συνεργασίας προς όφελος όλων των εμπλεκόμενων χωρών» (19/1/2024). Ενώ δεν λείπουν, από τους πλασιέ κάθε είδους, οι πανηγυρισμοί πως «Όλη η Ελλάδα γίνεται ένας κόμβος ψηφιακής καινοτομίας»…
Αναγκαία η κριτική του μεταπρατικού μοντέλου
Το «εκτελούνται συστημικά συμβόλαια» πηγαίνει μαζί με μια «ιδέα» για το τι είναι η Ελλάδα και ποιον ρόλο μπορεί να διαδραματίσει στο διεθνή χώρο και τις ανακατατάξεις που γίνονται. Η πλευρά των εγχώριων ελίτ και του πολιτικού τους προσωπικού πάντα πρόβαλλαν τον εκσυγχρονισμένο μεταπρατισμό ως το μοναδικό μοντέλο ύπαρξης και υπόστασης της χώρας. Ο μεταπρατισμός και οι σχέσεις εξάρτησης που κουβαλά, πρέπει να έχει την «αρετή» της προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Στο τιμόνι του δεν βρίσκεται κάποιο εθνικό σχέδιο για τη χώρα, κάποια πραγματική αναπτυξιακή πρόταση που να ενισχύει τους βαθμούς κυριαρχίας ή ακόμα και ισχυροποίησης της θέσης της μπροστά σε μεγάλες περιδινήσεις περιφερειακές και παγκόσμιες. Όχι, δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Η προσαρμογή των εγχώριων ελίτ και του πολιτικού συστήματος γίνεται σε ένα καθεστώς πλήρους εξάρτησης και αδιαφορίας για το πού βαδίζει η χώρα και πώς υπάρχει και με πόσες δυσκολίες η ελληνική κοινωνία.
Η προδιαγραμμένη πορεία προς τη χρεοκοπία του 2010 έγινε με πλήρη συνενοχή ελίτ και πολιτικού κόσμου, και η αποδοχή της δήμευσης του εθνικού πλούτου στους Δανειστές έγινε χωρίς καμία ταλάντευση από τις κυβερνήσεις που παρέλασαν τα 14 χρόνια που πέρασαν. Κι όχι μόνο: βλέπουμε πως την κίβδηλη «έξοδο» από τα μνημόνια που διαφημίζουν τη «γεμίζουν» με ακόμα μεγαλύτερες δόσεις μεταπρατισμού: Η Ελλάδα έχει μόνο μια υπόσταση: να είναι ένας χώρος τράνζιτ, με μειωμένη κυριαρχία, να είναι διαμετακομιστικό κέντρο, να αυτοδιαφημίζεται ως «πύλη εισόδου» και «κόμβος» παντός είδους και πάσης ευκαιρίας, να δίνει αθρόα «παραχωρητήρια» προς μεγάλες επιχειρήσεις, και φυσικά να στριμώχνεται σε μια «συνεκμετάλλευση» με έναν γείτονα που δεν κρύβει ότι θέλει να αρπάξει ή να υποτάξει μεγάλο μέρος της σημερινής Ελλάδας και της Κύπρου (και το υλοποιεί).
Το μεταπρατικό μοντέλο με τις όψεις που έχει, δηλαδή την ανυπαρξία οποιουδήποτε οικονομικού σχεδιασμού που να ορίζεται από τις ανάγκες υπόστασης μιας σύγχρονης χώρας, που να απαντά στις ανάγκες του λαού της χώρας, δεν οδηγεί σε μια διέξοδο. Η έλλειψη αυτών των στοιχείων είναι οργανική, καταστατική, θεμελιώδης. Κανένα από τα συστημικά κόμματα δεν έχει να προβάλλει μια πρόταση που να υπερβαίνει το μεταπρατικό μοντέλο και το καθεστώς της πολυεπίπεδης εξάρτησης.
Μέχρι τώρα μας είχαν ζαλίσει με τη βαριά βιομηχανία, τον τουρισμό – τώρα έχουμε την «πύλη εισόδου» και τον «κόμβο» να συμπληρώνουν την εικόνα…
Ένα άλλο σχέδιο
Μόνο ο κ. Τσούνης, πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Πρώτα από το βήμα του Φόρουμ των Δελφών θα δηλώσει με έμφαση «Η Ελλάδα μετατρέπεται σε κόμβο εμπορίου, logistics και ενέργειας, αλλά και σε κόμβο για το ΝΑΤΟ» (27/4/2023), ενώ λίγο καιρό μετά θα τονίσει: «Η Ελλάδα θα είναι η χώρα πρόσβασης για την ενέργεια που θα επιτρέπει στην Ευρώπη να ξεφορτωθεί από την πλάτη της τον Πούτιν» (χαιρετισμός του στο 1ο Αμερικανο-Μεσογειακό Επενδυτικό Φόρουμ, με κεντρικό ομιλητή τον πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, 27/9/2023).
Το γεωπολιτικό πηγαίνει μαζί με το «οικονομικό». Οι πολιτικές ελίτ της χώρας δεν μπορούν να δουν ούτε να σχεδιάσουν κάτι διαφορετικό από αυτά τα πλαίσια. Μόνο που τα πλαίσια αυτά είναι δεσμά για τη χώρα. Από πολλές πλευρές. Ένα άλλο σχέδιο, που θα βασίζονταν σε ένα μεγάλο ρεύμα πολιτικό και κοινωνικό, θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί τη γεωγραφική θέση και τους δεσμούς που μπορούσε να συνάψει μια χώρα με κυριαρχία με πολλές άλλες, να χρησιμοποιήσει την ειδική θέση που έχει ως σταυροδρόμι και πέρασμα – χωρίς βέβαια να ανατινάζει όλες τις αναγκαίες για την χώρα παραγωγικές βάσεις και υποδομές για να αποκτήσει μια «συμπληρωματικότητα» προς κάθε έναν που θέλει να «περάσει» ή να στρατοπεδεύσει στη χώρα μας.
Η χώρα δεν πρέπει να μετατραπεί σε χώρο, δεν πρέπει να κατατμηθεί σαν οικόπεδο, δεν πρέπει να φυτευτεί με φωτοβολταϊκά, ούτε να παραχωρήσει αεροδρόμια και λιμάνια, ούτε καν τον όποιο ορυκτό πλούτο να τον υποθηκεύσει σε μεγάλες πολυεθνικές. Ούτε να «φυτευτεί» από ξένα πανεπιστήμια, ούτε να γίνει έδρα-παράρτημα μεγάλων funds που θα αρπάξουν ό,τι περισσότερο μπορέσουν αδιαφορώντας για τη συνέχεια. Η χώρα μας δεν πρέπει να χωριστεί σε ζώνες ειδικού ενδιαφέροντος και σκοπού, δεν πρέπει να σαλαμοποιηθεί, να ερημωθεί η ύπαιθρος για να γίνουν ορισμένες πόλεις και περιοχές τους τόποι για τα logistics και τα κέντρα «καινοτομίας» ή αποθήκευσης ενέργειας. Δεν πρέπει να γίνει χώρα «πάροχος» υπηρεσιών. Μέχρι τώρα μας είχαν ζαλίσει με τη βαριά βιομηχανία, τον τουρισμό – τώρα έχουμε την «πύλη εισόδου» και τον «κόμβο» να συμπληρώνουν την εικόνα…
Το μοντέλο αυτό δεν υπηρετεί τίποτα εθνικό και τίποτα κοινωνικό. Είναι το σχέδιο μιας εξαρτημένης αστικής τάξης, των εγχώριων ελίτ που πλουτίζουν από τη χρεοκοπία και το ρήμαγμα του τόπου, κτίζοντας νησίδες όπου θα επιπλέουν οι «πύλες εισόδου», οι «κόμβοι» και θα νομιμοποιούνται οι «εκτελέσεις συμβολαίων».
Τι έχουμε να αντιπροτείνουμε σε αυτόν τον σχεδιασμό; Κρίσιμο ερώτημα και όχι εύκολο στην απάντησή του. Αλλά πάντως πρέπει να τεθεί με σαφήνεια. Πρώτα μπαίνει το ερώτημα, και μετά ακολουθεί (αν ακολουθήσει) η απάντηση.
* Εκτελούνται συμβόλαια με συστημική ατζέντα (φύλλο 672).
