του Γιάννη Σχίζα
Η πλατεία ήταν γεμάτη, με το νόημα που ’χει κάτι απ’ τις φωτιές – στις γωνίες και τους δρόμους από συντρόφους οικοδόμους, φοιτητές», έλεγε ο Σαββόπουλος στους «Στίχους για τη συγκέντρωση της ΕΦΕΕ – 1975». Η πλατεία, που ετυμολογικά προέρχεται από την πλατιά οδό, που πρωτοεμφανίζεται στην ελληνική γλώσσα ως επιθετικός προσδιορισμός δίπλα στην λέξη οδός και σύμφωνα με το λεξικό του Δημητράκου υποδεικνύει έναν φαρδύ δρόμο έναντι της στενωπού, η πλατεία Πανεπιστημίου και η πλατεία Σταδίου και τελικά η πλατεία Συντάγματος ήταν πραγματικά γεμάτες εκείνη την ημέρα του πένθους και των διεκδικήσεων: Την 28η Φεβρουαρίου. Η συγκέντρωση ήταν μεγάλη, μεγαλύτερη και από την τελευταία συγκέντρωση των μνημονιακών αγώνων που έλαβε χώρα στις 3 Ιουλίου του 2015, δυο μέρες πριν το fake δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου. Ήταν ελαφρώς συγκρίσιμη με τις γιγαντοσυγκεντρώσεις της περιόδου των μνημονίων, και κατέληξε κι αυτή σε δακρυγόνα και σε χρήση βίας για τη διάλυσή της.
Τα συνθήματα που κυριάρχησαν ήταν πολλά, ήταν για τους 57 νεκρούς, αλλά επίσης ξεχώρισαν και τα διεκδικητικά: «Τα λεφτά στις τσέπες μας γίνονται καπνός – οι μισθοί τελειώνουν στις 10 του μηνός», «Πανάκριβα τα πάντα, πανάκριβη ζωή – οργάνωση κι αγώνας η μόνη επιλογή». Υπήρχε όμως και κάποιο σύνθημα ή μάλλον αίτημα, που ήταν απλό, μάλλον παραπεταμένο μέσα στην πλημμυρίδα των συνθημάτων της εκδήλωσης. Ήταν το αίτημα ή αξίωση των Μισθωτών Τεχνητών, για το 35ωρο ή τις 7 ώρες ημερήσια εργασία. Η μνήμη μου τότε πήγε στους οικοδόμους, τους παλιούς οικοδόμους που δουλεύαν το μυστρί και το πηλοφόρι, που μέχρι τη δικτατορία του 1967 είχαν 7ωρο. Επί εθνοσωτηρίου λοιπόν επιχειρήθηκε η αλλαγή του 7ωρου σε 8ωρο, με το σκεπτικό ότι όλοι οι κλάδοι των εργαζομένων δούλευαν 8 ώρες, και επομένως το 7ωρο συνιστούσε ένα προνόμιο… Με αυτό το colpo grosso (βρώμικο τέχνασμα) που επιχειρήθηκε επανειλημμένα και από τους μνημονιακούς παράγοντες σε ανάλογα θέματα, προσπάθησε η εξουσία να τουμπάρει τους οικοδόμους, αλλά εις μάτην: Σε συνθήκες στρατιωτικής δικτατορίας οι οικοδόμοι δεν πτοήθηκαν και ξεχύθηκαν από γιαπί σε γιαπί πετυχαίνοντας τελικά την αναγνώριση του 7ωρου!
Η πλατεία Συντάγματος είναι η κεντρική πλατεία της Αθήνας, που έλαβε το όνομά της από την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, καθώς ανάγκασε τον Βασιλιά Όθωνα να άρει την ελέω θεού μοναρχία και να παραχωρήσει σύνταγμα. Η ίδια πλατεία μπορεί να δώσει το έναυσμα για αποκατάσταση του ελληνικού συντάγματος και ιδιαίτερα του άρθρου 16 που αφορά τη δημιουργία ανωτάτων σχολών μόνο από το δημόσιο και του άρθρου 24, που αφορά την προστασία του περιβάλλοντος.
Οι πλατείες, και ιδιαίτερα οι δυο μεγάλες, του Συντάγματος και της Ομόνοιας, έχουν δώσει ελπίδες αλλά ταυτόχρονα έχουν πικράνει τον ελληνικό λαό. Στις αρχές Αυγούστου 2021 «η δημοτική αρχή της Αθήνας ενημέρωνε με κάθε επισημότητα ότι ξεκινάει η ανάπλαση της κάτω πλευράς της πλατείας Συντάγματος και θα ολοκληρωθεί σε έξι μήνες βάσει χρονοδιαγραμμάτων», έγραφε η Γιούλη Επτακοίλη στην Καθημερινή, έναν χρόνο μετά. Ταυτόχρονα η ανάπλαση του πεζόδρομου της Ερμού, από το Σύνταγμα μέχρι το ύψος της Αιόλου, υπολογιζόταν πως θα στοιχίσει άλλα 550.000 ευρώ! Αλλά αυτά δεν ήταν τίποτε, μπροστά στους αγώνες που συνδέθηκαν με τις μεγάλες πλατείες της Αθήνας. Αγώνες που έδωσαν διαστάσεις αυτοκτονικές σε όποιον δεν μπορούσε να αντέξει ή είχε περίσσεια ευαισθησίας. Τον Απρίλιο του 2012, ένας 77χρονος συνταξιούχος φαρμακοποιός, ο Δημήτρης Χριστούλας, θεωρώντας την αυτοκτονία του «ένα αξιοπρεπές τέλος πριν αρχίσει να ψάχνει στα σκουπίδια για τη διατροφή του», όπως ανέφερε στο σημείωμα που άφησε, εγκατέλειψε οικειοθελώς τη ζωή. Με το γεγονός ασχολήθηκε και ο διεθνής τύπος, όπως η βρετανική εφημερίδα Guardian, η οποία ανέφερε ότι η πράξη του τον μετέτρεψε σε «σύμβολο των ανισοτήτων που δημιούργησε η κρίση στην Ελλάδα». Κάπως έτσι και ο Άαρον Μπούσνελ, Αμερικανός σμηνίας, αυτοπυρπολήθηκε μπροστά στην πρεσβεία του Ισραήλ στην Ουάσιγκτον σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας.
Η μάχη της πλατείας κερδήθηκε, ο πόλεμος συνεχίζεται. Το λαϊκό κίνημα πρέπει να ξεπεράσει την απαισιοδοξία του και να μείνει ανεπηρέαστο από τα κυβερνητικά μίντια. Αυτά, σαν συνταγή επιβίωσης.
