Του Γιώργου Α. Λεονταρίτη
Ο Μπρεχτ το είχε πει προφητικά στα χρόνια του: «Σας παρακαλώ μ’ επιμονή, να μη βρίσκετε φυσικά αυτά που συμβαίνουν. Γιατί τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται φυσικό, σε τέτοιους καιρούς αιματοχυσίας…»
Πράγματι, δεν είναι «φυσικά» όσα συμβαίνουν με την αιματοχυσία στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, με στόχους που δεν φαίνονται με πρώτη ματιά. Υποκρισία στις διακηρύξεις, στις δηλώσεις, στις προθέσεις. Κι από πίσω ο διεθνής καπιταλισμός που παίρνει διάφορες μορφές, εμφανιζόμενος πότε ως «ειρηνευτής» πότε σαν εκφραστής… «δημοκρατικών δικαιωμάτων» και πότε σαν… «ανθρωπιστής»! Βεβαίως, συγκλονίζεται ο κόσμος με τη δοκιμασία των Ουκρανών, που φεύγουν από την ισοπεδωμένη πατρίδα τους να γλιτώσουν. Αλλά, από την άλλη πλευρά, άπαντες σιγούν για το γεγονός ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι, άλλοτε ηθοποιός που ξέρει να ερμηνεύει πολλούς ρόλους, ήταν βυθισμένος σε βρώμικες εταιρείες, σε σκάνδαλα, διαθέτει τεράστια περιουσία και δεν θα μπορούσε να τον χαρακτηρίσει κανείς σαν υπόδειγμα «δημοκράτη»! Είναι αυτός που εξαφάνισε διά νόμου την ελληνική μειονότητα της Ουκρανίας, και τώρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη τού δίνει βήμα να μιλήσει στη Βουλή των Ελλήνων. Σε ποιον; Σ’ αυτόν που ενίσχυσε το νεοναζιστικό Τάγμα Αζόφ, το οποίο δολοφονούσε Έλληνες και Ρώσους αμάχους… Εάν τα ιδανικά του Ζελένσκι είναι η γερμανοευρωπαϊκή ένωση και το ΝΑΤΟ, τότε πώς θα δεχτεί η Ρωσία την απειλή τους στα πλευρά της; Κι από την άλλη, οι προθέσεις του Πούτιν καλύπτονται μέσα σ’ ένα πέπλο μυστηρίου. Πάντως με το να ισοπεδωθεί πλήρως η Ουκρανία, δεν θα λυθεί το πρόβλημα. Κι ακόμα, ο υποκριτής Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν είχε δηλώσει ωμά στον Πούτιν ότι δεν θα αφήσει τη Ρωσία να ξαναγίνει ισχυρή όπως ήταν τον καιρό της Σοβιετικής Ένωσης! Οι συμφορές που όλο και περισσότερο πλησιάζουν σ’ έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο εξαπλώθηκαν από τότε που έπαψε να υφίσταται το ανατολικό μπλοκ –το αντίπαλο δέος– και διαλύθηκε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Από τη στιγμή που το ΝΑΤΟ έμεινε χωρίς αντίπαλο, τα πάντα είναι ρευστά και οι κίνδυνοι για την ανθρωπότητα θα αυξάνουν.
ΘΥΜΑΜΑΙ τον αγαπημένο φίλο, τον αείμνηστο Γιώργο Δελαστίκ, έμπειρο στα διεθνή θέματα, που το 2014 έλεγε: «Η Ουκρανία είναι δύο χώρες σε… συσκευασία μίας! Το προηγμένο βόρειο και ανατολικό τμήμα της ήταν πάντα φιλορωσικό. Το καθυστερημένο νότιο και δυτικό κομμάτι της ήταν συχνά υποτελές σε ξένες κεντροευρωπαϊκές δυνάμεις. Ακόμα και στα 70 χρόνια που η Ουκρανία αποτελούσε σοσιαλιστική δημοκρατία της Σοβιετικής Ένωσης, και έχαιρε της απόλυτης εμπιστοσύνης της Μόσχας, οι διαφορές ανάμεσα στα δύο τμήματά της έγιναν φανερές κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενώ πέντε εκατομμύρια Ουκρανοί έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας εναντίον των Γερμανών, ταυτόχρονα δεκάδες χιλιάδες άτομα από τα δυτικά τμήματα της Ουκρανίας, πολέμησαν στο πλευρό των Γερμανών ναζί, εναντίον των συμπατριωτών τους και των Ρώσων!»
Η επέλαση του καπιταλισμού σε διεθνές επίπεδο, επετεύχθη άνετα διότι η Αριστερά είναι απούσα από τη διεθνή σκηνή
Όταν ήταν πρόεδρος το Βίκτορ Γιανούκοβιτς εμφανιζόταν ως φιλορώσος, αλλά «πούλησε» τη Ρωσία φτάνοντας στο παρά πέντε της υπογραφής συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση επειδή ήθελε στροφή προς τη Γερμανία! Τότε ο Πούτιν κατάφερε την τελευταία στιγμή να αποτρέψει αυτή τη συμφωνία με σοβαρά οικονομικά ανταλλάγματα. Μήπως, λοιπόν, εκεί βρίσκεται το κλειδί της όλης ιστορίας; Κατά μια περίεργη σύμπτωση, η τωρινή τραγωδία στην Ουκρανία διαδραματίζεται εκατό χρόνια, από τότε που αυτή η χώρα έγινε μέλος της Σοβιετικής Ένωσης! Στις 30 Δεκεμβρίου του 1922 οι αντιπρόσωποι των Σοβιέτ πήραν ιστορική απόφαση. Ήταν οι εκπρόσωποι της Ρωσικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Σοβιετικής Δημοκρατίας (ΡΣΟΣΔ) στην οποία συμπεριλαμβάνονταν 8 Αυτόνομες Δημοκρατίες και 13 Αυτόνομες περιοχές των μη Ρώσων (Τατάροι, Μπασκίροι, Καλμούκοι και πολλοί άλλοι). Αυτοί των Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών (ΣΣΔ) της Ουκρανίας και Λευκορωσίας, οι εκπρόσωποι των Σοσιαλιστικών Ομοσπονδιακών Σοβιετικών Δημοκρατιών (ΣΟΣΔ) της Υπερκαυκασίας (Γεωργία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν). Μετά από εισήγηση του Στάλιν, «συναποφάσισαν» την ίδρυση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ). Το συνέδριο εκείνο θεωρήθηκε ως το Α’ Συνέδριο στων Σοβιέτ της ΕΣΣΔ. Βέβαια, για να πούμε την αλήθεια, ο Στάλιν ήταν εκείνος που επέβαλε με μεθοδικότητα τη θέση για τη σχέση των μεγάλων εθνών, εθνοτήτων και κοινοτήτων με τη Ρωσία ως κυρίαρχου Έθνους. Ο συγγραφέας Τζέρεμι Σμιθ, μελετητής του «Κόκκινου Τσάρου» έγραφε ότι ο Στάλιν είχε καταφέρει να ενσωματώσει τις δημοκρατίες στη ΡΣΟΣΔ με το Λαϊκό Κομισαριάτο για υποθέσεις εθνικότητας και να επεκτείνει τον ρόλο του στις μεγαλύτερες δημοκρατίες. Αυτό ακριβώς του έδινε έναν σημαντικό ρόλο στην Ουκρανία όπως και στη Λευκορωσία. Η επιρροή του στην Ουκρανία τού εξασφάλιζε ισχυρή βάση εξουσίας. Ο Τρότσκι γράφοντας τα απομνημονεύματά του για την εποχή των διαπραγματεύσεων στο Μπρεστ-Λιτόβσκ, σημείωνε: «Ο κόμης Τσέρνιν έδινε θάρρος στους Ουκρανούς να αναλάβουν μια ανοιχτά εχθρική επίθεση εναντίον της σοβιετικής αντιπροσωπείας. Οι Ουκρανοί στον μεγάλο τους ζήλο το παράκαναν…» Μήπως κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα; Ο Τρότσκι ανέφερε στις αναμνήσεις του: «Τα επαναστατικά σοβιετικά στρατεύματα προχωρούσαν με επιτυχία στην Ουκρανία, ανοίγοντας δρόμο προς τον Δνείπερο. Και ακριβώς την ημέρα που το απόστημα είχε τελικά ωριμάσει και είχε φανεί κατακάθαρα ότι οι Ουκρανοί αντιπρόσωποι συμφώνησαν με τον Κούλμαν και τον Τσέριν για το πούλημα της χώρας τους, τα σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν το Κίεβο. Ρωτώντας ο Καρλ Ράντεκ απ’ τον ασύρματο για την κατάσταση στην ουκρανική πρωτεύουσα, πήρε την απάντηση από τον Γερμανό τηλεγραφητή κάποιου ενδιάμεσου σταθμού, που δεν ήξερε ποιος μιλούσε: «Το Κίεβο πέθανε!» Θα νόμιζε κανείς ότι αυτά που έγραφε ο Τρότσκι είναι… ρεπορτάζ από τη σημερινή κατάσταση στην Ουκρανία…
Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ατμόσφαιρα τώρα επιφέρει παράλληλα με άλλα δεινά και οικονομική κρίση. Έχουμε προηγούμενα: Μετά το 1918 η παγκόσμια οικονομία αρθρώθηκα πάνω στην κληρονομιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κι είχαμε έναν τραγέλαφο: Δημιουργήθηκε ένα σύστημα μεταφοράς κεφαλαίων με τρεις πολλούς. Οι ΗΠΑ δάνειζαν τη Γερμανία για να πληρώσει τις πολεμικές αποζημιώσεις στη Γαλλία και την Αγγλία, με τρόπο ώστε οι τελευταίες να μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνεια που είχαν πάρει κατά τη διάρκεια του πολέμου, πάλι από τις ΗΠΑ… Στις μέρες μας, η οικονομική δικτατορία του καπιταλισμού εναντίον της εργατικής τάξης επεβλήθη από τη στιγμή που οι ξένες τράπεζες με το ευρώ κρατάνε στα χέρια τους όχι μόνο την οικονομία αλλά και την εθνική ανεξαρτησία των χωρών. Η σύγχρονη δικτατορία που λέγεται παγκοσμιοποίηση επεκράτησε επειδή υπάρχει τώρα μόνο ένα οικονομικό σύστημα, ο καπιταλισμός. Είναι αυτός που δημιουργεί και τους πολέμους. Η επέλαση του καπιταλισμού σε διεθνές επίπεδο, επετεύχθη άνετα διότι η Αριστερά είναι απούσα από τη διεθνή σκηνή. Στους δύο προηγούμενους παγκοσμίους πολέμους η Αριστερά (σοσιαλιστές και κομμουνιστές) παρά τις πλείστες αντιξοότητες βρέθηκε στις πρώτες γραμμές των αγώνων. Νικήτρια ή ηττημένη, δεν έπαψε να καθοδηγεί τις μάζες των εργαζομένων και των φτωχών. Αυτών που βρίσκονται στα χέρια του πανίσχυρου δυνάστη, του διεθνούς καπιταλισμού που θέλει να ελέγξει πλήρως και τη Ρωσία. Πώς το είχε πει στον στίχο ο Μαγιακόφσκι: «Ω εσύ της μοίρας μας πανίσχυρε δυνάστη, εκεί ψηλά τα σιδερένια χαλινά τραβώντας, τάχα δε σήκωσες στο χείλος τη αβύσσου, την ίδια τη Ρωσία σούζα;»…
