Δεκαπλάσιες οι ετήσιες επενδύσεις της στην Ε.Ε. σε σχέση με το 2008. Του Γιώργου Τοζίδη
Η ανερχόμενη ισχύς της Κίνας σε συνδυασμό με τη στασιμότητα στην Ευρώπη και τα οικονομικά προβλήματα των ΗΠΑ, προκαλεί στη Δύση αυξανόμενη δυσανεξία. Ευρωπαίοι και Βορειοαμερικανοί δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον για την εμπλοκή της Κίνας στις διασυνοριακές αμφισβητήσεις με την Ιαπωνία και την Ταϊβάν στη Νότια Θάλασσα, στις κυβερνοεπιθέσεις σε δυτικές εταιρίες, αλλά στην πραγματικότητα όλα αυτά τους απασχολούν πολύ λιγότερο από ό,τι ο εξελισσόμενος οικονομικός επεκτατισμός του κρατικού καπιταλισμού της Κίνας. Αγοράζοντας επιχειρήσεις και φυσικούς πόρους, κατασκευάζοντας υποδομές (κυρίως φράγματα για υδροηλεκτρικά εργοστάσια) και χορηγώντας δάνεια σε παγκόσμιο επίπεδο, η Κίνα έχει αποδυθεί σε μια ασταμάτητη προσπάθεια για οικονομική κυριαρχία.
Οι απεριόριστοι οικονομικοί πόροι του Πεκίνου επιτρέπουν στη χώρα να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του ανταγωνισμού από τις δυτικές εταιρίες, στην καταστροφή θέσεων εργασίας στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και στην άμβλυνση της κριτικής για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα.
Οι κινεζικές επιτυχίες
Χάρη στις καταθέσεις ενός δισεκατομμυρίου Κινέζων αποταμιευτών, η Κίνα Α.Ε. έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία σε όλο τον κόσμο. Η αρνητική απόδοση των καταθέσεων, λόγω των αρνητικών πραγματικών επιτοκίων και ο έλεγχος στην κίνηση των κεφαλαίων, που δεν επιτρέπει εναλλακτικές επενδύσεις στο εξωτερικό από τους ίδιους τους καταθέτες, θέτει στη διάθεση των δύο κρατικών τραπεζών (China Development Bank και Export-Import Bank of China) τεράστια κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της «Go Global» στρατηγικής της κινεζικής κυβέρνησης. Με τη χρησιμοποίηση αυτής της ρευστότητας και εκμεταλλευόμενη την οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008, η Κίνα έχει επιτύχει:
1. Να είναι πλέον το μεγαλύτερο κράτος-έμπορος στον κόσμο, καθώς έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ, και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας. Αγοράζοντας, κυρίως, φυσικούς πόρους και τρόφιμα, η Κίνα θέλει να εξασφαλίσει ότι οι δύο κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας της, η αυξανόμενη αστικοποίηση λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης και ο τομέας παραγωγής θα διαθέτουν τις απαραίτητες ποσότητες τροφίμων και πρώτων υλών.
2. Να ελέγχει αγωγούς μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου που της εξασφαλίζουν τους απαραίτητους ενεργειακούς πόρους από το Τουρκμενιστάν, το Σουδάν, τη Σιβηρία και τον Ινδικό Ωκεανό.
3. Να κατασκευάζει τεράστια υδροηλεκτρικά έργα όπως το Φράγμα στον Νείλο στο Σουδάν (το μεγαλύτερο επενδυτικό σχέδιο της Κίνας στην Αφρική) και το Φράγμα στον Ισημερινό (μια επένδυση ύψους 2,3 δισ. δολαρίων). Η Κίνα εμπλέκεται στην κατασκευή διακοσίων περίπου φραγμάτων σε τριάντα οκτώ χώρες σε ολόκληρο τον πλανήτη.
4. Να επεκτείνει τις επενδύσεις της ακόμη και στην Ευρώπη και στη Β. Αμερική. Οι ετήσιες επενδύσεις της Κίνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν από λιγότερο από 1 δισ. πριν από το 2008 σε περισσότερα από 10 δισ. δολάρια τα τελευταία δύο χρόνια. Στις ΗΠΑ από 1 δισ. (2008) σε 6,7 δισ. δολάρια. Το 2012 η Ευρώπη αποτέλεσε τον προορισμό για το 33% των κινεζικών Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ).
2 τρισ. επενδύσεις μέχρι το 2020
Η ύφεση και η έλλειψη ρευστότητας που έπληξαν τις δυτικές χώρες λόγω της οικονομικής κρίσης σε συνδυασμό με τις αφανείς επιδοτήσεις, τη φθηνή χρηματοδότηση, τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αθέμιτο ανταγωνισμό, έδωσαν στις κινεζικές επιχειρήσεις ένα μεγάλο πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους. Κρατικά και ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία, που πριν από την κρίση δεν ήταν προς πώληση, τώρα εκποιούνται και οι Κινέζοι επενδυτές σπεύδουν να επωφεληθούν προσφέροντας τα κεφάλαια που απεγνωσμένα χρειάζονται οι δυτικές κυβερνήσεις και εταιρίες. Αυτή η τάση δεν πρόκειται να εξαντληθεί σύντομα. Οι κινεζικές ΑΞΕ εκτιμάται ότι μέχρι το 2020 θα εκτιναχθούν στο ποσό των 2 τρισ. δολαρίων.
Ο κινέζικος δράκος κάνει πλέον έντονη την παρουσία του σε κρίσιμους τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς αυτή βυθίζεται στην ύφεση εξαιτίας των πολιτικών λιτότητας και απορρύθμισης των αγορών και των εργασιακών σχέσεων, αλλά και της γερμανικής κυριαρχίας. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα των φωτοβολταϊκών. Η κινεζική βιομηχανία κατασκευής ηλιακών συλλεκτών πέτυχε, στηριζόμενη σε επιδοτήσεις και στον αθέμιτο ανταγωνισμό, να πλημμυρίσει την ευρωπαϊκή αγορά με φθηνά προϊόντα, οδηγώντας στην καταστροφή τις ομοειδείς ευρωπαϊκές βιομηχανίες και καταστρέφοντας χιλιάδες θέσεις εργασίας. Με παρέμβαση της Γερμανίας (που προστάτεψε τα συμφέροντα της γερμανικής εξαγωγικής βιομηχανίας) δεν επιβλήθηκαν δασμοί στην εισαγωγή κινέζικων φωτοβολταϊκών που θα εξισορροπούσαν τη σχετική αγορά.
Ενδεικτικά, κρατικές επιχειρήσεις και επενδυτικά κεφάλαια της Κίνας ελέγχουν:
1. Το μεγαλύτερο προβλήτα στο Λιμάνι του Πειραιά μέσω της Cosco όπου έχουν επιβάλει ένα εργασιακό καθεστώς που λίγο απέχει από το αντίστοιχο της Κίνας.
2. Το 10% του Αεροδρομίου Heathrow του Λονδίνου και το 9% της εταιρίας Thames Water που, μεταξύ άλλων, διαχειρίζεται τα δίκτυα ύδρευσης, στο Ην. Βασίλειο.
3. Τον τομέα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στην Πορτογαλία (είναι οι κυριότεροι ξένοι επενδυτές).
4. Το 7% της Eutelsat Communications στη Γαλλία.
Οι Κινέζοι επενδυτές δρουν ανεξέλεγκτα στην Ευρώπη και προωθούν τα σχέδιά τους για τον έλεγχο των υποδομών, κύρια στον τομέα των μεταφορών, ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη και ανέλεγκτη πρόσβαση των κινέζικων προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στρώνουν κόκκινο χαλί στις κρατικές κινεζικές επιχειρήσεις προκειμένου να διασφαλίσουν τη ρευστότητα που χρειάζονται και την οποία αρνείται να τους χορηγήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πρώτη και καλύτερη η κυβέρνηση Σαμαρά, που στην πρόσφατη επίσκεψή της στην Κίνα υποσχέθηκε τη μετατροπή της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό κέντρο για την ασφαλή και φθηνή διέλευση των κινέζικων προϊόντων, αποκαλύπτοντας ότι η μεταπρατική αστική τάξη της χώρας μας προσβλέπει πλέον και σε άλλα αφεντικά για τη σωτηρία της.
Ο αγώνας για την υπεράσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων στην Ευρώπη συνδέεται πλέον άμεσα με τον αγώνα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε χώρες όπως η Κίνα. Η ευρωπαϊκή και η ελλαδική Αριστερά πρέπει να εκπονήσουν ένα σχέδιο αντιμετώπισης του αθέμιτου κοινωνικού και περιβαλλοντικού ανταγωνισμού αυτών των χωρών. Ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει την απαγόρευση εισαγωγών ή την επιβάρυνση με δασμούς των προϊόντων που έχουν παραχθεί σε αυτές τις χώρες από παιδιά, φυλακισμένους, εργάτες και εργάτριες που δουλεύουν χωρίς τη διασφάλιση στοιχειωδών δικαιωμάτων, όπως είναι αυτά της δημιουργίας ανεξάρτητων σωματείων, των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων κ.ά. Η υιοθέτηση αυτών των μέτρων θα έθεταν αυτές τις κυβερνήσεις μπροστά στο δίλημμα, είτε να αποχωρήσουν από την παγκόσμια αγορά είτε να υποχωρήσουν και να εγκαταλείψουν το δόγμα «παράγω σε χαμηλού κόστους δικτατορίες και πουλώ σε υψηλών ημερομισθίων δημοκρατίες».
Απόβαση στη Γροιλανδία
Η Γροιλανδία, με έκταση ίση με αυτή του Μεξικού, είναι μια περιοχή πλούσια σε ενεργειακούς πόρους αλλά φτωχή σε υποδομές, που ελέγχεται από τη Δανία. Η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων απαιτεί μεγάλες επενδύσεις σε κεφάλαια και υποδομές και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό που η χώρα δεν διαθέτει. Η ηγεσία της Γροιλανδίας δεν είχε πολλές εναλλακτικές. Μόνο η Κίνα είναι σε θέση να γίνει στρατηγικός εταίρος για τη μελλοντική της ανάπτυξη, με δεδομένο το υψηλό ρίσκο που περιέχουν αυτού του είδους οι επενδύσεις. Οι κρατικές επιχειρήσεις της Κίνας διαθέτοντας την απεριόριστη ρευστότητα που παρέχουν οι κρατικές τράπεζες μπορούν να υλοποιούν επενδυτικά σχέδια αυτού του μεγέθους επιβάλλοντας, όμως, τους δικούς τους όρους συνεργασίας. Από την πρώτη στιγμή οι Κινέζοι επενδυτές είχαν ξεκαθαρίσει στην τοπική κυβέρνηση ότι για να προχωρήσουν σε επενδύσεις για την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων θα έπρεπε να τροποποιηθεί η εργατική νομοθεσία και να επιτραπεί η άφιξη χιλιάδων χαμηλόμισθων Κινέζων εργατών. Έτσι, την προηγούμενη χρονιά ψηφίστηκε νόμος που επιτρέπει την είσοδο Κινέζων εργατών στη χώρα, που θα αμείβονται με μισθούς χαμηλότερους από τον κατώτερο μισθό που προβλέπουν οι συλλογικές συμβάσεις.
