του Νίκου Αναγνωστόπουλου*
Τις τελευταίες εβδομάδες, σε όλη την Ελλάδα έχει ξεσπάσει ένα κύμα αντιδράσεων ενάντια στο νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Μαζικές συνελεύσεις, πορείες και καταλήψεις σε πανεπιστήμια και σχολεία χαρακτηρίζουν αυτό το κύμα που δεν περιορίζεται μόνο στην εναντίωση του νομοσχεδίου, αλλά φαίνεται πως αποτελεί μια γενικότερη έκφραση υπεράσπισης του δημόσιου χαρακτήρα της Παιδείας και μια έστω και αδιαμόρφωτη διεκδίκηση ενός διαφορετικού Πανεπιστημίου.
Η κυβέρνηση δείχνει εμφανή σημάδια πίεσης, καθώς μετά την ήττα της κυβερνητικής κομματικής νεολαίας στις συνελεύσεις, έχει προσφύγει στα ψέματα και την καταστολή. Με τον ίδιο τον πρωθυπουργό να παρομοιάζει τους φοιτητές με ληστές για να στηρίξει το αφήγημα της ανομίας, με τους εισαγγελείς να παρεμβαίνουν στο δημοκρατικό δικαίωμα των φοιτητικών συλλόγων στη διαμαρτυρία, και με τα ΜΑΤ να στήνουν προβοκάτσιες όπως η επίθεση τους ενάντια στην πρυτανεία του ΑΠΘ το βράδυ της Πέμπτης 1 Φεβρουαρίου χωρίς καν την αίτηση ή τη σύμφωνη γνώμη του πρύτανη, η κυβέρνηση παίζει το χαρτί της έντασης ως μέσω προληπτικής καταστολής.
Την ίδια στιγμή εκβιάζει τα ιδρύματα να προχωρήσουν σε τηλε-εξεταστικη (το πείραμα της πανδημίας δούλεψε) για να μην χαθεί η εξεταστική των φοιτητών, σε μια ιδιότυπη «απεργοσπαστική» κίνηση. Όλα αυτά την ώρα που και τα ίδια πολλοί καθηγητές αλλά ακόμη και τμήματα σχολών δηλώνουν πως δεν μπορούν να εγγυηθούν το αδιάβλητο της εξ αποστάσεως εξέτασης. Η πειθάρχηση στον εκσυγχρονισμό και την ιδιωτικοποίηση είναι μάλλον αξία σημαντικότερη από την αριστεία που έχει κάνει η κυβέρνηση σημαία της. Και παρότι δηλώνει σε όλους τους τόνους αποφασισμένη να συνεχίσει με το νομοσχέδιο, προσπαθεί να το καθυστερήσει, περιμένοντας να «ξεφουσκώσει» το κύμα που έχει προκαλέσει. Με τον ταχύτατο ρυθμό με τον οποίο κυλάνε οι εξελίξεις τα τελευταία χρόνια και με σύμμαχο τα περισσότερα μέσα μαζικής ενημέρωσης. η εξουσία «ποντάρει» στη λήθη αλλά και την ανυπαρξία κάποιας άμεσης πολιτικής εναλλακτικής.
Παρ’ όλες τις αντίξοες συνθήκες, υπάρχει ένα ισχυρό δυναμικό στη νεολαία, το οποίο κατέχει συνείδηση και συνεχίζει τον αγώνα. Αποτελεί σημαντικό ερώτημα αν το δυναμικό αυτό να καταφέρει να εκφράσει τι σημαίνει Δημόσια Παιδεία στη σημερινή εποχή, στη χώρα που ζούμε και όχι να γίνει απλός αντίλαλος προηγούμενων κύκλων αγώνα οι οποίοι έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο.
Οργανώσεις και φοιτητικοί σύλλογοι θα κριθούν από τη διάθεση και την ικανότητα τους να ακούσουν τις μάζες της νεολαίας, χωρίς υπεροψία και μικροπολιτικές σκοπιμότητες, και να συμβάλλουν στην οικοδόμηση ενός κινήματος το οποίο θα βρει τον δρόμο για να δώσει μια άλλη πολιτική εναλλακτική.
* Ο Νίκος Αναγνωστόπουλος είναι φοιτητής του ΔΙΠΑΕ
Εισαγγελείς για τους φοιτητές
Με ληστές που αποφασίζουν να ληστέψουν δημοκρατικά ένα μπακάλικο, παρομοίασε ο Κ. Μητσοτάκης τους φοιτητές που αντιστέκονται στο νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά ξένα πανεπιστήμια κάνοντας πορείες και καταλήψεις. Το θράσος περισσεύει στον πρωθυπουργό πο, με απαράμιλλο ζήλο που θυμίζει άλλες εποχές και καθεστώτα, παρομοίασε του φοιτητές με ληστές, τα πανεπιστήμια με μπακάλικα και τις καταλήψεις, δηλαδή την αντίσταση, τον αγώνα και τη δημοκρατική διαμαρτυρία με ληστεία. Να θυμίσουμε βέβαια ότι η ιστορία των κοινωνικών, εργατικών και φοιτητικών αγώνων, είναι γεμάτη από τέτοιες «ληστείες» και «συμμορίες» στις οποίες οφείλεται η έστω και τυπική δημοκρατία που έχουμε σήμερα. Όσο δε για την εγκυρότητα των γενικών συνελεύσεων που δήθεν μαζεύεται ένα μικρό ποσοστό φοιτητών και αποφασίζει για όλους, αυτές είναι τυπικά και θεσμικά αναγνωρισμένες από την πολιτεία και κατοχυρωμένες να λαμβάνουν τέτοιες αποφάσεις, είτε αυτό αρέσει στην κυβέρνηση είτε όχι. Βέβαια, η παρομοίωση δεν θα μπορούσε να είναι ενδεικτικότερη της κυβερνητικής αντίληψης, που θέλει όποιον αντιστέκεται να είναι εγκληματίας, οποιαδήποτε μορφή κοινωνικής συμμετοχής να είναι λαϊκισμός και παράνομη μειοψηφία και βέβαια η χώρα ένα μπακάλικο την πραμάτεια του οποίου ξεπουλάνε με το αζημίωτο.
Ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση όμως προκαλεί η εισαγγελική έρευνα που ξεκίνησε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για τις καταλήψεις σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και στρέφεται ενάντια σε φοιτητές αλλά και καθηγητές. Οι μεν είναι υπόλογοι για την παρακώλυση της φυσιολογικής λειτουργίας, δηλαδή του ξεπουλήματος της πανεπιστημιακής ζωής, ενώ οι δε για παράβαση καθήκοντος αφού –ακόμη– δεν έχουν δεχτεί το ρόλο του αστυφύλακα μέσα στις σχολές. Ωστόσο η ίδια η κίνηση της εισαγγελίας που δήθεν ξεκινά από καταγγελίες για την άσκηση βίας εντός των συνελεύσεων, πράγμα που θα είχε σίγουρα μαγνητοσκοπηθεί στην εποχή που ζούμε, είναι ιδιαίτερα προβληματική για την ίδια την υπόσταση της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης. Σε μια περίοδο που η δικαιοσύνη έχει φανεί ελλειμματική στα στοιχειώδη, στα Τέμπη, στις μαφίες που λυμαίνονται τη χώρα και στην αντιμετώπιση της διαφθοράς του πολιτικού συστήματος, η αυτενέργεια και η σπουδή που δείχνει η εισαγγελία για την έρευνα σε φοιτητές και πανεπιστημιακούς είναι το λιγότερο σκανδαλώδης. Η λίστα των ατοπημάτων έχει αυξηθεί πολύ και το θράσος περισσεύει σε βαθμό που φαίνεται πως η κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα υποτιμούν τη νοημοσύνη των πολιτών.
Μ.Α.
Πανεπιστήμιο αυτοδιοίκητο ή εξαναγκαζόμενο;
Ανακοίνωση του Συλλόγου Διδασκόντων Θετικών Επιστημών Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η άποψη του Δ.Σ. του Συλλόγου Διδασκόντων Θετικών Επιστημών για το κυοφορούμενο νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχει εκφραστεί ήδη στην ανακοίνωση του Συλλόγου από 28/12/2023. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι η παραβίαση του Συντάγματος, όπως αυτή που επιχειρείται για το άρθρο 16, οδηγεί σε επικίνδυνες ατραπούς, καθώς δημιουργεί προηγούμενο για την παραβίαση οποιοιδήποτε άλλου άρθρου του Συντάγματος. Εκτός αν η παραβίαση του Συντάγματος δεν συνιστά «ανομία», και μάλιστα βαρύτατη. Επιπλέον, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια όχι μόνο δεν θα λύσουν κανένα από τα προβλήματα της ανώτατης εκπαίδευσης (υποστελέχωση, υποχρηματοδότηση, έλλειψη φοιτητικής μέριμνας), αλλά θα οδηγήσουν στην περαιτέρω ιδιωτικοποίηση εκ των έσω των δημόσιων ΑΕΙ, στην κατάργηση του δωρεάν χαρακτήρα τους και στη μετατροπή τους σε παροχείς εκπαιδευτικών υπηρεσιών χωρίς επιστημονικά εχέγγυα και με μειωμένα επαγγελματικά δικαιώματα.
Οι κυβερνητικοί χειρισμοί των διαρροών και της επικοινωνιακής εκστρατείας άνευ νομοσχεδίου προκάλεσαν από την αρχή μεγάλη αναστάτωση στην πανεπιστημιακή κοινότητα, αναστάτωση που ήρθαν να επιτείνουν στον μέγιστο βαθμό η προσπάθεια ποινικοποίησης της πανεπιστημιακής ζωής, οι αδόκιμες παρεμβάσεις κυβερνητικών στελεχών, καθώς και η προσπάθεια καταστρατήγησης, για πολλοστή φορά, του πανεπιστημιακού αυτοδιοίκητου με εγκυκλίους που υποδεικνύουν τον τρόπο διεξαγωγής της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι βρισκόμαστε στο πλευρό όσων υπερασπίζονται το Δημόσιο Πανεπιστήμιο και διεκδικούμε να διασφαλιστεί και να ενισχυθεί ο Δωρεάν και Δημοκρατικός χαρακτήρας του που του επέτρεψε να προάγει την έρευνα και τη διδασκαλία. Δεν μπορούμε απλά να κρίνουμε τις αντιδράσεις αφήνοντας στο απυρόβλητο τις αιτίες που τις προκαλούν.
Ως ακαδημαϊκοί αδυνατούμε να κατανοήσουμε πως είναι δυνατόν να επιβληθεί ο τρόπος διενέργειας των εξετάσεων με υπουργικές εγκυκλίους. Οι εξετάσεις αποτελούν τμήμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, πρέπει να διασφαλίζεται η δυνατότητα συμμετοχής σε αυτές σε όσους το δικαιούνται και, σύμφωνα με τον νόμο, αποσκοπούν στην πιστοποίηση της απόκτησης των αναγκαίων γνώσεων από τους φοιτητές/τριες. Οι διδάσκοντες/ουσες έχουν την ευθύνη για την αρτιότητα της εξέτασης που διενεργούν και το υπηρεσιακό καθήκον αυτή να διεξάγεται με μεθόδους που θα προστατεύουν το αδιάβλητο της διαδικασίας. Γνωρίζουμε πολύ καλά ποια είναι τα διαθέσιμα ηλεκτρονικά μέσα και δεν θα ωφελήσει καμία σχετική ανακοίνωση ή απόφαση. Οι εξετάσεις πρέπει να είναι αδιάβλητες, όχι απλά να βαφτίζονται ως τέτοιες. Επίσης αδυνατούμε να κατανοήσουμε με ποια λογική οι εξ αποστάσεως εξετάσεις θα είναι αδιάβλητες και αποτελεσματικές για το ΕΚΠΑ ενώ το αντίθετο ισχύει , π.χ., για το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε την ακαδημαϊκή ελευθερία και την προαγωγή της επιστήμης και δεν θα απαξιώσουμε την δουλειά μας ακολουθώντας αμφίβολες πρακτικές τηλε-εξέτασης και τηλε-εκπαίδευσης, που δεν λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε μαθήματος ξεχωριστά.
Καλούμε τα διοικητικά όργανα των πανεπιστημίων και την πανεπιστημιακή κοινότητα να τιμήσουν το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων και το κύρος της ακαδημαϊκής ιδιότητας.
Αθήνα, 1/2/2024
Εκτός από τις λέξεις, η πραγματικότητα
Ακαδημαϊκή διαδικασία σημαίνει αυτοδιοίκητο του πανεπιστημίου και εξετάσεις με εγκυρότητα, όχι διαδικτυακές κατά παραγγελία του υπουργείου από τα σπίτια των φοιτητών και των διδασκόντων.
Κατάληψη, επίσης, σημαίνει μπλοκάρισμα των λειτουργιών ενός πανεπιστημίου, όχι λουκέτο στην πόρτα και όλα να γίνονται διαδικτυακά (και οι εξετάσεις για να περνάνε οι φοιτητές εξ αποστάσεως πιο εύκολα τα μαθήματα).
Ας αναλάβει, λοιπόν, ο καθένας τις ευθύνες που του αντιστοιχούν. Η στιγμή είναι πολύ κρίσιμη για τον εκφυλισμό τόσο του πανεπιστημίου, όσο και της έννοιας της πολιτικής πάλης.
Εκτός από τις λέξεις, υπάρχει και η πραγματικότητα!
Γιάννα Γιαννουλοπούλου, πανεπιστημιακός (ΕΚΠΑ)
