Η κυβέρνηση παζαρεύει επίσπευση αποφάσεων από τους δανειστές – Οι εταίροι δεν βιάζονται και υπόσχονται σκληρή λιτότητα και δημοσιονομικη κατοχή ακόμη και μετά το μνημόνιο. Τυ Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Ο Αντώνης Σαμαράς υποτίθεται ότι πήγε στις Βρυξέλλες, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που ολοκληρώνεται σήμερα, Παρασκευή, για να διαπραγματευτεί χρόνο, όχι χρήμα. Αντί της πίστωσης χρόνου που εκλιπαρεί συνήθως, ζητά πύκνωσή του και επίσπευση αποφάσεων για την ελάφρυνση του χρέους και το χρηματοδοτικό κενό μέχρι το 2016. Δεν ξέρουμε τι ισχύει από όσα μεταδίδουν τα πρόθυμα «παπαγαλάκια» περί νευρικών τηλεφωνικών συνομιλιών με τη Λαγκάρντ και σκληρών παζαριών με τους Ευρωπαίους εταίρους. Το σίγουρο είναι ότι καθόλου δεν ίδρωσε τ’ αυτί των δανειστών. Κανείς δεν δείχνει να βιάζεται να πάρει αποφάσεις για την Ελλάδα. Όσο κι αν όλοι αναγνωρίζουν ότι η κατάσταση είναι οριακή, και οικονομικά και πολιτικά για την εκλεκτή τους κυβέρνηση.
Το χρονοδιάγραμμα Ρεν
Ο επίτροπος Όλι Ρεν έδωσε μια σαφέστατη εικόνα για το χαλαρό χρονοδιάγραμμα με το οποίο σκοπεύουν να πορευτούν οι εταίροι- δανειστές. Απαντώντας στη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νάντια Βαλαβάνη (στη Διακοινοβουλευτική Συνδιάσκεψη για την Οικονομική Διακυβέρνηση της Ε.Ε.) όρισε τους σταθμούς. Πρώτον, η συζήτηση για το δημοσιονομικό κενό θα απασχολήσει το Eurogroup στα τέλη του έτους ή στις αρχές του επόμενου. Δεύτερον, το θέμα του χρηματοδοτικού κενού και της πρόσθετης χρηματοδότησης θα απασχολήσει τα ευρωπαϊκά όργανα κάποια στιγμή την άνοιξη, και αφού διαπιστωθεί από τη Eurostat ότι έχει επιτευχθεί το περίφημο πρωτογενές πλεόνασμα. Τρίτον, το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους και της βελτίωσής του, θα απασχολήσει τους δανειστές κάποια στιγμή μέσα στο καλοκαίρι, ήτοι μετά τις ευρωεκλογές και την ελληνική προεδρία. Και τέταρτον, η σκληρή επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας θα συνεχιστεί και μετά την όποια ελάφρυνση του χρέους, μέχρι να αποπληρωθεί το 75% των δανείων που έχει λάβει μέσω του μηχανισμού ESM.
Εν ολίγοις, ο Φινλανδός επίτροπος περιέγραψε, λοιπόν, με αρκετή ακρίβεια τους σταθμούς του δρόμου προς την κόλαση μέχρι τον Ιούνιο, για την οποία μίλησε ήδη ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας. «Η κόλαση είναι οι άλλοι», έλεγε ο Σαρτρ, «η κόλαση είναι για τους άλλους», είναι η παράφραση που ταιριάζει στον κ. Στουρνάρα, μια και η εφιαλτική πορεία για την οποία προϊδεάζει αφορά τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία και κονιορτοποιεί την κυβερνητική φιλολογία περί σθεναρής «αντίστασης» στα νέα μέτρα. Και δεν είναι μια κόλαση λίγων μηνών ή ετών, αλλά μια κόλαση διαρκείας, που υπερβαίνει όχι απλώς τον κύκλο ζωής του μνημονίου, αλλά τα όρια μιας ολόκληρης γενιάς.
Οι σταθμοί
Το… οδοιπορικό αυτό μέχρι τον Ιούνιο, πρακτικά, περιλαμβάνει τα εξής:
• Εντός του Νοεμβρίου έρχεται η τρόικα για να ολοκληρώσει την αξιολόγηση για την εκκρεμούσα δόση του 1 δισ. και ν’ ανοίξει καπάκι τον έλεγχο αξιολόγηση για την επόμενη δόση. Σ’ αυτό το παζάρι θα πρέπει να συμφωνηθούν ο προϋπολογισμός του 2014, άρα και το δημοσιονομικό κενό που η τρόικα το ανεβάζει στα 2 δισ. ευρώ και η κυβέρνηση το κατεβάζει στα 500 εκατ. και το νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει «παλαιά» και «νέα» μέτρα, όσο κι αν τα εξορκίζει η κυβέρνηση.
• Τον Δεκέμβριο, και ενώ θα εκκρεμεί η ψήφιση του νέου προϋπολογισμού στη Βουλή, η τρόικα θα πρέπει να δώσει έκθεση από την οποία θα εξαρτηθεί αν θα εκταμιευτεί ή όχι η επόμενη εκκρεμούσα δόση του 2013, ύψους περίπου 4 δισ. από την οποία εξαρτάται αν και πώς «κλείνει» ο προϋπολογισμός του 2013. Χωρίς αυτά τα χρήματα ακόμη και η δημιουργική λογιστική του «πρωτογενούς πλεονάσματος» πάει χαμένη. Σ’ αυτή την εκκρεμότητα πρέπει να προστεθεί και ο γρίφος των δόσεων 3,6 δισ. που οφείλει το ΔΝΤ για το 2013, το οποίο ως γνωστόν απαιτεί «καθαρές λύσεις» για τη βιωσιμότητα του χρέους.
• Τον Απρίλιο, θεωρητικά, κι αφού έχει διαγνωσθεί η αξιοπιστία του πρωτογενούς πλεονάσματος, οι Ευρωπαίοι εταίροι υποτίθεται ότι θα ανοίξουν τη συζήτηση για το χρηματοδοτικό κενό μέχρι το 2016, ύψους τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ (άγνωστο αν θα καλυφθεί με νέο δάνειο ή άλλης μορφής χρηματοδότηση, βέβαιο ότι θα συνοδευτεί από νέο μνημόνιο) και για τη βιωσιμότητα του χρέους. Παρ’ ότι η τελική απόφαση γι’ αυτό αφήνεται για μετά τις ευρωεκλογές, κάποιας μορφής πολιτική εγγύηση πρέπει να δοθεί στο ΔΝΤ, ειδάλλως θα του είναι καταστατικά αδύνατο να εκταμιεύσει τις δόσεις που του αντιστοιχούν για το 2014 (8,9 δισ.). Αν όσο εκκρεμούν οι ευρωπαϊκές αποφάσεις το ΔΝΤ κηρύξει μια «στάση πληρωμών», η «σκληρά διαπραγματευόμενη» κυβέρνηση θα βρεθεί ενώπιον ενός πολλαπλάσιου κενού: όχι μόνο θα της λείπουν οι δανειακές δόσεις του ΔΝΤ, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να αρχίσει να εξοφλεί τα δάνεια που έχει ήδη λάβει από το Ταμείο. Βάσει της δανειακής σύμβασης εντός του 2014 θα πρέπει να επιστρέψει στο ταμείο 7,8 δισ., όσα περίπου θα έπρεπε να λάβει απ’ αυτό. Επομένως, υπάρχει το ενδεχόμενο να βρεθεί με μια χρηματοδοτική τρύπα άνω των 16 δισ. ευρώ.
• Ο Μάιος είναι μήνας των ευρωεκλογών. Όλη η Ε.Ε. θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη χειρότερη πολιτική δοκιμασία από καταβολής της, με δεδομένη την τεράστια δυσφορία που διαχέεται στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, είτε την ονομάσει κανείς ευρωσκεπτικισμό είτε όχι. Η πολιτική ανησυχία για την Ελλάδα είναι φυσικά πολλαπλάσια, κι αυτό εννοεί ο Μπαρόζο όταν λέει ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος στην Ε.Ε. είναι πολιτικός όχι οικονομικός.
Και χωρίς το ΔΝΤ
Αν η Ε.Ε. και ιδιαίτερα η ελληνική κυβέρνηση αντέξει το εκλογικό σοκ του Μαΐου, πράγμα εξαιρετικά απίθανο, τότε από τον Ιούνιο και μετά ενδέχεται να ληφθεί κάποια απόφαση για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, που προς το παρόν αποκλείεται να περιλάβει ονομαστικό κούρεμα. Όλες οι ευρωπαϊκές συνιστώσες της τρόικας -Κομισιόν, ΕΚΤ, Eurogroup, Γερμανία, Βορειοευρωπαίοι- έχουν αποκλείσει κάτι τέτοιο, παρά τις επίμονες πιέσεις του ΔΝΤ. Το ΔΝΤ επείγεται, η γερμανική ηγεσία και οι σύμμαχοί της καθόλου, η προοπτική ενός διαζυγίου είναι ορατή, αλλά αυτό δεν προοιωνίζεται τίποτα θετικό για την Ελλάδα και τις λοιπές μνημονιακές χώρες.
Η απάντηση του Όλι Ρεν για συνέχιση της αυστηρής επιτήρησης των χωρών μέχρι να εξοφλήσουν το 75% των δανείων που έχουν λάβει βάσει της συνθήκης του ESM υπενθυμίζει απλώς ότι ο στενός κορσές της λιτότητας μπορεί να επιβληθεί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και χωρίς μνημόνιο. Το δημοσιονομικό σύμφωνο που τις δεσμεύει είναι αρκετό για να διαιωνίσει την παραμονή στην κόλαση.
Η πολιτική απάτη του «όχι στα νέα μέτρα»
Ο Α. Σαμαράς, ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Γ. Στουρνάρας πήγαν με επίγνωση των αδιεξόδων που έχουν μπροστά τους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που ολοκληρώνεται σήμερα στις Βρυξέλες. Προσπάθησαν να κρύψουν τις αγωνίες τους πίσω από μια ρητορική «αντίστασης» και από διαρροές για σκληρό παζάρι προκειμένου να μην απαιτήσει η τρόικα «νέα οριζόντια μέτρα». Το διατύπωσαν, μάλιστα, και ρητά στην προγραμματική συμφωνία 43 σημείων που έδωσαν στη δημοσιότητα την Τετάρτη, προβάλλοντάς το περίπου ως μανιφέστο απεγκλωβισμού από το μνημόνιο.
Οι εταίροι παρακολουθούν μάλλον με συγκατάβαση τις «αντιστασιακές» κορώνες των κυβερνητικών παραγόντων, αλλά είναι μάλλον βέβαιο ότι θα ζητήσουν εξηγήσεις γι’ αυτές από τον κ. Σαμαρά, μια και όσα εκπέμπει η τρόικα για πρόσθετα μέτρα θεωρούνται αυτονόητα, αφού πηγάζουν από μνημονιακές δεσμεύσεις στις οποίες η κυβέρνηση έχει βάλει φαρδιά πλατιά την υπογραφή της.
Άλλωστε, τα κυβερνητικά στελέχη αποκαλύπτουν μόνα τους την πολιτική απάτη του «όχι στα νέα μέτρα» και των τρικ περί «στοχευμένων» και όχι «οριζόντιων» παρεμβάσεων.
Ο Γ. Στουρνάρας και ο Γ. Βρούτσης άνοιξαν θέμα ασφαλιστικού, με περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, κούρεμα του εφάπαξ, αύξηση ορίων ηλικίας για να αποτραπούν πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Ο ενιαίος φόρος ακινήτων μονιμοποιεί καθεστώς αναγκαστικής «μερικής απαλλοτρίωσης» στην ακίνητη περιουσία, ενώ μόλις χθες ο υφυπουργός Εργασίας Β. Κεγκέρογλου χαρακτήρισε «ξεπερασμένους» τους ισχύοντες περιορισμούς στις ομαδικές απολύσεις, βάζοντας επίσημα στο τραπέζι την παλιά απαίτηση της τρόικας για πλήρη απελευθέρωσή τους. Τα νέα μέτρα είναι εδώ, είναι και οριζόντια και κάθετα και πλάγια και υπόσχονται να κάνουν τη ζωή της κοινωνικής πλειοψηφίας ακόμη πιο κόλαση.
Γ.Κ.
