Όταν συνομίλησα με τον Σίμον Πέρες, τον Εχούντ Μπάρακ και άλλους ηγέτες του Ισραήλ σε μια συναυλία ελληνικού τραγουδιού με την Ελένη Βιτάλη στο Τελ Αβίβ, πίστεψα πρόσκαιρα ότι τα χειρότερα είχαν μείνει πίσω. Ήταν η εποχή που στην ατμόσφαιρα αιωρείτο η αίσθηση μιας επικείμενης οριστικής λύσης αποδεκτής απ’ όλους. Σχεδόν όλο το υπουργικό συμβούλιο ήταν παρόν.
Το ελληνικό τραγούδι ένωνε τους Ισραηλινούς μεταξύ τους και τους έδενε με τον πολιτισμό της ανατολικής Μεσογείου. Κοινή μουσική κουλτούρα δεν είχαν. Δεν μιλούσαν καν την ίδια γλώσσα. Δεν έμοιαζαν καν μεταξύ τους. Οι Εβραίοι της Παλαιστίνης δεν ξεχώριζαν φυλετικά από τους Άραβες. Οι Εβραίοι από τη Ρωσία και την Ουκρανία μιλούσαν ρωσικά και ουκρανικά. Οι μαύροι από την Αιθιοπία αφρικανικές διαλέκτους. Οι σεφαραδίτες σεφαραδίτικα. Οι αμερικανοθρεμμένοι αγγλικά και οι κεντροευρωπαίοι γερμανικά ή πολωνικά. Η προσπάθεια να μάθουν όλοι εβραϊκά ήθελε πολύ χρόνο και αφορούσε κυρίως τους νέους. Τα αμερικάνικα τραγούδια ήταν δημοφιλή, αλλά ως ξένα. Τα αραβικά άρεσαν στους ντόπιους Εβραίους, όπως και τα αραβικά φαγητά, αλλά τα άκουγαν στο σπίτι, διακριτικά.
Το ελληνικό λαϊκό τραγούδι, από τον Βαμβακάρη ως τον Νταλάρα και τη Γλυκερία, ταίριαζε καλύτερα από οτιδήποτε άλλο σ’ αυτό το χαρμάνι ανθρώπων απ’ όλο τον κόσμο, που εκτός από τη θρησκεία δεν είχαν τίποτα άλλο κοινό. Όπου πήγαινες άκουγες ελληνικά τραγούδια. Στα κέντρα διασκέδασης που είχαν ελληνικές ονομασίες (π.χ. Φαντασία), στο ραδιόφωνο, στα ταξί, στις καφετέριες, παντού. Ο Καζαντζίδης, θεός! Και οι πρώτες φίρμες, όπως ο Γιεχούντα Πόλικερ, τραγουδούσαν στα ελληνικά ή διασκεύαζαν στα εβραϊκά τα τραγούδια του Τσιτσάνη, του Μητσάκη, του Καλδάρα κ.λπ., με μπουζούκια που έπαιζαν Εβραιόπουλα! Το ελληνικό τραγούδι υιοθετήθηκε σαν παιδί τους.
Αλλά, δυστυχώς, στα χρόνια που ακολούθησαν τίποτα άλλο δεν πήγε καλά στο Ισραήλ. Κι εκείνη η αίσθηση αισιοδοξίας αποδείχτηκε ότι ήταν ψευδαίσθηση. Οι δυνάμεις του σκότους δεν είχαν πει την τελευταία τους λέξη. Οι μεγαλοεβραίοι της Αμερικής που ασκούν πολύ μεγάλη επιρροή, αντλούσαν τη δύναμή τους όχι μόνο από το σημαίνοντα ρόλο τους στα ΜΜΕ και το τραπεζικό κεφάλαιο, αλλά και από τη συμμαχία τους με το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα που ζει με πολέμους και καταστροφές. Και στο Ισραήλ, η ρατσιστική ιδεολογία του ακραίου σιωνισμού είχε κυριαρχήσει στη στρατιωτική ιεραρχία που μετά τον πόλεμο του 1967 είχε γίνει ρυθμιστικός παράγοντας της πολιτικής και κοινωνικής ζωής στο Ισραήλ. Στις καφετέριες της Ιερουσαλήμ έπινες καφέ δίπλα σε ένστολους νεαρούς που είχαν στον ώμο τουφέκι.
Ο στρατηγός Σαρόν ως πολιτικός ηγέτης άρχισε τον τελευταίο ανοιχτό ακόμα κύκλο αιματοχυσίας. Η στρατιωτικοποίηση των συνειδήσεων με τον διαρκή πόλεμο επιλέχτηκε σαν το πιο αποτελεσματικό μέσο για τον έλεγχο και τη συνοχή της ανομοιογενούς κοινωνίας και τη μετάλλαξη των φιλήσυχων φτωχών μεταναστών από τα χωριά της Ουκρανίας σε λυσσασμένους οπλοφόρους εποίκους που αρπάζουν με γιουρούσια τη γη των Παλαιστινίων. Το Ισραήλ από γη της επαγγελίας έγινε μέσα σε λίγες δεκαετίες γη της συμφοράς και του θανάτου.
Στ. Ελλ.
