Αλλά, το κρισιμότερο δεν είναι η διαδικασία που παραβιάζει το ανύπαρκτο έτσι κι αλλιώς πρωτόκολλο δημοκρατίας και εγκαθιδρύει πλέον μια παράδοση γαλλογερμανικής ηγεμονίας στην Ε.Ε. και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη. Κρισιμότερη είναι η κατεύθυνση των αποφάσεων που προαναγγέλλονται για την αναθεώρηση των ευρωπαϊκών συνθηκών στο πνεύμα μιας ακόμη πιο «γερμανικής Ευρώπης». Και, μάλιστα, με τη συναίνεση της Γαλλίας.
Όπως στο Βισύ…
Οι πιο ευαίσθητοι ιστορικά θα θυμηθούν την κυβέρνηση του Βισύ και τη συνθηκολόγηση με τη ναζιστική Γερμανία. Αν και ο συνειρμός είναι υπερβολικός, ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί έδωσε τη λαβή με τις προχθεσινές, δραματικές αναφορές του στο παρελθόν των γαλλογερμανικών σχέσεων, δηλώνοντας ότι από τις ιστορικές επιλογές της αντιπαλότητας ή της συνεργασίας που είχε πάντα η χώρα του έναντι της Γερμανίας, επιλέγει την ενότητα. Έτσι «διακόσμησε» την υποχώρησή του από τις γαλλικές προτάσεις υπέρ του ευρωομολόγου και του διευρυμένου ρόλου της ΕΚΤ στη διαχείριση της Ευρωζώνης και την προσχώρησή του στη γερμανική θέση που δεν δέχεται συζήτηση επ’ αυτών. Σ’ αυτή τη φάση τουλάχιστον, όπως φάνηκε καθαρά και από τη χθεσινή ομιλία Μέρκελ στη γερμανική Βουλή.
Συνιστώσες της λύσης
Έτσι σκιαγραφείται ήδη ένα πλαίσιο στρατηγικής για την αποτροπή της διάλυσης της Ευρωζώνης και τη διάσωση των υπερχρεωμένων χωρών που υπακούει στη γερμανική αντίληψη και περιλαμβάνει μέχρι στιγμής τα εξής:
Την επιτάχυνση και ενίσχυση της δημοσιονομικής ένωσης της Ευρωζώνης, έτσι ώστε να καταστεί δυνατός ο έλεγχος και η επιτήρηση των προϋπολογισμών των χωρών της Ευρωζώνης από ένα ευρωπαϊκό «διευθυντήριο» (αποτελούμενο κατά βάση από την Κομισιόν και το Eurogroup).
Την αναθεώρηση των ευρωπαϊκών συνθηκών (Μάαστριχτ και Λισσαβόνας) έστω να επιβληθεί σιδηρά πειθαρχία στην τήρηση των ορίων χρέους (60% του ΑΕΠ) και ελλείμματος (3% του ΑΕΠ, ή και 2%, όπως προτείνει να μειωθεί ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Φίλιπ Ρέσλερ). Η αναθεώρηση θα περιλαμβάνει αυτοματοποιημένες κυρώσεις για τις χώρες- παραβάτες των ορίων και -κατά τη γερμανική πρόταση- ακόμη και παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Όσο για τη διαδικασία αναθεώρησης, μια και η πολλή δημοκρατία βλάπτει την υγεία της Ε.Ε., αυτή θα γίνει μέσα από την τροποποίηση δύο Πρωτοκόλλων της Συνθήκης της Λισσαβόνας (12 και 14) για την οποία αρκεί συμφωνία των αρχηγών κρατών και δεν χρειάζεται επικυρώσεις από τα Κοινοβούλια ή δημοψηφίσματα! Πλειοδοτώντας, μάλιστα, στο σημείο αυτό ο Σαρκοζί πρότεινε οι σχετικές αποφάσεις να λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία. Εξ ου και η Μέρκελ έσπευσε να εγκωμιάσει την τοποθέτηση του Γάλλου «συνεταίρου» της.
Ως προς την «αλληλεγγύη» προς τις υπερχρεωμένες χώρες, που περιφέρεται ως ευρωπαϊκή παντιέρα, αυτή εξαντλείται στις μέχρι στιγμής αποφάσεις για τη λεγόμενη «μόχλευση» του μηχανισμού EFSF ώστε να διαθέτει ικανότητα κινητοποίησης κεφαλαίων μέχρι 1 τρισ. Κι επειδή είναι ηλίου φαεινότερο ότι ο «κουμπαράς» αυτού του ταμείου δεν φτάνει ούτε για «ζήτω» αν πέσει στην ανάγκη η Ιταλία, το Βέλγιο ή η Ισπανία, η γερμανική ηγεσία βρήκε τη λύση. Η διάσωση μιας χώρας θα γίνεται με εθνικούς πόρους ως προς το μέρος του χρέους που υπερβαίνει το όριο του 60%. Σύμφωνα με την πρόταση, που ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Σόιμπλε περιέγραψε, για την κάλυψη του χρέους πέραν του «υγιούς» 60% θα δημιουργούνται εταιρίες ειδικού σκοπού που θα δεσμεύουν πόρους και περιουσιακά στοιχεία μέχρι την εξάλειψή του. Δηλαδή, ίσως και για δεκαετίες. Η πρόταση ίσως υπονοεί ότι η Γερμανία, σε δεύτερο χρόνο, θα συζητούσε την αναχρηματοδότηση του 60% των χωρών της Ε.Ε. με ευρωομόλογα, αλλά μόνο με το υψηλό τίμημα (πολιτικό και οικονομικό) που προαναφέρθηκε. Το περιέγραψε, άλλωστε, σαφώς χθες η Μέρκελ, λέγοντας ότι «τα ευρωομόλογα θα προκύψουν όταν οι συνθήκες ωριμάσουν».
Η τέταρτη συνιστώσα της γερμανικής λύσης στην Ευρωζώνη αφορά το ρόλο της ΕΚΤ. Για την οποία η γερμανική ηγεσία δεν ανέχεται κουβέντα περί μετεξέλιξής της σε δανειστή έσχατης ανάγκης για χώρες και τράπεζες, κάτι που θα σήμαινε «κόψιμο» χρήματος και νόθευση της αντιπληθωριστικής της ορθοδοξίας. Αντ’ αυτού, ωστόσο, το Βερολίνο συζητά, και κατά κάποιο τρόπο ήδη δρομολογεί, μια κάποια διεύρυνση του ρόλου της ΕΚΤ μέσα από την ακόμη βαθύτερη εμπλοκή του ΔΝΤ στην Ευρώπη.
Οι κεντρικές τράπεζες
Σ’ αυτό το τελευταίο πεδίο σημειώνονται οι πιο ενδιαφέρουσες εξελίξεις τα τελευταία 24ωρα. Πρώτα, ο ίδιος ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι (του γνωστού ομίλου… φίλων της Goldman Sachs), άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο η ΕΚΤ να εμπλουτίσει τα «εργαλεία» παροχής ρευστότητας σε χώρες και τράπεζες, υπό τον απαράβατο όρο να επιτευχθεί την ερχόμενη Παρασκευή πολιτική συμφωνία για το «δημοσιονομικό σύμφωνο» της Ευρωζώνης. Δυο μέρες πριν οι έξι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, με πρώτες την αμερικανική Fed και την ΕΚΤ, συμφώνησαν να μειώσουν το κόστος δανεισμού των τραπεζών σε δολάρια για πάνω από ένα χρόνο. Ταυτόχρονα, ενισχύονται τα σενάρια που φέρουν την ΕΚΤ να εξελίσσεται σε έσχατο δανειστή χωρών, αλλά μέσω του ΔΝΤ. Συγκεκριμένα, προκρίνεται η λύση η ΕΚΤ να δανείζει το ΔΝΤ ώστε αυτό με τη σειρά του να χρηματοδοτεί προγράμματα διάσωσης χωρών της Ευρωζώνης, προσφέροντας παράλληλα τη γνώριμη τεχνογνωσία λιτότητας και περικοπής δαπανών.
Αν επαληθευθεί το σενάριο αυτό, διαμορφώνεται το εξής σχιζοειδές σχήμα: Η αμερικανική Fed πλημμυρίζει τον πλανήτη με τα πληθωριστικά δολάρια που τυπώνει εδώ και δυο χρόνια. Η… αντιπληθωριστική ΕΚΤ δανείζεται τα πληθωριστικά δολάρια από τις άλλες 5 μεγάλες κεντρικές τράπεζες. Κατόπιν, ξαναδανείζει αυτά τα δολάρια στο ΔΝΤ, το οποίο τα επανεισάγει στην Ευρωζώνη απευθείας στις χώρες – μέλη ή μέσω του EFSF, το οποίο με τη σειρά του αγοράζει χρέος των χωρών της Ευρωζώνης με τα πληθωριστικά δολάρια που έχει δανειστεί με στόχο να μη θιγεί στο ελάχιστο η αντιπληθωριστική «φύση» του ευρώ, έστω κι αν χρειαστεί να αποπληθωριστούν… οι Ευρωπαίοι, μέσω της επ’ αόριστον λιτότητας, της επιδείνωσης των όρων εργασίας και ασφάλισης, της κατεδάφισης του κράτους.
Η δολαριακή Ε.Ε.
Σε τελευταία ανάλυση, κι εφόσον οι εξελίξεις ακολουθήσουν αυτό το σχήμα, αποκαλύπτεται ότι η «γερμανική Ευρώπη», που συχνά περιγράφεται σαν η έβδομη πύλη της Κόλασης, είναι εξίσου και «αμερικανική Ευρώπη», με δεδομένο ότι έχει επέλθει ένας ευρωατλαντικός συμβιβασμός στον διεθνή καπιταλιστικό (και κυρίως χρηματοπιστωτικό) καταμερισμό εργασίας. Είναι και «δολαριακή Ευρώπη», στον βαθμό που η ισχύς του ασυμβίβαστου με τον πληθωρισμό ευρωπαϊκού νομίσματος στηρίζεται στην αποδοχή της ηγεμονίας του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος. Είναι και «γαλλική Ευρώπη» ή «Ευρώπη του Νότου», από τη στιγμή που φιλογερμανοί και αντιγερμανοί εταίροι αποδέχονται αδιαμαρτύρητα την εκχώρηση κρατικής και λαϊκής κυριαρχίας στο «διευθυντήριο» μέσω της δημοσιονομικής ένωσης. Είναι και θνησιγενής Ευρώπη, με δεδομένο ότι δεν αίρεται ούτε ένας από τους όρους άνισης ανάπτυξης μεταξύ των επί μέρους χωρών και διεύρυνσης της ανισότητας εντός κάθε χώρας. Είναι πάνω απ’ όλα, «τραπεζική Ευρώπη», διότι η στήριξη του χρηματοπιστωτικού Λεβιάθαν έχει γίνει απόλυτος προορισμός της.
Πάντως, η «γερμανική Ευρώπη» δεν ήταν, δεν είναι και δεν πρόκειται να γίνει εντός του εξαμβλώματος Ε.Ε. και ΟΝΕ μια Ευρώπη των εργαζομένων, η Ευρώπη των λαών της.
