Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που αναλαμβάνει την προεδρία της Κομισιόν από την 1η Νοεμβρίου, πήρε τη σκυτάλη από τον μέλλοντα πρόεδρο του Συμβουλίου της Ε.Ε. Σαρλ Μισέλ στο ξεδίπλωμα μιας καμπάνιας που στοχεύει να πείσει την κοινή γνώμη ότι οι νέοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι «πιάνουν τον ταύρο από τα κέρατα»*. Είπε λοιπόν μεταξύ άλλων ωραίων ότι «η δική μου(!) Κομισιόν θα έχει γεωπολιτικό χαρακτήρα». Όπως φάνηκε και από τις λοιπές δηλώσεις και διευκρινίσεις της, η νέα πρόεδρος επιχειρεί με… γερμανική λεπτότητα να πάρει αποστάσεις από την απερχόμενη Κομισιόν του Γιούνκερ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ήταν μάλλον «διεκπεραιωτική» – ενώ η δική της θα είναι σαφώς πιο «πολιτικοποιημένη». Ακριβώς για να τονίσει αυτόν τον νέο χαρακτήρα χρησιμοποίησε τον καινοφανή όρο «γεωπολιτική Επιτροπή».
Υπάρχουν βέβαια δυο-τρία προβλήματα, και το μεγαλύτερο από αυτά δεν είναι η γκρίνια ορισμένων δεινοσαύρων της ευρωγραφειοκρατίας που υπενθυμίζουν ότι, βάσει των συνθηκών, η Κομισιόν οφείλει να δρα ως αμερόληπτος θεματοφύλακάς τους. Πράγμα που δεν διασφαλίζεται από μια Κομισιόν που διεκδικεί το δικαίωμα να «έχει άποψη». Εδώ όμως έχουν ανατραπεί άλλοι κι άλλοι κανόνες, οπότε κανείς σοβαρός παράγοντας δεν δίνει και μεγάλη σημασία στη «δημιουργική ερμηνεία» των συνθηκών από την φον ντερ Λάιεν. Πόσο μάλλον που η Γερμανίδα δείχνει να καταλαβαίνει ότι έχουμε μπει σε μια νέα εποχή, όπου οι οικονομικές πολιτικές δεν θα παίζουν το πρώτο βιολί στη διαμόρφωση των εξελίξεων εντός και εκτός Ευρώπης.
Υπ’ αυτήν την έννοια, τα πιο δυναμικά κέντρα της ευρωκρατίας καλοδέχονται κάποια που «θα αναλάβει τολμηρή δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, θα ενισχύσει τους δεσμούς μας με τις ΗΠΑ, θα καθορίσει τις σχέσεις μας με μια πιο δυναμική Κίνα και θα ενεργήσει ως αξιόπιστος γείτονας για την αφρικανική ήπειρο». Εδώ ακριβώς όμως εμφανίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα: για να… παραβιάσει με τέτοιο τρόπο τον ρόλο που οι συνθήκες της Ε.Ε. της επιβάλουν, η φον ντερ Λάιεν θα χρειαζόταν, πέρα από το πράσινο φως της ευρωκρατίας, και κάτι παραπάνω από τον μιλιταριστικό αυταρχισμό που τη χαρακτηρίζει. Θα χρειαζόταν δηλαδή μια κατάσταση στοιχειώδους σταθερότητας, τουλάχιστον στον πυρήνα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, και μια συμφωνία των ηγετών των ισχυρότερων κρατών μελών για τον προσανατολισμό της Ευρώπης στον σημερινό ταραγμένο κόσμο.
Για να προεδρεύει σε μια «πολιτικοποιημένη» κι όχι «διεκπεραιωτική» Κομισιόν, δηλαδή για να… παραβιάσει τον ρόλο που οι συνθήκες της Ε.Ε. της επιβάλλουν, η φον ντερ Λάιεν θα χρειαζόταν κάτι που λείπει: σταθερότητα στον πυρήνα της Ε.Ε., και συμφωνία για τον προσανατολισμό της Ευρώπης
Αντ’ αυτών, η φον ντερ Λάιεν «διαθέτει» μια αποδυναμωμένη Γερμανία και μια Γαλλία που επιχειρεί να εκμεταλλευθεί αυτό το γεγονός, κι από εκεί και πέρα έναν κυκεώνα αλληλοσπαρασσόμενων υποσυνόλων. Οπότε ο ενιαίος προσανατολισμός μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός, ο ευρωατλαντισμός αλωνίζει, η αυτοκτονική αντιρωσική στάση συνεχίζεται, και οι παλινωδίες της Ε.Ε. στον τρόπο που αντιμετωπίζει τις διεθνείς αντιπαραθέσεις γράφουν ιστορία. Όχι ότι της δίνουν και μεγάλη σημασία πια οι διεθνείς μεγαπαίκτες… Έτσι η «γεωπολιτική Κομισιόν» της Γερμανίδας αρχίζει να θυμίζει πολιτικάντικη φούσκα πριν καν αρχίσει τη θητεία της. Γεγονός που επιτείνεται μεταξύ άλλων από το καλόπιασμα των «αντιευρωπαϊκών» κυβερνητικών κομμάτων της Ουγγαρίας, της Πολωνίας κ.λπ., στα οποία η φον ντερ Λάιεν έκλεισε το μάτι προκειμένου να διασφαλίσει τη θέση της. Τελικά δεν είναι απίθανο μετά από λίγα χρόνια πολλοί (αν και για διαφορετικούς λόγους ο καθένας) να νοσταλγούν τον «διεκπεραιωτή» Γιούνκερ!
Ε.Φ.
* Βλ. «Το ευρωπαϊκό μπαλόνι δεν φουσκώνει» (φύλλο 465, σελ. 11).
