Συμμετέχοντας στο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Τυνήσιων Εργατών.
Είναι μεσημέρι του Σαββάτου 23 Ιούλη. Δύο ελληνικές αντιπροσωπείες, από την ΚΟΕ και το ΝΑΡ, βρισκόμαστε ήδη δυο μέρες στην Τύνιδα για να παρακολουθήσουμε το Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Τυνήσιων Εργατών (PCOT) – το πρώτο που διεξάγεται σε συνθήκες νομιμότητας, μετά τη λαϊκή εξέγερση που έδιωξε τον δικτάτορα Μπεν Αλί. Η ατμόσφαιρα θυμίζει την ελληνική μεταπολίτευση του 1974: Όλος ο κόσμος μιλά για τις πολιτικές εξελίξεις, παντού βλέπει κανείς αφίσες και πανό (κυριαρχούν τα συνθήματα του Κομμουνιστικού Κόμματος Τυνήσιων Εργατών με το σφυροδρέπανο και την τυνησιακή σημαία, κι έπειτα αυτά του ισλαμικού κόμματος), οι προθήκες των βιβλιοπωλείων είναι γεμάτες εκδόσεις για την επανάσταση του Γενάρη.
Οι φωτογραφίες ανθρώπων που κρατούν αυτοσχέδια πλακάτ με το σύνθημα «Dégage», αντίστοιχο του… δικού μας «Ουστ!», έχουν την τιμητική τους στα εξώφυλλα των βιβλίων και των λευκωμάτων. Μόλις έχουμε φύγει από τα γραφεία του κόμματος τα οποία, συνέδριο-ξεσυνέδριο, είναι πάντα φασαριόζικα και γεμάτα κόσμο, που στην πλειοψηφία του δεν φαίνεται να έχει κάποια συγκεκριμένη δουλειά – πέρα από το να προσπαθεί να πιστέψει αυτό που ήταν αδιανόητο λίγους μήνες πριν: «Έχουμε γραφεία! Με σφυροδρέπανο στα μπαλκόνια! Βλέπετε;». Βλέπουμε! Και αφουγκραζόμαστε, και νιώθουμε ένα λαό περήφανο επειδή νίκησε το φόβο, ξεφορτώθηκε μια χούντα δεκαετιών κι αποτέλεσε τη σπίθα για να λαμπαδιάσει η εξέγερση σε όλο τον αραβικό κόσμο (και όχι μόνο!). Ένα λαό που συνεχίζει στο δρόμο του αγώνα, «μέχρι την εκπλήρωση όλων των αιτημάτων της επανάστασης», για να χρησιμοποιήσουμε μια φράση που ακούμε συνέχεια.
Πηγαίνουμε σε ένα κατάστημα κινητής τηλεφωνίας για να αγοράσουμε μια τυνησιακή κάρτα – οι τιμές του roaming για Ελλάδα είναι απαγορευτικές. Η υπάλληλος, στην οποία απευθυνόμαστε στα γαλλικά, μας υποδέχεται με επαγγελματικό χαμόγελο:
– Γάλλοι είστε;
– Όχι, Έλληνες.
– Α! Έχετε προβλήματα στην Ελλάδα, έτσι δεν είναι;
– Ναι, και πολλά μάλιστα…
– Και γιατί δεν κάνετε όπως εμείς;
– Τι να κάνουμε δηλαδή;
– Να τους διώξετε!
Για την Νεσρίν, την υπάλληλο της εταιρίας, όπως και για τη μεγάλη πλειοψηφία της τυνησιακής κοινωνίας, η κλίμακα του εφικτού έχει τροποποιηθεί άρδην μετά τις 14 Γενάρη. Έτσι, οι στόχοι που μας αναλύουν οι σύντροφοι που μας φιλοξενούν δεν ακούγονται διόλου μεγαλόστομοι: «Θέλουμε να ολοκληρώσουμε την επανάστασή μας, την οποία προσπαθούν να φρενάρουν τα υπολείμματα του παλιού καθεστώτος και τα ξένα στηρίγματά τους. Αγωνιζόμαστε για πραγματική, λαϊκή δημοκρατία, θέλουμε δουλειά και ψωμί για όλους, παλεύουμε για μια Τυνησία ανεξάρτητη, υπερασπίζουμε την αξιοπρέπεια του λαού μας…». Λέξεις και πόθοι που θυμίζουν τις ελληνικές πλατείες!
Το προηγούμενο βράδυ, στην εναρκτήρια πανηγυρική εκδήλωση του Συνεδρίου, μπαίνουμε στο Παλέ ντε Σπορ: κυριαρχεί γιορτινή ατμόσφαιρα, ομάδες νεολαίων ρίχνουν συνθήματα που τα «πιάνει» όλο το γήπεδο, ο κόσμος τραγουδά για την τυνησιακή επανάσταση αλλά και για την Παλαιστίνη, που έχει την τιμητική της (Α, η Παλαιστίνη! Και η αισχύνη του ελληνικού κράτους. Με πόση ανακούφιση υποδεχόμαστε τις επευφημίες του γηπέδου όταν στο χαιρετισμό μας διαβεβαιώνουμε ότι «η απονομιμοποιημένη κυβέρνηση Παπανδρέου που απαγόρεψε τον απόπλου του Στόλου της Ελευθερίας δεν εκφράζει διόλου τον ελληνικό λαό, ο οποίος υποστήριζε, υποστηρίζει και θα υποστηρίζει την Παλαιστινιακή Αντίσταση»…).
Σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης βλέπουμε ανθρώπους να αγκαλιάζονται και να φιλιούνται συγκινημένοι. Σάμπως να συναντιούνται και πάλι από την αρχή; «Πολλοί γνωρίζονταν μεταξύ τους από τη δράση στα συνδικάτα και στους φοιτητικούς συλλόγους – αλλά μέχρι τώρα, που βγήκαμε από την παρανομία, δεν ήξεραν ότι ο συναγωνιστής τους ήταν κι αυτός μέλος του κόμματος», μας εξηγεί ο νεολαίος Ουασίντ. Όταν βγαίνει να μιλήσει ο Χαμά Χαμαμί, ηγέτης του κόμματος με χρόνια σε φυλακές και στην παρανομία, επικρατεί πανζουρλισμός. «Η μεταβατική κυβέρνηση θέλει να μας γυρίσει πίσω, να ανοίξει την πόρτα της επιστροφής στις αντεπαναστατικές δυνάμεις και στους ασφαλίτες που τρομοκρατούσαν το λαό», λέει ο Χαμαμί. «Ο λαός απαιτεί την πλήρη ανατροπή του καθεστώτος», απαντά με ένα σύνθημα-ιαχή το γήπεδο. «Η ιστορία δικαίωσε τις θέσεις για τις οποίες αγωνιστήκαμε επί δεκαετίες και τις πληρώσαμε με αίμα. Τώρα πια ξέρουμε τους φίλους και τους εχθρούς μας, και δεν δεχόμαστε μαθήματα δημοκρατίας από κανέναν», συνεχίζει ο Χαμαμί. «Ζήτω το Κομμουνιστικό Κόμμα Τυνήσιων Εργατών!», απαντά το γήπεδο. Η ομιλία του καταλήγει μέσα σε συνθήματα και επευφημίες με το βασικό άμεσο στόχο: «Να δώσουμε αποφασιστικά τον αγώνα για την ολοκλήρωση της επανάστασης»!
Όχι μόνο στην εναρκτήρια εκδήλωση, αλλά σε όλες τις εκδηλώσεις και τα σεμινάρια, η δραστήρια συμμετοχή των γυναικών και της νεολαίας είναι εντυπωσιακή. Τα στερεότυπα της «κοσμοπολίτικης Δύσης» για τις μουσουλμανικές χώρες κουρελιάζονται από την πραγματικότητα της εξεγερμένης Τυνησίας. Οι γυναίκες διεκδικούν δυναμικά τη θέση τους, οι νέοι δεν συμβιβάζονται με μια επίφαση αλλαγών. Και όλοι μαζί συγκλίνουν στη συνέχιση του αγώνα. Οι διαδηλώσεις και οι απεργίες πολλαπλασιάζονται και η λαϊκή οργή για την «αργή μετάβαση προς τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη» δεν καταλαγιάζει – ιδίως στις επαρχίες που εδώ και δεκαετίες εγκαταλείφθηκαν στη φτώχεια από τα καθεστώτα του Μπουργκίμπα και του Μπεν Αλί. Λίγες μέρες πριν φτάσουμε στην Τύνιδα, ένας 14χρονος έπεσε νεκρός κι άλλοι δύο άνθρωποι τραυματίστηκαν βαριά από αστυνομικά πυρά στο Σίντι Μπουζίντ, το λίκνο της τυνησιακής εξέγερσης, στη διάρκεια μαχητικής λαϊκής διαδήλωσης – αυτές οι «καθημερινές» ειδήσεις δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν τα φίλτρα των διεθνών ΜΜΕ…
Χρειάζεται ίσως ένα βιβλίο για να καταγράψει κανείς την πυκνότητα, την ένταση και τον πλούτο των αναλύσεων αλλά και των συναισθημάτων που γεννά μια μόλις πενθήμερη «επίσκεψη εργασίας» στην Τύνιδα. Μερικές ακόμη σκόρπιες εικόνες: Πώς οι νεολαίοι, αν και εξουθενωμένοι, δεν λένε να πάνε για ύπνο και ξημερώνονται μαζί μας έξω από το ξενοδοχείο, απαντώντας αναλυτικά (και με πόσο εντυπωσιακή συγκρότηση αλλά και σεμνότητα!) σε όλες τις ερωτήσεις μας για τον τρόπο που δουλεύουν στα σχολεία, στα πανεπιστήμια και στις γειτονιές – αλλά και για τον τρόπο που βοηθούν τους συνδικαλιστές στα ταχυδρομεία, στα τρένα, στα εργοστάσια, στα ξενοδοχεία… Πώς αλαλάζουν ενθουσιασμένοι όταν φωνάζουμε, εμείς οι Έλληνες, ένα σύνθημα στα αραβικά… Πώς δύο σύνεδροι, που μετά από χρόνια παρανομίας πρώτη φορά βιώνουν μια πλατιά εσωκομματική δημοκρατία (την οποία είναι φανερό ότι επιδιώκει και η ηγεσία τους), μας ρωτούν με αγωνία μετά την ιδιαίτερα ζωηρή συζήτηση στο Συνέδριό τους την τελευταία νύχτα, αν «κι εσείς στα συνέδριά σας έχετε αντιπαραθέσεις;» – και πώς χαμογελούν σχεδόν συνένοχα όταν τους απαντούμε «και “χειρότερες”»… Πώς, αποχαιρετώντας μας με φανερή συγκίνηση, κάνουν μια πρωτότυπη ευχή: «Μακάρι να είμαστε όλοι τόσο απασχολημένοι ώστε να μην καταφέρουμε να ξανασυναντηθούμε πριν ολοκληρώσουμε την επανάσταση! Αρκεί να ακούσουμε καλά νέα και από την Ελλάδα!». Σόκραν, σύντροφοι – σας ευχαριστούμε, για όλα!
Ερρίκος Φινάλης
Υλικά από την επίσκεψή μας στην Τυνησία, μαρτυρίες από την εξέγερση και πληροφορίες για τη δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος Τυνήσιων Εργατών και τις συνεχιζόμενες κινητοποιήσεις θα αναρτηθούν προσεχώς σε ιδιαίτερο φάκελο στην ιστοσελίδα του Δρόμου.
