Η Κατάληψη της Γουόλ Στριτ έχει αιχμαλωτίσει την παγκόσμια φαντασία. Ξεκίνησε με τη φυσική κατάληψη της καρδιάς του παγκόσμιου καπιταλισμού και όπως ακριβώς οι αρτηρίες και οι φλέβες του συστήματος εξαπλώνονται σε κάθε κομμάτι τη ζωής μας, έτσι θα πρέπει να εξαπλωθεί και η κατάληψη μας. Χρειαζόμαστε μία «πλατεία Ελευθερίας» σε κάθε αμερικάνικη γειτονιά – στρατηγικές καταλήψεις που θα προκαλούν τις υπάρχουσες δομές δυνάμεων και θα δημιουργήσουν έναν τόπο συζήτησης, για να εκφράζει η κοινωνία της δικές της ανησυχίες, απελευθερωμένη από τη διαφθορά οικονομικών θεωριών που αποκλείουν και κυβερνητικά συστήματα των ελίτ.
Διαφωνώ με την άποψη ότι πρόκειται για ένα κίνημα χωρίς ηγεσία γιατί ξέρω ότι ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Στη λεγόμενη «Δύση» κοινωνικοποιούμαστε με τέτοιο τρόπο ώστε να παίζουμε το ρόλο μας, περιθωριοποιημένοι σε παραγωγικές γραμμές επαγγελματικής εξειδίκευσης, λες και είμαστε καλοί μόνο όπως η δουλειά μας. Σε αυτό, όμως, το κίνημα είμαστε όλοι ηγέτες, χωρίς να προσδιοριζόμαστε από τη μόρφωσή μας, το «επάγγελμα», τα πράγματα που μπορούμε να αγοράσουμε ή τη συνεισφορά μας στην οικονομία. Αυτή η ιδέα βρίσκει την καλύτερη δυνατή εφαρμογή της στη διαδικασία των συνελεύσεων. Τη διαδικασία, όπου φίλοι, γείτονες και μέλη του ευρύτερου κοινωνικού μας περιβάλλοντος συναντιόνται σε δημόσιους χώρους προκειμένου να συμμετάσχουν σε έναν μεστό νοήματος διάλογο, για τα σημαντικότερα ζητήματα που μας απασχολούν. Αυτή είναι η ουσία της δημοκρατίας.
Έχω ψηφίσει σε όλες τις εθνικές και τοπικές εκλογές που έχουν διεξαχθεί από τότε που έγινα 18. Συνεχίζω να ψηφίζω υποκινούμενη από μία βαθιά αίσθηση αφοσίωσης στα ιδανικά της δημοκρατίας. Πριν από αρκετά χρόνια είχα το προνόμιο να συμμετάσχω σε ένα εγχείρημα προφορικής ιστορίας όπου μπορούσα να συγκεντρώσω ή και να παράγω ιστορίες με στόχο την καταγραφή των εμπειριών αφρο-αμερικανών για λογαριασμό του StoryCorps Griot (1), της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και του Εθνικού Μουσείου Αφρο-Αμερικανικής Ιστορίας και Πολιτισμού Σμιθσόνιαν. Η ομάδα μας ταξίδεψε σε όλη τη χώρα εμπνεόμενη από την Ζόρα Νηλ Χάρστον (2) και την οικογένεια Λόμαξ (3). Δώσαμε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να αφήσουν τις ιστορίες τους κληρονομιά για τις επόμενες γενιές. Άκουσα ιστορίες σπαρακτικές, ιστορίες που προκαλούν δέος και έμπνευση για αγώνες, επιβίωση και αντίσταση. Ιστορίες, όπως αυτή της Theresa Burroughs από την Τοσκαλούσα της Αλαμπάμα που θυμήθηκε ότι κάποτε χρειάστηκε να μαντέψει πόσες μαύρες καραμέλες βρίσκονταν σε ένα βάζο για να μπορέσει να ψηφίσει. Ή αυτή του Johnny L. Flowers που περιέγραφε στον δεκατριάχρονο εγγονό του πως ένιωθε όταν στεκόταν στη γέφυρα του Έντμοντ Πέτους στη Σέλμα στις 7 Μαρτίου του 1965, την ημέρα δηλαδή, που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Ματωμένη Κυριακή, εξαιτίας της μοχθηρής επίθεσης που έλαβε χώρα ενάντια σε ειρηνικούς διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σε αυτό το ταξίδι, υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα συνεχίζω να ψηφίζω για όλους αυτούς που πάλεψαν και πέθαναν για αυτό το στοιχειώδες δικαίωμα. Παρόλα αυτά, όμως, δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι η ψήφος μου μετράει – τουλάχιστον όχι όσο μετράει η ψήφος των πλούσιων ατόμων και εταιριών που την υποστηρίζουν με χρήματα και με τη δύναμη να επηρεάζουν τη νομοθεσία και που βάζουν το κέρδος πάνω από τον άνθρωπο, την εταιρική οντότητα πάνω από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό που τελικά εισακούεται είναι το μπλοκ επιταγών του 1% και όχι η ψήφος του 99%. Θα τολμούσα, μάλιστα, να πω ότι η ψήφος μου αξίζει κατά τα 3/5 όλων των «εταιρικών προσώπων».
Έχοντας, λοιπόν, επίγνωση της κατάστασης, θεωρώ ότι η δύναμη αυτού του αναπτυσσόμενου κινήματος βρίσκεται ακριβώς στην πρακτική που ακολουθεί. Στις ειρηνικές, δηλαδή, δημόσιες συγκεντρώσεις, στις οποίες οι συμμετέχοντες συμφωνούν πάνω στους τρόπους με τους οποίους θα εκφράσουν την οργή τους συμπεριλαμβανομένων και πράξεων μη-βίαιης κοινωνικής ανυπακοής στοχευμένων σε στρατηγικούς στόχους. Οι δημιουργικές ριζοσπαστικές άμεσες πράξεις είναι αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της φάσης του κινήματος.
Μέχρι στιγμής, το κίνημα οργανώνεται μέσα από Γενικές Συνελεύσεις (ΓΣ), τόπους δημοσίων συζητήσεων, δηλαδή, όπου μπορούν οι άνθρωποι να έρθουν σε επαφή, να εκφράσουν τις ανησυχίες τους και να πάρουν αποφάσεις μέσα από τη συλλογική συμφωνία, αυτό που αποκαλούμε συναίνεση. Από τη στιγμή που είμαστε κοινωνικά εκπαιδευμένοι να αντιλαμβανόμαστε την ηγεσία και τα κέντρα εξουσίας ως τους μόνους νομιμοποιημένους να αποφασίζουν θεσμούς, υπάρχει η παρανόηση ότι και σε αυτή την περίπτωση έχουμε να κάνουμε με κάποιου είδους ιεραρχημένο σώμα διακυβέρνησης. Αντιθέτως, πρόκειται απλά για μία ρευστή διαδικασία που προσπαθεί να διαμορφώσει έναν τόπο δημοσίων συζητήσεων ικανό να συμπεριλάβει όποιον επιλέξει να συμμετάσχει. Όπως συμβαίνει σε κάθε κοινότητα έτσι και τώρα, αυτού του είδους τα φόρουμ έχουν διαμορφώσει τη δική τους κουλτούρα όσον αφορά τις χειρονομίες και άλλες συνήθειες που δημιουργούνται μέσα στην ομάδα. Αλλά αυτά είναι μόνο λεπτές αποχρώσεις των περιστάσεων που μπορούν και οφείλουν να διαφοροποιούνται προκειμένου να αντικατοπτρίζουν τις πολιτισμικές εκφράσεις της κοινότητας που υιοθετεί κάθε φορά αυτή τη διαδικασία των δημόσιων συζητήσεων. Για χιλιάδες χρόνια οι κοινωνίες σε όλο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει διάφορες παραλλαγές δημοκρατικών διαδικασιών σχετικών με την λήψη αποφάσεων. Η ομορφιά αυτού του κινήματος έγκειται στο ότι υπονοείται πως αυτές οι διακριτές ιστορίες και τα διαφορετικά πολιτισμικά ήθη θα εξελίξουν τις μεθόδους των Γενικών Συνελεύσεων προκειμένου να επιτευχθεί η συναίνεση. Οι ΓΣ λοιπόν, είναι δικές μας να τις διαμορφώσουμε όπως νομίζουμε καλύτερα.
Καθώς τα μυαλά μας δεν έχουν ακόμα απελευθερωθεί, ούτε και αυτός ο χώρος είναι απελευθερωμένος από προστριβές και παρεξηγήσεις που δημιουργούν τα υπάρχοντα προνόμια, τα σχετιζόμενα με την τάξη, το φύλο, τις αναπηρίες και τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Αυτά είναι τα αγκάθια μια καινούριας κοινωνίας. Φυσικά και υπάρχουν ακόμα αυτές οι πραγματικότητες, τώρα όμως, είναι η ώρα να επεκτείνουμε τη φαντασία μας και με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά να εμφυσήσουμε νέους τρόπους σε αυτό τον κόσμο μέσα από τη θετική συμμετοχή και την ενεργή ενασχόληση.
Μετά από δύο μήνες κατάληψης οι Γενικές Συνελεύσεις εξαπλώνονται σε όλη τη χώρα. Στη Νέα Υόρκη ΓΣ έχουν ξεκινήσει ή ετοιμάζονται να ξεκινήσουν στο Μπρονξ (σε όλη την περιφέρεια), στο Ουάσινγκτον Χέιτς, στο Κεντρικό Χάρλεμ, στο ανατολικό Χάρλεμ, στο Μπρούκλιν (σε όλη την περιφέρεια) στο Σάνσετ Παρκ και στο Μπεντ – Στου. Και είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν και άλλου.
Η ομορφιά των ΓΣ της γειτονιάς έγκειται στο ότι αποτελούν έναν χώρο όπου μπορούν να συναντηθούν πολλές κοινωνικές ομαδοποιήσεις μίας κοινότητας. Και αν λάβουμε υπόψη μας τους αποκαλούμενους «νόμους κατά των συμμοριών» και την κρατική βία κατά των μαύρων και των Λατίνων τότε μία μαζική ειρηνική συγκέντρωση μπορεί από μόνη της να αναδειχθεί σε πράξη αντίστασης. Οι κοινωνίες, όμως, έχουν διχαστεί τόσο με μεθόδους κρατικής τρομοκρατίας όσο και με άλλες πιο λεπτές μεθόδους απομόνωσης. Μία από αυτές τις μεθόδους κοινωνικού κατακερματισμού είναι η εξάπλωση του μη-κερδοσκοπικού οργανωτικού μοντέλου που έχει ομαδοποιήσει τους οργανισμούς και τις κοινωνικές ομάδες σε θεματικές κατηγορίες, αποκλείοντας συχνά πιθανές συμμαχίες, καθώς ομάδες με παρόμοιο περιεχόμενο ανταγωνίζονται μεταξύ τους για χρηματοδότηση και παραπλήσια μέλη για πόρους. Ήρθε, τώρα, η ώρα να δώσουν αυτές οι κατηγοριοποιήσεις τη θέση τους στις ανανεωμένες ευκαιρίες για αμοιβαία συνεργασία. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που κάνουν πολλή και καλή δουλειά αλλά αφού φαίνεται ότι ακόμα αντιμετωπίζουμε τα ίδια προβλήματα γιατί να μην δοκιμάσουμε κάτι διαφορετικό;
Ένα παράδειγμα της εξάπλωσης των ΓΣ είναι αυτό της κατάληψης του Σάνσετ Παρκ. Η πρώτη συνάντηση μάζεψε δέκα περίπου κατοίκους, ακτιβιστές και γονείς από την άμεση και ευρύτερη κοινότητα που σαγηνεύτηκαν από την ενέργεια της στιγμής και ενδιαφέρθηκαν να αναλάβουν δράση και να βρουν δημιουργικές λύσεις σε μόνιμα προβλήματα. Στην πρώτη οργανωτική συνάντηση αποφασίστηκε να ξεκινήσουν στην κοινότητα τακτικές εβδομαδιαίες Γενικές Συνελεύσεις προκειμένου να καθιερώσουν μία μονιμότητα. Οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται να φέρνουν τουλάχιστον ένα φίλο σε κάθε συνάντηση. Μία εβδομάδα αργότερα στην πρώτη επίσημη Γενική Συνέλευση της Κατάληψης του Σάνσετ Παρκ οι συμμετέχοντες συζήτησαν διαδικασίες διευκόλυνσης, εναλλακτικές τραπεζικές επιλογές, ζητήματα στέγασης και τοπικής αναβάθμισης της κάθε γειτονιάς, προχώρησαν ακόμα και στον σχεδιασμό της πρώτης άμεσης δράσης τους. Η ξεκάθαρη απλότητα, η περιεκτικότητα και η προσαρμοστικότητα αυτής της διαδικασίας είναι που κάνει τη δυνητική της ενέργεια τόσο ισχυρή. Στην Αμερική πιστεύουμε πως όσο πιο μεγάλο τόσο πιο καλό είναι κάτι, αλλά χρειάζεται μία μικρή ομάδα απαρτισμένη από αφοσιωμένα άτομα που να δουλεύουν μαζί για να ξεκινήσουμε να αλλάξουμε τον κόσμο.
Θα ήταν καταπληκτικό να δούμε Γενικές Συνελεύσεις σε κάθε κτήριο, γειτονιά, επαρχιακή πόλη και αστικό κέντρο να εξελίσσουν και να προσαρμόζουν αυτή τη συλλογική διαδικασία συναίνεσης όσο αυτή εξαπλώνεται. Η «πλατεία Ελευθερίας» είναι μόνο η αρχή. Η ειρηνική συγκέντρωση ως πράξη επανάκτησης όσον μας έχουν αφαιρεθεί, ως ευκαιρία να πάρουμε αποφάσεις για το συλλογικό μας μέλλον μέσα από την άμεση δημοκρατία και να ασχοληθούμε με μη-βίαιες άμεσες δράσεις κατάληψης πρέπει να συνεχίσει να εξαπλώνεται μέχρι να ανατείλει μία καινούρια μέρα. Αυτή είναι μία επίδειξη της δύναμης του λαού να υψώνει το ανάστημά του και να γίνεται υπολογίσιμος.
Σημειώσεις
(1) ΣτΜ. Το StoryCorps Griot είναι ένας ανεξάρτητος μη κερδοσκοπικός οργανισμός που στόχο έχει τη διατήρηση και την παρουσίαση των εμπειριών και των ιστοριών των Αφρο-Αμερικανών . https://storycorps.org/initiatives/griot/
(2) H Zora Neale Hurston (7 Ιανουαρίου 1891 – 28 Ιανουαρίου 1960) ήταν Αμερικανή ανθρωπολόγος και συγγραφέας. Η δράση της εντοπίζεται κυρίως κατά την περίοδο της «Αναγέννησης του Χάρλεμ» τις δεκαετίες 1920 και 1930.
(3) H οικογένεια Lomax συνέβαλε στη συγκέντρωση και στη διατήρηση της Αμερικάνικης Λαϊκής Μουσικής
