Η αδυναμία και τα αδιέξοδα της κυβερνητικής προπαγάνδας για να «βρει» καλά νέα για την οικονομία αποτυπώνεται στη χρήση της μικρής μείωσης των διοδίων στην Αττική Οδό. Στα τέλη Αυγούστου η κυβέρνηση και τα επίσημα ΜΜΕ έκανα μεγάλο θέμα την κοροϊδία της μείωσης της τιμής των διοδίων κατά 0,3 ευρώ ανά διαδρομή στην Αττική Οδό. Από 2,8 ευρώ σε 2,5. Ελλείψει άλλων «καλών» νέων επιστρατεύτηκε πάλι αυτή η είδηση και πλασαρίστηκε και την παρούσα περίοδο. Μάλιστα για να κάνουν και τη σχετική «αβάντα» στην εταιρεία που ανέλαβε την εκμετάλλευση των διοδίων είδαμε ακόμα και τίτλους όπως «Με μείωση τιμής διοδίων το “ποδαρικό” της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ».
Όμως η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Έχουμε, λοιπόν, και λέμε:
Αντί να παραδοθεί δωρεάν στο κοινό, η εκμετάλλευση από ιδιώτες συνεχίζεται: Το κόστος για την κατασκευή της Αττικής Οδού έχει εξοφληθεί στο πολλαπλάσιο πριν από πολλά χρόνια. Στην παρούσα φάση το ελληνικό δημόσιο, κοινώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη «έστησε τη συνέχεια της δουλειάς» της παραχώρησης της εκμετάλλευσης της Αττικής Οδού. Φυσικά η όλη ενέργεια γίνεται και στα πλαίσια των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας που συνεχίζουν να υφίστανται και του ελέγχου της κρατικής περιουσίας από τους δανειστές για 100 χρόνια. Ένα από τα γνωστά «δώρα» του ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση!
Έτσι αντί να πάρει τον έλεγχο του αυτοκινητόδρομου το δημόσιο και να το αποδώσει για δωρεάν διέλευση στους πολίτες, όπως έχει γίνει σε μια σειρά χώρες της Ε.Ε. (ενδεικτικά στο Βέλγιο), αφού έχει αποπληρωθεί το κόστος, προχώρησε στη νέα παραχώρηση για άλλα 25 χρόνια. Ανάδοχος; Ο όμιλος της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ. Ο προνομιακός συνεργάτης της κυβέρνησης Ν.Δ. «Όποια πέτρα» συμβάσεων, που συνδέονται με το κατασκευαστικό τομέα, και να σηκώσεις θα βρεις από κάτω την ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ! Μάλιστα και εδώ υπήρξαν «παρατράγουδα» όσον αφορά την τελική επιλογή του «αναδόχου» αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Η μείωση κατά 0,30 ευρώ δεν είναι νέα παραχώρηση, είναι γνωστή εδώ και χρόνια: Η μείωση δεν είναι ούτε προσφορά της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, όπως εμφανίστηκε έμμεσα στον Τύπο, ούτε πρωτοβουλία της κυβέρνησης όπως προσπάθησε να το εκμεταλλευτεί. Είναι υποχρεωτικό στοιχείο της σύμβασης με το νέο παραχωρησιούχο και έχει αναγγελθεί εδώ και χρόνια!
Τι μας έχουν αποκρύψει από τις τιμές των διοδίων: Με τη νέα σύμβαση παραχώρησης οι τιμές δεν θα παραμείνουν μόνιμα στα 2,5 ευρώ για τα κοινά αυτοκίνητα και ανάλογα για όλα τα υπόλοιπα. Οι τιμολόγηση αυτή αφορά μόνο για πέντε έτη, δηλαδή μέχρι την 6η Οκτωβρίου 2029. Αμέσως μετά προβλέπεται η δυνατότητα να εκτοξευτούν οι τιμές στα 3,25 ευρώ ανά διέλευση για κοινά οχήματα κ.λπ.
Πώς έστησε το πάρτι κερδών η ΑΚΤΩΡ για την περίοδο έναρξης λειτουργίας έως το 2024: Η αρχική σύμβαση του 1996 που κατέληξε να είναι παραχώρηση στις εταιρείες ΑΚΤΩΡ και ΑΒΑΞ έληξε στις αρχές Οκτωβρίου 2024. Η εταιρεία είχε στην εκμετάλλευσή της την Αττική Οδό για το μέγιστο προβλεπόμενο χρόνο των 25 ετών. Η απόσβεση του έργου έχει γίνει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Στη σύμβαση προβλεπόταν ότι όταν η παραχωρησιούχος (ΑΚΤΩΡ+ΑΒΑΞ) θα πετύχαινε την οριζόμενη μέγιστη απόδοση μετοχικού κεφαλαίου η παραχώρηση έληγε. Για να μην λήξει πριν την 25ετία, αν και στην πράξη πέτυχαν τη μέγιστη απόδοση εδώ και χρόνια, προβλέφθηκε «μηχανισμός» διαφυγής κερδών, αλλά στις τσέπες των παραχωρησιούχων. Στήθηκε εταιρεία συντήρησης του αυτοκινητόδρομου που χρέωνε κατά το δοκούν τις συντηρήσεις και με αυτό τον τρόπο μετέφεραν τα κέρδη από τον αυτοκινητόδρομο που κάλυπτε η σύμβαση στην εταιρεία συντήρησης που ήταν εκτός. Αυτό γινόταν χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από το κράτος και χωρίς να συνδέονται πουθενά τα έσοδα από τη χρήση της Αττικής Οδού με την κερδοφορία των ιδίων κεφαλαίων. Έτσι, χωρίς να υπάρχει κάποια ασφαλιστική δικλείδα για την παράκαμψη της σύμβασης παραχώρησης, μεταφέροντας τα κέρδη «από τη μία τσέπη στην άλλη» κατόρθωσαν και κράτησαν την εκμετάλλευση της Αττικής οδού για 25 χρόνια, ενώ θα έπρεπε να έχει αποδοθεί στο ελληνικό δημόσιο εδώ και χρόνια.
Ενδεικτικά κάποια νούμερα: Από το 1996 έως το 2011 η Αττικής Οδός είχε έσοδα 1,8 δισ. ευρώ αλλά μόλις 64,8 εκατ. κέρδη. Πρακτικά ένα μεγάλο μέρος των εσόδων μεταφερόταν στη θυγατρική εταιρεία συντήρησης για να μην επιτευχθεί ο στόχος της σύμβασης. Έτσι για την περίοδο 1999-2011 η εταιρεία συντήρησης είχε έσοδα πάνω από 500 εκατ. ευρώ, καθαρά κέρδη 145 εκατ. και διένειμε μερίσματα στους μετόχους 94,2 εκατ. ευρώ.
Το 2023, τελευταίο χρόνο με πλήρη εκμετάλλευση από «ΑΚΤΩΡ-ΑΒΑΞ» τα έσοδα ήταν 215 εκατ. ευρώ και τα μερίσματα που διατέθηκαν ήταν 82 εκατ. Όλα αυτά έναντι συνολικής επένδυσης 175 εκατ. ευρώ! Καταλαβαίνουμε τι πάρτι έγινε όλη την περίοδο που θα γίνει και τη νέα 25ετία και εμείς θα πληρώνουμε διόδια!
Ποιος πλήρωσε το αρχικό κόστος κατασκευής της Αττικής Οδού; Μα φυσικά εμείς: Το κόστος κατασκευής διαμορφώθηκε ως εξής: α) 420 εκατ. ευρώ ήταν η επιχορήγηση άμεσα του Ελληνικού Δημοσίου και πόροι από την Ε.Ε., δηλαδή τα πληρώσαμε εμείς, β) 675 εκατ. ευρώ ήταν δάνεια που έλαβαν οι κατασκευαστές αλλά με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, δηλαδή τον πιστωτικό κίνδυνο, όπως λένε οι τραπεζικοί, τον αναλάβαμε εμείς ως λαός, γ) 175 εκατ. ευρώ ήταν μόνο η ίδια συμμετοχή της κοινοπραξίας που ανέλαβε την κατασκευή και εκμετάλλευση του έργου, δ) στο κόστος κατασκευής πρέπει να προστεθούν πάνω από 1 δισ. ευρώ που ήταν οι απαλλοτριώσεις και πληρώθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο, κοινώς εμάς. Παράλληλα οι κατασκευάστριες εταιρείες της κοινοπραξίας πήραν και επιπλέον εργολαβία 600 εκατ. ευρώ για την κατασκευή του προαστιακού σιδηροδρόμου. Κοινώς πληρώσαμε εμείς ως λαός την κατασκευή του έργου κατά τα 2/3, εγγυηθήκαμε τα δάνεια, δώσαμε και μπόνους επιπλέον εργασίες 600 εκατ. ευρώ στους κατασκευαστές και η τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ο αρμόδιος υπουργός Κ. Λαλιώτης παραχώρησαν το έργο στους κατασκευαστές που έβαλαν μόλις 175 εκατ. ευρώ και αποκόμισαν τεράστια κέρδη σε 25 έτη που το εκμεταλλεύτηκαν.
Αλλάζει κάτι ουσιαστικό στη σύμβαση παραχώρησης; Όχι, το πάρτι συνεχίζεται: Η παραχώρηση γίνεται με μια σύμβαση «καρμπόν» με την προηγούμενη, που θα έχει σαν συνέπεια να μεταφέρονται και εδώ τα κέρδη στην εταιρεία συντήρησης για διατηρηθεί η παραχώρηση στο μέγιστο του προβλεπόμενου χρόνου. Οι δύο εταιρείες έχουν στηθεί εδώ και καιρό και η επανάληψη του έργου προχωρά.
Ποιος πλήρωσε τα 3,27 δισ. ευρώ που εισέπραξε το Ελληνικό Δημόσιο από την παραχώρηση στη ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ; Μα φυσικά πάλι εμείς. Για την παραχώρηση της εκμετάλλευσης της Αττικής Οδού για μία ακόμα 25ετία στη ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ η τελευταία κατέβαλε 3,27 δισ. ευρώ και τα εισέπραξε το Ελληνικό Δημόσιο. Μάλιστα αυτά πηγαίνουν για ισόποση εξόφληση/μείωση του δημοσίου χρέους, στο πλαίσιο των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας. Επίσης από τις ακαθάριστες εισπράξεις διοδίων το δημόσιο θα παίρνει το 9,3% ετησίως έναντι 7,5% προηγούμενα. Η αύξηση δεν έγινε γιατί η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ είναι «ανοιχτοχέρα» αλλά γιατί γίνεται αναπροσαρμογή του σχετικού ποσοστού με βάση τα ισχύοντα επιτόκια και καθώς αυτά είναι υψηλά σήμερα υπήρξε αυτή η αύξηση (rebalancing). Φυσικά τίποτε από αυτά που εισπράττει το δημόσιο δεν είναι χρήματα της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ. Όλα μέχρι το τελευταίο ευρώ είναι δικά μας που τα πληρώνουμε μέσω των διοδίων. Απλά η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ προκατέβαλε το ποσό των 3,27 δισ. ευρώ σήμερα και θα το εισπράξει από εμάς στο πολλαπλάσιο τα επόμενα χρόνια. Έτσι και η ανάλογη μείωση του δημοσίου χρέους γίνεται από τα δικά μας χρήματα όπως συμβαίνει με όλο το χρέος. Συνεπώς για 25 χρόνια θα συνεχίζουμε να πληρώνουμε διόδια, σε ένα αυτοκινητόδρομο που έχει πλήρως εξοφληθεί το κόστος κατασκευής του εδώ και πολλά χρόνια, για να συνεχίζει το πάρτι κερδοφορίας στην παρούσα περίοδο η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ που έχει προνομιακές σχέσεις με το στενό περιβάλλον Μητσοτάκη!
Το μέγεθος του πάρτι εσόδων-κερδών σε βάρος μας και το σύνολο των εσόδων της Αττικής Οδού το 2023. Όπως είπαμε το σύνολο των εσόδων του 2023 ήταν 215 εκατ. ευρώ. Αν λάβουμε υπόψη τη συνεχή αύξηση της χρήσης της οδού και τα σχετικά έσοδα υπέρ του δημοσίου καθώς και τη δέσμευση για 380 εκατ. ευρώ συντήρηση του έργου προκύπτει ένα συνολικό μέγεθος τεράστιας κερδοφορίας για την ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ που προβλέπεται να φτάσει το 1 δισ. ευρώ (!) σε σημερινές τιμές.
Διόδια: Σχεδόν 1 δισ. έσοδα οι ιδιώτες
Ανάλογα πάρτι έχουν στηθεί σε όλη την Ελλάδα με την παραχώρηση των αυτοκινητοδρόμων στους «επαγγελματίες» του είδους όπου συνήθως είναι η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ. Η Αττικής Οδός είναι πρώτος πανελλαδικά αυτοκινητόδρομος με τα υψηλότερα έσοδα. Ακολουθεί το 2023 η Ολυμπία Οδός (Αθήνα-Πάτρα) με συμμετοχή πολλών κατασκευαστών, μεταξύ των οποίων και η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, με σύνολο εσόδων 199 εκατ. ευρώ. Η τρίτη είναι η Νέα Οδός, 100% ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, διαχειρίζεται τη Ιόνια Οδό και μέρος της Αθηνών-Θεσσαλονίκης (ΠΑΘΕ) με σύνολο εσόδων 141,6 εκατ. ευρώ. Στην τέταρτη θέση ο Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, που διαχειρίζεται τμήμα του ΠΑΘΕ με έσοδα 92,6 εκατ. ευρώ το 2023. Τέλος υπάρχει και η Εγνατία Οδός που παραχωρήθηκε το 2024 πάλι στη ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ και τα έσοδά της θα την κατατάξουν είτε στη δεύτερη είτε στην τρίτη θέση. Επίσης υπάρχει και η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου με έσοδα 50 εκατ. ευρώ το 2023 και καθαρά κέρδη 25 εκατ. ευρώ. Συνεπώς σύνολο ετησίων εσόδων από τα διόδια που έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες θα φτάσει το 2024 στα 900 εκατ. ευρώ, ήτοι σχεδόν 1 δισ. ευρώ.
Συνένοχο το πολιτικό σύστημα
Οι αυτοκινητόδρομοι παραχωρούνται από τις ελληνικές κυβερνήσεις διαχρονικά καθώς συμβάσεις έχουν υπογράψει κατά σειράν ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ. Όπως αναφέρουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, οι παραχωρήσεις, κοινώς ιδιωτικοποιήσεις, των δημόσιων δρόμων γίνονται για να έχουμε «ανάπτυξη», «αναβάθμιση» υποδομών, «εκσυγχρονισμό» του παραγωγικού μοντέλου κ.λπ. Το πόσο επιτυγχάνονται αυτοί οι στόχοι δημιουργούν πολλά ερωτηματικά. Τρανό παράδειγμα τα όσα συνέβησαν στην Αττική Οδό τον Ιανουάριο 2022 με τα χιλιάδες αυτοκίνητα ακινητοποιημένα πάνω από ένα 24ωρο, με το πρώτο χιόνι!
Η πολιτική παραχώρησης των διοδίων στους ιδιώτες αποτελεί ένα μέσο σημαντικής οικονομικής επιβάρυνσης του λαού, επιπλέον από τα υψηλά τέλη κυκλοφορίας και την τεράστια φορολόγηση μέσων των καυσίμων, που καταλήγουν σε μεγάλες κερδοφορίες των επιχειρήσεων.
