Ενώ, τουλάχιστον, το μισό της ελληνικής κοινωνίας οδηγείται στο εργασιακό και ασφαλιστικό «κρεματόριο» που έστησαν οι πιστωτές της Ελλάδας, η κυβέρνηση επιχειρεί τον έσχατο αντιπερισπασμό με την προαναγγελία εξεταστικής επιτροπής για την οικονομία.
Η λογική είναι να στοχοποιηθούν μερικά πρόσωπα της πολιτικής ελίτ (και εν ανάγκη να «θυσιαστούν») προκειμένου να αντισταθμιστεί η λεηλασία του λαϊκού εισοδήματος με μερικές χειροπέδες. Τα συνθήματα «φέρτε πίσω τα κλεμμένα» και «πότε θα πάει κάποιος φυλακή» έχουν γίνει, άλλωστε, τα αγαπημένα σλόγκαν της τηλεοπτικής «ενημέρωσης».
Πέρα από το πολιτικό τρικ της επιχείρησης «Kαθαρά χέρια», η αντίληψη ότι για το χρέος φταίει μια «συμμορία» χρυσοκάνθαρων αντιμετωπίζει το πρόβλημα ως απόκλιση από την καπιταλιστική «κανονικότητα». Η θεώρηση αυτή ανάγει την κρίση στο φαινόμενο της κλεπτοκρατίας (όρο που έχει χρησιμοποιήσει και ο Μαρξ για τον καπιταλισμό της χρηματοπιστωτικής ηγεμονίας), δηλαδή μια μορφή κυβερνητικής διαφθοράς, βασισμένη σε σκοτεινές συναλλαγές κρατικών αξιωματούχων με οικονομικούς παράγοντες, με στόχο τον παράνομο σφετερισμό του πλούτου μιας χώρας. Το φαινόμενο περιλαμβάνει πραγματικές καταστάσεις που χαρακτηρίζουν, ιδιαίτερα, αυταρχικά καθεστώτα του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, στο ίδιο φαινόμενο επιχειρήθηκε να ενταχθούν όλες οι «τεκτονικές» κρίσεις του καπιταλισμού και στον «Πρώτο Κόσμο»: η χρηματιστηριακή φούσκα στην Ελλάδα, η φούσκα των dot.com, η κατάρρευση της Enron, η χρηματοπιστωτική κρίση του 2007 και η κρίση κρατικού χρέους που ζούμε σήμερα. Η κλεπτοκρατία -φαινόμενο ενδημικό στον καπιταλισμό- αντιμετωπίζεται ως ηθική απόκλιση ενός συστήματος που αν εξυγιανθεί υπόσχεται μόνον αδιατάρακτη ευημερία.
Ο νεοφιλελευθερισμός επένδυσε πολλά, τα τελευταία χρόνια, σε εκστρατείες κάθαρσης. Το πιο χαρακτηριστικό προϊόν τους είναι η οργάνωση «Διεθνής Διαφάνεια» που υποτίθεται ότι βαθμολογεί τις επιδόσεις των χωρών στην αντιμετώπιση της διαφθοράς. Σ’ αυτήν έχουν βρει ένα είδος καθαρτηρίου εκατοντάδες πολυεθνικές επιχειρήσεις που, αφού πρωτοστάτησαν σε σκάνδαλα μαύρου χρήματος, έχουν γίνει χορηγοί του «ιεραποστολικού» έργου της «Διαφάνειας». Της ίδιας που κατά τα πέντε χρόνια κυβέρνησης Ν.Δ. κατέγραφε πρόοδο στην αντιμετώπιση της διαφθοράς και δεν είδε τίποτα από τη δημοσιονομική λαθροχειρία που, σήμερα, ενοχοποιείται για την κρίση του χρέους.
Φυσικά, η κλεπτοκρατία, οι μίζες και τα χρυσά «μεροκάματα» που βγαίνουν για πολιτικούς, μεσάζοντες και επιχειρηματίες, είναι στο πρόγραμμα, αλλά εξηγούν μόνο μικρό μέρος της ληστείας που συντελείται. Το γεγονός ότι σε μια δεκαετία το δημόσιο χρέος της Ελλάδας υπερδιπλασιάστηκε (από 150 δισ. σε 330 δισ.) δεν είναι αποτέλεσμα, κυρίως, της διαφθοράς. Θα έλεγε κανείς ότι η δουλειά θα γινόταν και χωρίς αυτήν, στο πλαίσιο της καπιταλιστικής «κανονικότητας». Αυτό που αποτυπώνεται στα 180 χαμένα δισ. δεν είναι μια κλοπή με την τυπική έννοια του όρου, αλλά μια τεράστια μεταφορά υπεραξίας, με εγγυητή το κράτος, από το πεδίο της παραγωγικής οικονομίας στο παρασιτικό χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο. Κι αυτό, αποτελώντας DNA του σύγχρονου καπιταλισμού μπορεί να βρεθεί στη φυλακή (της ιστορίας) μόνο μαζί του. Πακέτο.
Σάιλοκ
