Η Σύνοδος Κορυφής στη… Βαρσοβία και η ένταση των επικίνδυνων ανταγωνισμών
Του Σπύρου Παναγιώτου
Στην πρωτεύουσα της Πολωνίας, τη Βαρσοβία, πραγματοποιείται την Παρασκευή και Σάββατο, 8-9 Ιουλίου, η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Υπάρχει, αναμφισβήτητα, ένας εκδικητικός συμβολισμός στην επιλογή του χώρου. Το Προεδρικό Μέγαρο της Πολωνίας, ο χώρος που θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση είναι ο ίδιος με το χώρο που συνεδρίαζε και ήταν η έδρα του Συμφώνου της Βαρσοβίας, της γνωστής «αμυντικής» συνεργασίας των χωρών του πρώην Aνατολικού Mπλοκ. Βέβαια, οι αποφάσεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας παίρνονταν στη Μόσχα. Αντίστοιχα και σήμερα οι αποφάσεις του ΝΑΤΟ έχουν ήδη ληφθεί στην Ουάσιγκτον και ιδιαίτερα στα λόμπι του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος και στα «ιερατεία» των νεοσυντηριτικών think tank.
Τυπικά στη Σύνοδο Κορυφής συμμετέχουν οι ηγέτες των 28 χωρών-μελών του ΝΑΤΟ. Συμμετέχει επίσης ως παρατηρητής, ενδεικτικό των προθέσεων της δυτικής συμμαχίας για επέκταση στα Βαλκάνια, το Μαυροβούνιο αλλά και 19 ακόμα χώρες που συνεργάζονται με το ΝΑΤΟ σε διάφορα προγράμματα.
Διακηρυγμένος στόχος της Συνόδου Κορυφής είναι να ληφθούν αποφάσεις που θα ενισχύσουν τη ΝΑΤΟϊκή παρουσία στα ανατολικά σύνορα της Δύσης προς τη Ρωσία, από την Βαλτική μέχρι την Μαύρη Θάλασσα. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και οι αποφάσεις για την ανάπτυξη της λεγόμενης «πυραυλικής ασπίδας» σε Πολωνία και Ρουμανία
Έτσι, αναμένονται αποφάσεις για ανάπτυξη 4 ενισχυμένων ταγμάτων που θα δρουν εκ περιτροπής σε Λετονία, Εσθονία, Λιθουανία και Πολωνία και η εγκατάσταση μιας πολυεθνικής ταξιαρχίας στη Ρουμανία, η μονιμοποίηση και επέκταση της παρουσίας ναυτικών δυνάμεων σε Μαύρη Θάλασσα, Κεντρική και Ανατολική Μεσόγεια και Αιγαίο και η εμβάθυνση της συνεργασίας στο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και τις κυβερνο-απειλές.
Σημαντικές θα είναι ακόμα οι συζητήσεις που αφορούν την ένταξη της Σουηδίας και της Νορβηγίας στο ΝΑΤΟ και η μεγαλύτερη εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε Ουκρανία, Γεωργία και Μολδαβία, κινήσεις ενταγμένες στην προσπάθεια πιο ασφυκτικής περικύκλωσης της Ρωσίας.
Πίσω από τα προφανή
Η «μιλιταριστική φρενίτιδα» του ΝΑΤΟ, όπως την χαρακτήρισε ο Ρώσος πρόεδρος, εντείνεται το τελευταίο διάστημα με πρόσχημα την προσάρτηση-κατάληψη της Κριμαίας από την Ρωσία. Οι ΝΑΤΟϊκοί ιθύνοντες αποσιωπούν ότι η ρώσικη ενέργεια ακολούθησε την σχεδιασμένη και οργανωμένη από τους Δυτικούς εκδίωξη του νόμιμου πρωθυπουργού της Ουκρανίας και την αντικατάσταση από ένα ανοικτά φασιστικό καθεστώς άμεσα ελεγχόμενο από τους Δυτικούς. Η ρώσικη αντίδραση, υπαγορευμένη από την στρατηγική σημασία της Ουκρανίας για την ασφάλεια της χώρας (κύριος χώρος διέλευσης των αγωγών φυσικού αερίου προς τη Δύση, χώρα «φιλοξενίας της ναυτικής βάσης στη Σεβαστούπολη, αλλά και χώρα μέσω της οποίας ιστορικά αποτέλεσε πύλη εισβολών στη χώρα) ήταν, παράλληλα, το έναυσμα μιας πιο ενεργητικής στάσης της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή για την προάσπιση των στρατηγικών της συμφερόντων. Η συνέχεια, με την αξιοποίηση της βάσης της Κριμαίας, δόθηκε με την ενεργή εμπλοκή στον πόλεμο της Συρίας και την, μέχρι τώρα, αλλαγή των δεδομένων στη περιοχή που την αναδεικνύει σε κρίσιμο παράγοντα των εξελίξεων στην Αν. Μεσόγειο και Μέση Ανατολή.
Οι εξελίξεις αυτές, το σχέδιο του ΝΑΤΟ για επέκταση και έλεγχο των χωρών της Α. Ευρώπης και των Βαλκανίων και η ένταση του ανταγωνισμού για εξοπλισμούς αποτελούν την ουσιαστική αιτία της όξυνσης της αντιπαράθεσης με την Ρωσία. Η ένταση της «ψυχροπολεμικής» ρητορικής και η γενίκευση της επιθετικής συμπεριφοράς μεταξύ ΗΠΑ- ΝΑΤΟ και Ρωσίας συναντιέται με τις αχαρτογράφητες επιπτώσεις στην παγκόσμια σκηνή της εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε., καθιστώντας ακόμα πιο απρόβλεπτες τις εξελίξεις με το ενδεχόμενο μιας, μικρής ή μεγάλης, τυχαίας ή σχεδιασμένης, άμεσης εμπλοκής στο έδαφος της Ευρώπης ακόμα πιο πιθανό.
Μια μπερδεμένη και διχασμένη Ευρώπη
Οι ηγεσίες της «εναπομείνασας» Ε.Ε. αναζητώντας το βηματισμό της μετά το βρετανικό δημοψήφισμα, παρουσιάζεται χωρίς ουσιαστικό σχέδιο και με πολλές αντιφάσεις στη Σύνοδο Κορυφής της Βαρσοβίας. Μετρώντας ζημίες από το, κατ’ εντολήν ΗΠΑ, συνεχιζόμενο εμπάργκο κατά της Ρωσίας και βλέποντας τις χώρες της Νέας Ευρώπης να συνδέονται πιο στενά με την πολιτική των ΗΠΑ αμφισβητώντας, έστω λεκτικά προς το παρόν, της γερμανική ηγεμονία αναζητούν ρόλο και ανταλλάγματα στους ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς.
Πριν από μερικές μέρες ο σοσιαλδημοκράτης Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Στανμάγιερ, είχε διαχωριστεί από την επιθετικότητα των ΝΑΤΟϊκών καταγγέλλοντας σαν «πολεμοχαρή» τα στρατιωτικά γυμνάσια στα ανατολικά σύνορα της Ρωσίας.
Σε άλλη «γραμμή» η καγκελάριος Μέρκελ σε ομιλία της στη γερμανική Βουλή, την παραμονή της Συνόδου Κορυφής, δήλωσε: «Οι ενέργειες της Ρωσίας στην ουκρανική κρίση κλόνισαν βαθιά τους συμμάχους μας προς Ανατολάς, όταν η ισχύς του δικαίου και το απαραβίαστο των συνόρων διακυβεύονται από λόγια και πράξεις, τότε μειώνεται η εμπιστοσύνη». Αργότερα απάλυνε τους επιθετικούς τόνους, συμφώνησε σε διάλογο μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας λέγοντας «σταθερή ασφάλεια στην Ευρώπη μπορεί να υπάρξει μόνο με τη Ρωσία και όχι χωρίς αυτήν», αλλά και καθησύχασε τις ΗΠΑ χαρακτηρίζοντας «αποτρεπτικά» και «αμυντικά» τα μέτρα της συμμαχίας
Πιο αποκαλυπτική η επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής σε δηλώσεις της, μόλις χθες, αφού εξήρε τις «απαράμιλλες δυνατότητες της Ε.Ε. μέλους του G3» και τον σημαντικό της ρόλο «ως παγκόσμιος πάροχος ασφάλειας», κατέληξε «Η ειρήνη και η σταθερότητα στην Ευρώπη δεν είναι πλέον δεδομένη. Η παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου από τη Ρωσία και η αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας, αμφισβήτησαν την ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας στον πυρήνα της. (…) Θα ενισχύσουμε την Ε.Ε., θα ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των ανατολικών γειτόνων μας και θα στηρίξουμε το δικαίωμά τους να καθορίζουν ελεύθερα την προσέγγισή τους προς την Ε.Ε.».
Στο μεταξύ, όλοι μαζί οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα ψηφίσουν τις αποφάσεις του ΝΑΤΟ και θα συνεχίσουν την πολιτική των κυρώσεων κατά της Ρωσίας κλείνοντας τα μάτια μπροστά στο κίνδυνο να βρεθεί η Ευρώπη στο κέντρο μιας νέας περιπέτειας.
