Γιατί το Παρίσι εκτροχίασε τη συμφωνία των 5+1 με το Ιράν. Του Γιώργου Τσίπρα
Η εσπευσμένη άφιξη του Κέρι στη Γενεύη, το περασμένο Σαββατοκύριακο, όπως και των υπολοίπων ΥΠΕΞ, δεν αποσκοπούσε βέβαια στην ανακοίνωση της αποτυχίας των συνομιλιών με το Ιράν. Είναι πια γνωστό πως την Παρασκευή το βράδυ είχε σχεδόν επιτευχθεί προσωρινή συμφωνία για πάγωμα του πυρηνικού του προγράμματος με αντάλλαγμα τη χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων. Μέχρι που o ΥΠΕΞ Φαμπιούς την τίναξε στον αέρα όταν δήλωνε πως η Γαλλία δεν αποδεχόταν μια «συμφωνία για κορόιδα» (jeu des dupes) και πως θα έπρεπε να ληφθούν υπ’ όψιν οι «ανησυχίες του Ισραήλ και άλλων χωρών στην περιοχή».
Οι υπόλοιποι ξένοι διπλωμάτες εκνευρίστηκαν από τη γαλλική διπλότητα και Δυτικός διπλωμάτης δήλωσε στο Reuters πως «οι Αμερικανοί, η Ε.Ε. και οι Ιρανοί εργάζονταν εντατικά για μήνες πάνω στη συμφωνία και δεν έχουμε παρά μια απόπειρα του Φαμπιούς να αποκτήσει εμβόλιμα και εκ των υστέρων αρμοδιότητα στις διαπραγματεύσεις». Ο ίδιος ο Κέρι απέδωσε διπλωματικά την αποτυχία στους Ιρανούς, αλλά έριχνε παράλληλα καρφί στους Γάλλους στο NBC δηλώνοντας πως «δεν είμαστε τυφλοί και δεν νομίζω πως είμαστε βλάκες». Ο Σουηδός ΥΠΕΞ σημείωνε στο Τwitter πως «η δυσκολία στις συνομιλίες με το Ιράν δεν βρίσκεται πλέον στο Ιράν, αλλά στο δυτικό στρατόπεδο».
Δεξιότερα των ΗΠΑ
Η στάση της Γαλλίας δεν αποτελεί έκπληξη, για δυο λόγους: Πρώτον η Γαλλία των Σαρκολάντ κρατά εξαρχής ιδιαίτερα σκληρή στάση στο ζήτημα των πυρηνικών του Ιράν και έχει πρωτοστατήσει στις κυρώσεις, παρά το κόστος που είχαν για την ίδια, όπως για παράδειγμα η Πεζό στις σχέσεις της με την ιρανική αυτοκινητοβιομηχανία. Δεύτερον, κάθε άλλο παρά είναι η πρώτη φορά που η Γαλλία τοποθετείται δεξιότερα των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια.
Η Γαλλία των Σαρκολάντ έχει οδηγηθεί σε μια μεγάλη στροφή στο γεωπολιτικό της προσανατολισμό, μια μεταμόρφωση που στην κλίμακα του ιστορικού χρόνου είναι σχεδόν οβιδιακή: Από την εναντίωση στις ΗΠΑ για τον πόλεμο στο Βιετνάμ και την έξοδο από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ στη δεκαετία του ’60, μέχρι την εναντίωση από το δίδυμο Σιράκ-Σρέντερ στον αμερικανικό πόλεμο στο Ιράκ το 2003, φτάσαμε στην επανένταξη στο ΝΑΤΟ το 2009, την «έξαλλη» φιλοαμερικανική στροφή και την εμπρηστική του πολέμου στάση της σε Αφρική και Μέση Ανατολή. Το για πολλούς «κέντρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού» έχει καταστεί ταυτόχρονα κέντρο του ευρωπαϊκού μιλιταρισμού και επεμβατισμού, περισσότερο κι από το «λοχία» των Αμερικανών στην Ευρώπη, τη Βρετανία.
Οι πρόσφατες στρατιωτικές επεμβάσεις σε Ακτή Ελεφαντοστού και Μάλι, η βασιλικότερη του βασιλέως φιλοπόλεμη στάση στη Συρία και η σκληράδα απέναντι στο Ιράν, είναι ορισμένα μόνο δείγματα. Σε μία από τις πλέον εντυπωσιακές εξελίξεις των τελευταίων ετών, τη σχεδόν ανοιχτή σύμπλευση των μοναρχιών του Κόλπου με το Ισραήλ, στη Συρία, στο Λίβανο, στην Αίγυπτο ή στο Ιράν, το Παρίσι βρίσκεται και εδώ εγγύτερα σε αυτή τη «μαύρη» σύμπλευση απ’ ό,τι η Ουάσιγκτον, που έχει ψυχρανθεί με τη Σαουδική Αραβία και έχει διαφωνίες με το Ισραήλ.
Ούτε ήταν έκπληξη το ότι η Ε.Ε. ενέδωσε, μετά χρόνια πιέσεων, τον περασμένο Ιούλιο να αναγνωρίσει ως τρομοκρατική οργάνωση τη Χεσμπολά, ενώ μέχρι τότε αρνιόταν κυρίως λόγω της Γαλλίας. Χωρίς η Γαλλία να είναι στην πραγματικότητα στενότερος φίλος του Ισραήλ απ’ όσο οι ΗΠΑ ή ακόμη η Γερμανία, ο Ολάντ αναμένεται αύριο Κυριακή στο Τελ Αβίβ ως ο νέος ήρωας των πιο σκληροπυρηνικών της Δεξιάς.
Το νέο δόγμα
Με το νέο αμυντικό δόγμα του 2008 που ανανεώθηκε φέτος, η Γαλλία παραδέχεται εμμέσως πλην σαφώς πως αδυνατεί να σηκώσει το βάρος μιας παγκόσμιας δύναμης, η Ασία όπου επικεντρώνεται η Ουάσιγκτον δεν πέφτει απλώς μακριά αλλά υπερβαίνει τις δυνατότητές της.Επικεντρώνει λοιπόν το στρατηγικό της ενδιαφέρον στη γειτονιά της μέχρι τη ζώνη του Σαχέλ στη Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τις «ανατολικές προσβάσεις της Ευρώπης», μοιράζεται ενεργά μεγαλύτερο βάρος της αναγκαίας προβολής δύναμης με το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. και ειδικότερα συνεργάζεται περισσότερο με τις ΗΠΑ σε Αφρική και Μέση ανατολή, παραχωρώντας επιρροή για αντάλλαγμα. Χτυπημένη από την οικονομική κρίση, η επεμβατική της στάση πρέπει να ειδωθεί μέσα από το πρίσμα μεγαλύτερης αδυναμίας και όχι δύναμης της άλλοτε κραταιάς Γαλλίας, που ενίοτε συνδυάζεται με την ευκαιριακή επιδίωξη κάλυψης των κενών που αφήνει πίσω της η ταυτόχρονη υποχώρηση των ΗΠΑ. Η ισχυριποίηση της Γερμανίας, η διελκυστίνδα με το Γερμανό ηγεμόνα για την Ε.Ε. και η ελαφριά ροπή του Βερολίνου προς Ανατολάς (Ρωσία και Κίνα) ωθεί, ως αβεβαιότητα για το γαλλογερμανικό άξονα, προς την ίδια κατεύθυνση. Μέρος του αμυντικού δόγματος, που σχετίζεται άμεσα με την υπονόμευση της συμφωνίας με το Ιράν, είναι και η πάση θυσία διατήρηση της αμυντικής της βιομηχανίας.
Για τα μάτια των μοναρχιών του Κόλπου
Τον περασμένο Ιούλιο η γαλλική Veolia κέρδισε ένα συμβόλαιο 500 εκ. ευρώ για εργοστάσια αφαλάτωσης στη Σαουδική Αραβία, το μεγαλύτερο τέτοιου είδους στη Μέση Ανατολή, ενώ τον Αύγουστο η Γαλλία υπέγραψε μαζί της αμυντικό σύμφωνο 1 δισ. με τη χώρα να είναι ήδη ο μεγαλύτερος αγοραστής γαλλικών όπλων στην περιοχή. Το δε διμερές εμπόριο διπλασιάστηκε τα τελευταία 5 χρόνια. Ακόμη κι αν οι ΗΠΑ υπέγραψαν πέρυσι αντίστοιχη αμυντική συμφωνία 60 δισ. με τη Σαουδική Αραβία, κάνοντας τη γαλλική να μοιάζει ασήμαντη, το γαλλικό οικονομικό άνοιγμα των τελευταίων ετών προς τις μοναρχίες είναι ανάσα ζωής, όχι μόνο για την αμυντική της βιομηχανία. Οι Σαουδάραβες, από την πλευρά τους, επενδύουν και αυτοί δισεκατομμύρια στη Γαλλία, στη γεωργία(!) και στην αμυντική βιομηχανία.
Επίσης, οι επενδύσεις στη Γαλλία από το Κατάρ (στο οποίο δόθηκε και το Μουντιάλ) έχουν φτάσει τα 15 δισ. δολάρια, στην Total, στη Veolia, στην κατασκευαστική Vinci, σε ακίνητα, στην… Παρί Σεν Ζερμέν. Το Παρίσι διαπραγματεύεται την πώληση μαχητικών Ραφάλ στη περιοχή, όπως και η πυρηνική Areva την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, ίσως και στη Σαουδική Αραβία, μα πάντως… το Ιράν πρέπει να περιορίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Αμυντικές συναλλαγές της Γαλλίας ανθούν και με το Ισραήλ.
