«Πρόγραμμά μας το Μνημόνιο» λέει η Ν.Δ., στάχτη στα μάτια τα αντίμετρα του ΣΥΡΙΖΑ, ολοκληρωτική παράδοση της Υγείας στις πολυεθνικές
Του Μάριου Διονέλλη
Σε ρυθμούς μνημονίου βαδίζει η δημόσια Υγεία παρά την πρώτη φορά αριστερής διακυβέρνησης της χώρας. Οι περικοπές και οι επώδυνες για τους πολίτες αλλαγές που φέρνει το τρίτο μνημόνιο στον τομέα της Υγείας θυμίζουν την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου και εποχές Αδώνιδος και Βορίδη στο αντίστοιχο υπουργείο. Η περικοπή των δαπανών, οι συγχωνεύσεις κλινικών, η αδυναμία νέων προσλήψεων και η νέα πολιτική για το φάρμακο και την ιδιοκτησία των φαρμακείων, απειλεί ευθέως τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, αυτούς δηλαδή που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για ένα αξιόπιστο και δημόσιο σύστημα Υγείας.
Το δόγμα «πρόγραμμά μας είναι το μνημόνιο» ακολουθείται πιστά από τη Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, ενώ από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρείται να εμφανιστεί πλαίσιο αντίμετρων που θα αναστρέψουν τις επιπτώσεις από τις δεσμεύσεις που η ίδια η κυβέρνηση της Αριστεράς ψήφισε. Το παράλληλο αυτό πρόγραμμα αποτελεί στάχτη στα μάτια όσων έρχονται καθημερινά σε επαφή με τον χώρο της Υγείας, αφού πέρα από το αν είναι υλοποιήσιμο με οικονομικούς όρους έχει και το πολύ μεγάλο μειονέκτημα ότι δεν έχει λάβει την απαραίτητη σύμφωνη γνώμη του κουαρτέτου των δανειστών. Βάζοντας κανείς δίπλα-δίπλα τις προβλέψεις του νέου μνημονίου και τις υποσχέσεις του νέου προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ για την ανάσχεση των μέτρων αυτών καταλήγει γρήγορα σε αδιέξοδο σε σχέση με τη δυνατότητα ταυτόχρονης εφαρμογής και των δύο.
Δαπάνη Υγείας
Οι αναφορές του τρίτου μνημονίου (τουλάχιστον σε τρία σημεία) για την ανάγκη εξορθολογισμού (δηλαδή περικοπές) των δαπανών στην Υγεία έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την υπόσχεση στο πρόγραμμα ΣΥΡΙΖΑ για «σταδιακή σύγκλιση των δημόσιων δαπανών υγείας (ως ποσοστό του ΑΕΠ) με το μέσο όρο της Ε.Ε.». Και ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος των δαπανών στην Υγεία κινείται μεταξύ του 7% και 9% (αναλόγως αν μιλάμε για την Ε.Ε. των 15 ή των 28 μελών), στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό της δαπάνης παραμένει καθηλωμένο στο 4% του ΑΕΠ. Ειδικότερα για τους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων οι εκπρόσωποι των δανειστών ετοιμάζονται μετά τις εκλογές να προχωρήσουν στην επιτήρηση επιβολής των νέων μνημονιακών μέτρων. Από το 1,38 δισ. ευρώ που δόθηκαν στο ΕΣΥ για το 2015, η επιλογή των δανειστών είναι η στρογγυλοποίηση προς τα κάτω δίνοντας μόνο 1 δισ. για όλα τα νοσοκομεία της χώρας για το 2016. Την ίδια ώρα που γιατροί και εργαζόμενοι του ΕΣΥ μιλούν για τεράστιες ελλείψεις σε υλικά και υποδομές, η συμφωνία με την τρόικα βάζει ταφόπλακα σε όποια πιθανότητα ανάκαμψης και υλοποίησης της βασικής προγραμματικής θέσης του ΣΥΡΙΖΑ για «διευκόλυνση της φροντίδας και μείωση των επιβαρύνσεων των πολιτών στα θέματα Υγείας».
Πολιτική φαρμάκου
Η… ευεργετική πρόβλεψη του τρίτου μνημονίου για τη μείωση των τιμών των γενόσημων φαρμάκων, ενώ βραχυπρόθεσμα φαίνεται να ωφελεί τους ασφαλισμένους και το δημόσιο ταμείο μειώνοντας τη συνολική δαπάνη, μακροπρόθεσμα κρύβει παγίδες προς όφελος των μεγάλων πολυεθνικών του φαρμάκου. Και αυτό επειδή οι μειώσεις πλήττουν καίρια την ελληνική φαρμακοβιομηχανία (που βασίζεται κυρίως στα γενόσημα) και η οποία καταλαμβάνει ακόμα μόνο το 20% της αγοράς. Τα φάρμακα των μεγάλων πολυεθνικών παραμένουν ακριβά και ο νόμος προβλέπει τη μείωση της τιμής τους μετά τη λήξη της πατέντας μόνο εφόσον στην αγορά κυκλοφορεί το αντίστοιχο γενόσημο. Αν οι ελληνικές εταιρίες γενοσήμων δεν μπορέσουν να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα θα μείνουν στην αγορά μόνο τα ακριβά φάρμακα των πολυεθνικών. Ο ίδιος ο Π. Κουρουμπλής αλλά και προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ είχαν υποσχεθεί δράσεις για την προστασία του ελληνικού φαρμάκου, ωστόσο μέσω του τρίτου μνημονίου οι δανειστές επιλέγουν (και η κυβέρνηση αποδέχτηκε) να ενισχυθούν οι ξένοι φαρμακοβιομήχανοι, σε βάρος φυσικά της τσέπης των Ελλήνων ασφαλισμένων.
Σε ό,τι αφορά το «παράλληλο» πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την ανάσχεση της συγκεκριμένης ρύθμισης του μνημονίου προτείνεται η δοκιμασμένη λύση της παραπομπής σε μια επιτροπή (Επιτροπή Διαπραγμάτευσης του ΕΟΠΠΥ) με στόχο «τη βελτίωση των οικονομικών όρων συνεργασίας με τους παρόχους, τη φαρμακευτική βιομηχανία και άλλους προμηθευτές υπηρεσιών». Ενώ δηλαδή το μνημόνιο θα εφαρμόζεται, η επιτροπή θα… συζητά.
Διαγνωστικά κέντρα
Ομοίως εις βάρος των ασφαλισμένων θα λειτουργήσει και η παράταση για τρία χρόνια του clawback, δηλαδή της αυτόματης επιστροφής χρημάτων προς το Δημόσιο όταν η δαπάνη για διαγνωστικές εξετάσεις ξεπερνά τον αντίστοιχο κλειστό προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ. Το μέτρο πλήττει οριζόντια τα διαγνωστικά κέντρα και τους συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ γιατρούς με κίνδυνο διακοπής των συμβάσεών τους με τον Οργανισμό ή άρνησης παροχής υπηρεσιών προς τους ασφαλισμένους. Και πάλι κερδισμένοι είναι οι μεγάλοι παίχτες της ιδιωτικής υγείας, που θα μπορούν να αντεπεξέλθουν στο μέτρο και χαμένοι οι ασφαλισμένοι. Στο καινούριο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ περιλαμβάνεται η πρόβλεψη για ανατιμολόγηση εργαστηριακών εξετάσεων σε συνδυασμό με κλιμακωτές εκπτώσεις (rebates) με βάση τον όγκο, καθώς και με κατευθυντήριες διαγνωστικές οδηγίες και έλεγχο των παραπεμπτικών σε πραγματικό χρόνο. Μέχρι όμως να οργανωθεί το σύστημα αυτό, θα εφαρμόζεται το clawback όπως επιθυμούν οι δανειστές.
Προσλήψεις
Αν και ο απερχόμενος υπουργός Υγείας δήλωσε πως το νέο μνημόνιο δεν ανατρέπει την εξαγγελία των 4.500 προσλήψεων στην Υγεία για το 2015, εντούτοις η πραγματικότητα στα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας της χώρας ακυρώνει κάθε διάθεση αισιοδοξίας. Οι προσλήψεις που έγιναν κατά τους επτά μήνες της διακυβέρνησης είναι μερικές δεκάδες και πάντα επικουρικών γιατρών, αφού ούτε λόγος για μόνιμες θέσεις. Οι τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό αντιμετωπίζονται και πάλι με τον γνωστό μνημονιακό τρόπο των συγχωνεύσεων κλινικών και της υποβάθμισης των παροχών υγείας προς τους πολίτες. Την ώρα που μόλις και μετά βίας καλύπτονται οι στοιχειώδεις υπηρεσίες προς τους πολίτες, η εφαρμογή του μνημονίου μετατρέπει σε κενό γράμμα και τις δεσμεύσεις στο νέο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για «ανάπτυξη Εθνικού Δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ)» για «αναδιοργάνωση των δημόσιων νοσοκομείων με δημιουργία αυτόνομων Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών» και για «δημιουργία νέων μονάδων άμεσης πρόσβασης στον ΟΚΑΝΑ».
Τέλος, μια σειρά από επιμέρους ζητήματα σχετικά με τον ευρύτερο χώρο της Υγείας ρυθμίζονται με μνημονιακό – νεοφιλελεύθερο τρόπο χωρίς μάλιστα να υπάρχει καν η μέριμνα των αντίμετρων στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικότερη είναι η απελευθέρωση του επαγγέλματος των φαρμακοποιών που δίνει τη δυνατότητα σε μεγάλες αλυσίδες καλλυντικών, ή ακόμα και σε super market να λειτουργούν ως φαρμακεία κάνοντας και πάλι το χατίρι των πολυεθνικών που επιζητούν διαρκώς τη διεύρυνση του κύκλου εργασιών τους. Σε κάθε περίπτωση, η αναγκαστική εφαρμογή του μνημονίου που θα αποτελέσει το μόνο πρόγραμμα της κυβέρνησης που θα προκύψει από τις εκλογές, αποτελεί ταφόπλακα για τις παροχές δημόσιας υγείας προς τους πολίτες.
Μάριος Διονέλλης
