Εθνική πολιτική για τον ορυκτό μας πλούτο θα ασκούν… τρόικα και ιδιώτες. Του Χρήστου Πραμαντιώτη
Σε κατεύθυνση διάλυσης του ρόλου του φαίνεται ότι κινούνται τα σχέδια αναδιοργάνωσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής – ΥΠΕΚΑ, σχέδια που μετά την ουσιαστική κατάργηση του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) συρρικνώνουν δραματικά τις δομές του υπουργείου, μετατρέποντάς το σε απλό τροχονόμο των ιδιωτικών συμφερόντων που επιδιώκουν να καρπωθούν τον ορυκτό πλούτο της χώρας επωφελούμενα από το δόγμα του «λιγότερου δυνατού κράτους».
Το νέο οργανόγραμμα που καταργεί οργανικές μονάδες του υπουργείου έχει εκπονηθεί από τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν και δόθηκε στο αρμόδιο για τα οργανογράμματα υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Ήταν, μάλιστα, από τα πρώτα οργανογράμματα που ολοκληρώθηκαν (σαν έτοιμα από καιρό, καθώς ο Γ. Παπακωνσταντίνου ως αρμόδιος υπουργός ΠΕΚΑ της προηγούμενης κυβέρνησης επιτάχυνε τη διαδικασία ενόψει των ερευνών για πετρέλαια στον ελλαδικό χώρο, αλλά και γενικού ξεπουλήματος πλουτοπαραγωγικών πηγών) και πήραν το δρόμο τους για να εγκριθούν. Παρ’ όλα αυτά, η υπόθεση δεν έχει φτάσει στο τέλος, ενώ και το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης δεν έχει ακόμη απαντήσει σε σχετική ερώτηση με θέμα «Διάλυση δομών Υπουργείου ΠΕΚΑ και υπηρεσιών του τομέα ορυκτού πλούτου και ενέργειας» που έχουν καταθέσει από τις 3/1 στη Βουλή οι Ανεξάρτητοι Έλληνες.
Δραματική συρρίκνωση
Προς το παρόν, λοιπόν, δεν έχει ακόμη υπογραφεί ο νέος Οργανισμός του ΥΠΕΚΑ, που προβλέπει τη συντριπτική συρρίκνωση υπηρεσιών που μελετούν, διαχειρίζονται, ελέγχουν τον εθνικό πλούτο της χώρας. Εδώ ακριβώς είναι και το επόμενο αποκαλυπτικό σημείο. Από όσα έχουν δει το φως (καθότι ακόμη και οι εργαζόμενοι του υπουργείου με δυσκολία μαθαίνουν για τα σχέδια αναδιοργάνωσης του ΥΠΕΚΑ), κρίσιμες οργανικές μονάδες θα μειωθούν δραματικά. Ενδεικτικά, γίνεται λόγος για μείωσή τους κατά 69% στον τομέα Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων, κατά 50% στον τομέα Περιβαλλοντικής Πολιτικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Γενική Διεύθυνση Φυσικού Πλούτου του ΥΠΕΚΑ, με πέντε Διευθύνσεις και ανάλογα Τμήματα και αποστολή τον προγραμματισμό, την εποπτεία και την ορθολογική αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου και την ισόρροπη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, υποβιβάζεται σε μία Διεύθυνση Ορυκτών Πόρων. Αντίστοιχα, η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας, με έξι Διευθύνσεις και τα Τμήματά τους (και μαζί με άλλες δομές που αφορούν τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τον έλεγχο διακίνησης και αποθήκευσης καυσίμων όπως και την εποπτεία βιοκαυσίμων και βιορρευστών), θα συρρικνωθεί σε τρεις Διευθύνσεις (υδρογονανθράκων, ηλεκτρικής ενέργειας και ΑΠΕ).
Με την ίδια έννοια, «εξαφανίζονται» μέσα σε μια υπηρεσία με Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, Δόμησης και Ενέργειας, οι δύο Επιθεωρήσεις Μεταλλείων (μία για τη Βόρεια και μία για τη Νότια Ελλάδα). Γι’ αυτές τις τελευταίες, μάλιστα, αξίζει να αναφερθεί ότι η «εξαφάνισή» τους γίνεται πιο δραματική αν συνυπολογίσει κανείς το μεγάλο εύρος κρίσιμων αρμοδιοτήτων που έχουν: Παρακολούθηση μεταλλείων, λατομείων και των εγκαταστάσεών τους σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας εργαζομένων, προστασίας περιβάλλοντος και έλεγχος της ορθολογικής εκμετάλλευσής τους, έκδοση εντολών για λήψη μέτρων ασφαλείας, επιβολή κυρώσεων, γνωμοδοτήσεις για χορήγηση αδειών εκμετάλλευσης, εκτίμηση αξίας μεταλλείων-λατομείων και εγκαταστάσεων, οριοθέτηση μεταλλείων και λατομείων κ.ά.
Η κεντρική κατεύθυνση
Είναι φανερό ότι υπό τη δαμόκλειο σπάθη του δημοσιονομικού ζητήματος και των προγραμμάτων που έχει επιβάλει η τρόικα στην Ελλάδα, το «πρόθυμο» πολιτικό σύστημα δεν θα αφήσει τίποτε όρθιο. Τη διάλυση της κοινωνίας, την υπό κατάρρευση Παιδεία, Υγεία και Πρόνοια και την παράδοσή τους στον ιδιωτικό τομέα, ακολουθεί κατά πόδας η διάλυση της δημόσιας διοίκησης. Αυτό παίρνει έναν επιπλέον ειδικό χαρακτήρα όταν μιλάμε για το δικαίωμα της Πολιτείας να ασκεί κεντρική και αποτελεσματική (και βιώσιμη και αειφόρα) πολιτική για τον ορυκτό πλούτο της χώρας. Και αποκτούν όλα αυτά περαιτέρω νόημα αν προστεθεί ότι η Ελλάδα είναι από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης, ότι σε αυτήν απαντώνται και ορυκτά από εκείνα (14 τον αριθμό) που θεωρούνται κρίσιμα και στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και ότι θα μπορούσε να αποτελέσει μια «παραγωγική νησίδα» μέσα στην Ε.Ε. στον τομέα του ορυκτού πλούτου1.
Προϋπόθεση βεβαίως για όλα αυτά, είναι ο απεγκλωβισμός από τη μέγγενη των μνημονίων και η ακόλουθη χάραξη μιας εθνικής πολιτικής που θα αξιοποιεί τον πλούτο της χώρας. Πόσο κάτι τέτοιο μπορεί να χωρέσει στη λογική της δραματικής συρρίκνωσης υπηρεσιών-εργαλείων ενός τέτοιου σχεδιασμού; (Προφανώς η απάντηση είναι ότι δεν χρειάζονται εργαλεία πολιτικής, γιατί πολιτική ασκεί η τρόικα και οι πιστωτές, που βλέπουν με κακό μάτι κάθε πιθανότητα ανασυγκρότησης μιας υπό αποικιοποίηση χώρας όπως η Ελλάδα). Κι ακόμη περισσότερο, πόσο συμβιβάζεται ένας εθνικός σχεδιασμός με την πρόσφατη δήλωση του υπουργού, αρμόδιου επί της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ότι πρέπει «να διατηρήσουμε μόνο τις αναγκαίες και χρήσιμες για το κοινωνικό σύνολο δημόσιες υπηρεσίες που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιτελέσουν οι ιδιωτικοί φορείς, υπό την απαράβατη όμως προϋπόθεση ότι το κόστος λειτουργίας τους δεν θα επιβαρύνει υπέρμετρα ή αδικαιολόγητα τον Έλληνα φορολογούμενο»; Και εδώ η απάντηση είναι επίσης προφανής: έρευνες, ελέγχους κλπ. θα ασκούν ιδιώτες, το κράτος θα ξηλωθεί από τέτοιες «κοστοβόρες και άχρηστες» διαδικασίες (και ταυτόχρονα θα ξηλώσει μερικές εκατοντάδες υπαλλήλων).
Σε αυτές τις κατευθύνσεις «δείχνει» πρακτικά το νέο οργανόγραμμα του ΥΠΕΚΑ, όπως και άλλων υπουργείων, καθώς όλα έχουν μπει στη διαδικασία κατάρτισης νέων Οργανισμών. Μικρή λεπτομέρεια: όπως αναφέρουν στον Δρόμο υπάλληλοι από άλλο παραγωγικό υπουργείο, το Αγροτικής Ανάπτυξης, «όλα τα οργανογράμματα θα υποβληθούν προς έγκριση στην τρόικα πριν δρομολογηθεί η εφαρμογή τους – εμάς θα μας έρθουν κατόπιν για να συμπληρώσουμε υπηρεσίες σε προκατασκευασμένα κουτάκια».
1. βλ. Πέτρου Τζεφέρη, δρος Μηχανικού Μεταλλείων, Η αλήθεια για τον Ελληνικό Ορυκτό Πλούτο,
www.oryktosploutos.net
