Ενώ έγραφα στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας σχετικά με τη μεγάλη ιστορική και αρχιτεκτονική σημασία που έχουν τα ιταλικά κτίρια στο Λακκί της Λέρου, η δική μου προσπάθεια να αναδείξω το θέμα διασταυρώθηκε με μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία για την εγγραφή των ιταλικών κτιρίων των Δωδεκανήσων στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Η όλη ιδέα ξεκίνησε από την Rhodes International Culture & Heritage Society (RICHeS) και υποστηρίζεται από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου, ενώ έτυχε και της αποδοχής της Περιφέρειας.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό κείμενο, δεκαοκτώ Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO βρίσκονται στην Ελλάδα, αλλά «κανένα δεν αντιπροσωπεύει μια πιο πρόσφατη περίοδο της ιστορίας μας. Αυτό είναι κρίμα, γιατί ακόμη και η «νεότερη» πολιτιστική κληρονομιά –από τον 19ο και τον 20ο αιώνα– μπορεί πολύ καλά να αντιπροσωπεύει μια «εξαιρετική παγκόσμια αξία». Και η UNESCO δίνει επίσης όλο και περισσότερη προσοχή σε αυτήν τη νεότερη κληρονομιά…»
Και συνεχίζουν: «Η νεότερη κληρονομιά είναι ευάλωτη λόγω της μερικής νομικής προστασίας και της έλλειψης δημόσιας αναγνώρισης. Για πολλούς είναι σαφές γιατί ένα μεσαιωνικό κτίριο είναι ξεχωριστό και πρέπει να προστατευτεί, αλλά ένα κτίριο της νεότερης κληρονομιάς θεωρείται συχνά ως «συνηθισμένο». Το πρότζεκτ για τη Νεότερη Κληρονομιά των Δωδεκανήσων (DMH) ξεκίνησε για να αλλάξει αυτήν την αντίληψη και να προωθήσει περαιτέρω τη νεότερη δωδεκανησιακή κληρονομιά…
…Ο κύριος σκοπός του πρότζεκτ είναι διττός: πρώτον, να ευαισθητοποιήσει περαιτέρω τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών γι’ αυτή την κληρονομιά αναπτύσσοντας διάφορες δράσεις, εκδηλώσεις, δημοσιεύσεις και εκπαιδευτικό υλικό. Επιδιώκει επίσης να προωθήσει τη νεότερη κληρονομιά των Δωδεκανήσων ως προσθήκη στο υπάρχον τουριστικό προϊόν, με την τόνωση των υψηλών και βιώσιμων μορφών πολιτιστικού τουρισμού και με την πολιτιστική διασύνδεση των νησιών….
…Ο δεύτερος σκοπός, παράλληλα, αλλά ανεξάρτητα από τον πρώτο, περιλαμβάνει την προσπάθεια για μια πιο επίσημη αναγνώριση της αξίας της Νεότερης Κληρονομιάς των Δωδεκανήσων και την πιθανή ένταξή της στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, προτείνοντας την έναρξη της διαδικασίας προετοιμασίας για την ένταξή της στον Εθνικό Ενδεικτικό Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Η νεότερη αρχιτεκτονική κληρονομιά του μεσοπολέμου στα Δωδεκάνησα είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα ενός συστηματικού έργου εκσυγχρονισμού και πολεοδομίας με συγκεκριμένο όραμα καθώς και αρχιτεκτονικής στις αρχές του 20ου αιώνα. Αυτό το πρόγραμμα ανοικοδόμησης που επιτεύχθηκε σε λιγότερο από δύο δεκαετίες ήταν άνευ προηγουμένου για την ευρύτερη περιοχή και είχε ως στόχο την πολιτιστική και πολιτική ενοποίηση των νησιών του αρχιπελάγους των Δωδεκανήσων μέσω της αρχιτεκτονικής. Για να επιτευχθεί αυτό, σχεδιάστηκε ένα εντελώς νέο αρχιτεκτονικό στυλ. Είναι επίσης ένα εξαιρετικό παράδειγμα αρχιτεκτονικών πρακτικών στη νέο-ιμπεριαλιστική περίοδο και των αυτοκρατορικών φιλοδοξιών μιας ευρωπαϊκής δύναμης τον 20ο αιώνα. Είναι το μόνο παράδειγμα αρχιτεκτονικής εκτεταμένης κλίμακας και συστηματικού προγράμματος δημιουργίας αποικιακών οικισμών σε ευρωπαϊκό έδαφος από μια άλλη ευρωπαϊκή αποικιακή δύναμη…»
Ο καθένας από εμάς μπορεί να βοηθήσει σε αυτή την υπόθεση, υπογράφοντας αρχικά την έκκληση στο: www.openpetition.eu/gr/petition/online/support-the-dodecanese-modern-heritage-campaign-for-unesco-world-heritage-status
Βεβαίως εδώ να πούμε ότι αν και είναι πολύ σημαντικό να εγγραφούν τα συγκεκριμένα κτίρια στον κατάλογο της UNESCO θα πρέπει παράλληλα να ληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες για κτίρια που κινδυνεύουν με κατάρρευση αντιμετωπίζοντας την αδιαφορία της επίσημης Πολιτείας και των τοπικών αρχών. Όσα από τα κτίρια έχουν διασωθεί και αξιοποιηθεί σε όλα τα Δωδεκάνησα δείχνουν τον δρόμο, αλλά φοβάμαι πως μέχρι να ευοδωθεί τα αίτημα κάποια θα έχουν γίνει… παρελθόν.
Ακόμη και στο κέντρο της Αθήνας να περπατήσετε, στην Πλάκα π.χ., θα δείτε πως δεκάδες κτίρια μεγάλης ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Τα γρανάζια της γραφειοκρατίας, το μπλεγμένο ιδιοκτησιακό καθεστώς, η δυσλειτουργία φορέων έχουν οδηγήσει στον μαρασμό τους. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις το σπίτι του Παλαμά στην οδό Περιάνδρου, το «σπίτι του Καδή» στην οδό Τριπόδων (όπου έχει γυριστεί η ταινία «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα», το σπίτι της οικογένειας του Λυκούργου Λογοθέτη (πάλι στην Τριπόδων), το σπίτι της Σεβαστής Καλλισπέρη στην περιοχή της Ακρόπολης που κηρύχθηκε διατηρητέο το 2012 και έχει αφεθεί να καταρρέει κ.ά.
Δεν πρέπει λοιπόν αν χάνουμε ούτε λεπτό, αλλά και να προχωρήσουμε όσοι ενδιαφερόμαστε σε συντονισμένες ενέργειες…
INFO
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρότζεκτ DMH μπορείτε να βρείτε στη σελίδα μας στο facebook: www.facebook.com/Dodecanese-Modern-Heritage-101830954863872/ ή στην ιστοσελίδα: www.dodecanesemodernheritage.com
Για ερωτήσεις ή για να λάβετε το σχετικό έντυπο: [email protected].
