του Γρηγόρη Ρουμπάνη
Χωρίς δέος, χωρίς μιζέριες και χωρίς στρεψοδικίες, είναι η ώρα της παρέμβασης, πριν η χώρα χάσει και την κοινωνία της. Έχασε την οικονομία της, έχασε το πολιτικό της σύστημα, δεν χρειάζεται να χάσει και τους ανθρώπους της. Όταν λοιπόν έρθει η ώρα του απολογισμού για τις υγιείς δημοκρατικές δυνάμεις, η επιτυχία θα είναι να καταγράψουν τις θετικές παρεμβάσεις τους, να διορθώσουν κάποια λάθη και παραλείψεις κι έτσι να πάνε ακόμα πιο μπροστά. Αν αφήσουν να περάσει από δίπλα τους το ποτάμι της κοινωνικής οργής και μετά από δέκα χρόνια καταβυθιστούν σε μακρές και μελαγχολικές αναλύσεις, για να μπορέσουν να κατανοήσουν τι έγινε σήμερα, δεν θα τις θέλει ούτε ο καθρέφτης τους.
Κοινή είναι η πεποίθηση, ότι δεν είναι ανάγκη να αλλάξει κάτι. Είναι απαραίτητο να αλλάξουν πολλά. Σχεδόν όλα. Αυτή είναι η προϋπόθεση, για να βρει λόγο ο πολίτης να επιστρέψει ενεργός στο αντιπροσωπευτικό εκλογικό σύστημα και να αναδείξει τις δυνάμεις που εμπιστεύεται. Τη δημοκρατία δεν την αλλάζουμε. Τη δημοκρατία την οικοδομούμε. Προστρέχουμε σε έμπειρους αρχιτέκτονες, ειδικευμένους τεχνικούς και έντιμους οικοδόμους, για να πετύχουμε το καλύτερο. Αυτό που έχει ανάγκη ο τόπος, αυτό που κραυγάζει η νεολαία, η μάνα κι ο πατέρας. Το σημερινό σύστημα ό,τι ήταν να δώσει, το έδωσε. Τα καλά του και τα κακά του. Αυτά όμως πριν μερικά χρόνια. Σήμερα υπάρχει μόνο ως οργανισμός τροφοδότησης πλουτισμού επιτηδείων. Τώρα δεν δίνει παρά μόνο αδικία, αδιαφορία και περιφρόνηση στην κοινωνία. Μέχρι του σημείου του εγκλήματος. Και της αναπόφευκτης κατάρρευσης.
Η ΔΕΞΙΑ, όπως την ξέραμε μέχρι και το 2009, έχει εκπνεύσει. Ήταν η δεξιά της συντήρησης, της διευκόλυνσης των μεγαλοεπιχειρηματιών, του αβανταρίσματος των τραπεζών και της συμπόρευσης με τους ισχυρούς μονεταριστές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήταν όμως και η δεξιά που ήξερε να αντισταθεί στα σχέδια τύπου Ανάν, ή του ξεχειλώματος του (τότε ακόμη) «σκοπιανού» προβλήματος. Ήταν η δεξιά που αναζητούσε εναλλακτικές διεξόδους για την εξασφάλιση φτηνής ενέργειας. Σήμερα κυριαρχεί η δεξιά εκείνη που έχει ανοίξει τα σύνορα της χώρας στα συμφέροντα της Τουρκίας, τα έχει χάσει με τις δομικές αλλαγές στις ΗΠΑ, ταυτίζεται με τη συμμαχία Γερμανίας-Ηνωμένου Βασιλείου-Τουρκίας, έχει παραδώσει τη χώρα στην απληστία των ολιγαρχών και των τραπεζών, σκεπάζει μαζικά εγκλήματα και λοιδορεί την κοινωνία.
Η σοσιαλδημοκρατία, στην Ελλάδα όπως και στην Ευρώπη, έχει αυτοαναιρεθεί με την ένταξή της στο νεοφιλελευθερισμό. Η αρχή έγινε το 1996, συνεχίστηκε το 2010 και τώρα πια μαραζώνει στην καχεκτική αντιπολίτευση. Έχει ταυτιστεί με την παράδοση της χώρας στους δανειστές της τρόικας, την ατολμία σε ρήξεις για θέματα δημοκρατίας (όπως οι παράνομες τηλεφωνικές παρακολουθήσεις και η συγκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών), την τροφοδότηση του συστήματος Μητσοτάκη με κυβερνητικά στελέχη και γενικώς την ανικανότητα παρουσίασης εναλλακτικής κυβερνητικής λύσης, αποδεκτής από την κοινωνία.
Η «κυβερνώσα αριστερά» έγινε αριστερή συνιστώσα του πλέον σκληρού και αδυσώπητου καπιταλισμού, της υποταγής στην «Ιερά Συμμαχία των Δανειστών» και της εξάρτησης από ισχυρούς και λιγότερο ισχυρούς παίχτες του διεθνούς εμπορίου και της ενέργειας. Κι ενώ η κοινωνία δοκιμαζόταν, εκείνη κατανάλωνε το χρόνο της σε εσωτερικές έριδες και ξεκαθαρίσματα προσωπικών λογαριασμών. Δεν έχει οράματα, στόχους, πρόγραμμα. Δεν της φταίει κανένας άλλος εκτός από τον εαυτό της.
Το ΚΚΕ είναι εκτός κριτικής. Δεν ενοχλεί και δεν ενοχλείται, οπότε μόνο καλά λόγια εισπράττει από τους ταξικούς αντιπάλους του. Έχει μείνει ίδιο από το 13ο συνέδριό του, το 1991. Αποτελεί σίγουρα επίτευγμα, το οποίο όμως δεν αφορά παρά μόνο ένα σχετικά μικρό και σχεδόν σταθερό μέρος του εκλογικού σώματος.
ΥΠΟ ΤΙΣ συνθήκες αυτές, κάτι καινούργιο θα γεννηθεί. Στον συντηρητικό χώρο οι διεργασίες είναι πολλές εντός και εκτός της Ν.Δ. και το πιθανότερο είναι κάποια στιγμή να συγκλίνουν προς την ίδια κατεύθυνση: την ανασυγκρότηση του κυβερνώντος κόμματος. Αυτός είναι ο προορισμός τους (κοινός τόπος η συντήρηση), αυτό διδάσκει και η σύγχρονη πολιτική ιστορία.
Στον προοδευτικό χώρο, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Δεν υπάρχουν διαμορφωμένες δυνάμεις μεγάλων αλλαγών, ούτε είναι εύκολη υπόθεση η ανατροπή ενός συστήματος, το οποίο είναι δεμένο με ισχυρότατα οικονομικά συμφέροντα και ξένες εξαρτήσεις. Η ασφυξία όμως της κοινωνίας αναδεικνύει την ανάγκη να γεννηθεί. Κι αν είναι αξιόπιστο, θα στηριχτεί. Προβληματισμός υπάρχει, όπως και μυαλά υπάρχουν, που μπορούν να προσφέρουν στην αναζήτηση λύσεων και διεξόδων. Ίσως η συγκρότηση μιας επιτροπής εθνικής ανασυγκρότησης, θα μπορούσε να δώσει μια κατεύθυνση. Κι αύριο να γεννηθεί ένα κίνημα για την εθνική δημοκρατική ανασύνταξη. Δύσκολο είναι, αλλά όχι ακατόρθωτο, να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες για συνεννόηση με επιστημονικούς συλλόγους, επιμελητήρια και ενώσεις από την οποία θα προκύψει ένα ριζοσπαστικό πλην εφικτό πρόγραμμα.
Κύριος άξονας φυσικά είναι η οικονομία και μεγάλος πονοκέφαλος η απεμπλοκή από όρους των μνημονίων, τα οποία φόρτωσαν στους ώμους του μέσου πολίτη ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ. Στην παρούσα φάση, κατά την οποία το διεθνές χρέος έχει χτυπήσει ταβάνι και μεγάλες οικονομίες της Δύσης, όπως αυτές των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Γαλλίας κ.λπ. βρίσκονται στο καναβάτσο, μια πρωτοβουλία για την αναθεώρηση της θέσης της Ελλάδας (αναφορικά με το χρέος της, το οποίο πάλι έχει πάρει την ανηφόρα) δεν πρέπει να θεωρείται χαμένη από χέρι. Η περίφημη «ρήτρα ανάπτυξης» και ο προγραμματισμός επενδύσεων του δημοσίου μπορούν να σώσουν την παρτίδα.
Στοιχεία σημαντικά τόσο για τη σημερινή κατάσταση όσο και για τις κατευθύνσεις που έχει ανάγκη ο τόπος έχουν δώσει με μελέτες τους το ΚΕΠΕ, το ΙΟΒΕ και το Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ. Στην αντιμετώπιση ζητημάτων δημοκρατίας έχει δώσει πολύτιμο υλικό ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών. Κατευθύνσεις για την επίλυση των καυτών προβλημάτων στον τομέα της δημόσιας υγείας έχουν δώσει ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος και ο αντίστοιχος των νοσηλευτών. Το ΤΕΕ μπορεί να παραδώσει μελέτες για την οικιστική ανάπτυξη. Πανεπιστήμια και πολυτεχνεία διαθέτουν επίσης πολύτιμο υλικό για την επιστημονική επένδυση. Ακαδημαϊκοί μπορούν να δώσουν την πολύτιμη γνώμη τους για την αναμόρφωση της παιδείας. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών μπορεί να συμβάλει στην εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας των δημοσιογράφων και την εξυγίανση της ενημέρωσης.
Στα φλέγοντα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, ο αναπροσανατολισμός είναι επίσης κάτι παραπάνω από αναγκαίος. Φτάνει πια η άκριτη στήριξη του ενός ή του άλλου ισχυρού παίχτη του «διεθνούς ποδοσφαίρου». Η Ελλάδα αποτελούσε από την αρχαιότητα έναν κόμβο συμφερόντων μεταξύ Ανατολής και Δύσης και τέτοιος παρέμεινε μέχρι τις μέρες μας. Και θα παραμείνει. Εκείνο το οποίο πρωτεύει είναι η διαμόρφωση σχέσεων ισορροπίας με τις μεγάλες και τις λιγότερο μεγάλες δυνάμεις με στόχο την ειρήνευση στις φλεγόμενες περιοχές τόσο στη δική μας όσο και στην… πάνω γειτονιά. Είναι αδιανόητο η Ελλάδα να αφήνει την πολλαπλώς ελεγχόμενη για πυροδοτήσεις συγκρούσεων Τουρκία (προς όφελος του δικού της επεκτατισμού) να παίζει ρόλο διεθνούς ειρηνοποιού και η ίδια να παρακαλάει τρίτους για να μη χάσει μέρος της κυριαρχίας της.
ΑΥΤΕΣ είναι μερικές μόνο σκέψεις που μπορούν ίσως να συμβάλουν στην προσπάθεια για το αύριο. Οι λύσεις βρίσκονται σε φορείς και ανθρώπους που δημιουργούν με τη δουλειά και την επιστήμη τους. Η τόλμη αναζητείται σε πολιτικούς που θα επιχειρήσουν τη ρήξη και πάντα με γνώμονα την εθνική αξιοπρέπεια και ανάπτυξη.
