Η επίσκεψη του Γερμανού προέδρου Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγιερ στη χώρα μας και η παρουσία του στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και τη μαρτυρική Κάνδανο, τις προηγούμενες ημέρες, επανέφερε στο προσκήνιο, δια της επιδεικτικής του υποβάθμισης, το θέμα των γερμανικών οφειλών και επανορθώσεων, της έμπρακτης δηλαδή συγνώμης της σύγχρονης Γερμανίας για τα εγκλήματα της κατοχής της χώρας μας από τους Ναζί. Όπως αναφέρει και στην ανακοίνωσή του το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα (ΕΣΔΟΓΕ), ο κ. Στάινμαγιερ, έχει για μια ακόμη φορά την ευκαιρία να ζητήσει επιτέλους, «μία καθαρή συγγνώμη, χωρίς περιστροφές, για τα ναζιστικά εγκλήματα και την καταστροφή της Ελλάδας στη διάρκεια της Κατοχής εκφράζοντας την ειλικρινή και έμπρακτη μεταμέλεια της χώρας του για τα δεινά που προκάλεσε στην Ελλάδα η ναζιστική Γερμανία; Θα αδράξει, άραγε, την ιστορική ευκαιρία να ανοίξει το δρόμο για τη δίκαιη επίλυση του ζητήματος των γερμανικών οφειλών; Ή απλώς θέλει να μας ρίξει στάχτη στα μάτια με δυο γλυκά αλλά άνευ αντικρίσματος λόγια, επιχειρώντας, παράλληλα, να προωθήσει τις πρωτοβουλίες ψευδεπίγραφης «συμφιλίωσης» (Ελληνογερμανική Συνέλευση, «Ελληνογερμανικό» Ταμείο για το Μέλλον, Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας, προπαγανδιστικά προγράμματα Ιστορίας, κ.ά.), που επιδιώκουν την άμβλυνση της μνήμης, την πλαστογράφηση της Ιστορίας και την υπονόμευση της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών;». Η πραγματικότητα των γεγονότων ήρθαν να επιβεβαιώσουν τους φόβους του Συμβουλίου με την ελληνική πλευρά δια της Αικ. Σακελλαροπούλου, Προέδρου της Δημοκρατίας, και του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη να θέτουν τυπικά το θέμα και την γερμανική πλευρά να το αγνοεί επιδεικτικά, δείχνοντας για μια ακόμη φορά πως θεωρεί το θέμα λήξαν.
Παραθέτουμε παρακάτω δύο μικρά αποσπάσματα από ραδιοφωνικές συνεντεύξεις των συγγραμματέων του ΕΣΔΟΓΕ, του δρ Αριστομένη Συγγελάκη και του στρατηγού ε.α. Δημήτρη Αλευρομάγειρου, που παραχώρησαν τις προηγούμενες μέρες στους σταθμούς Παραπολιτικά 90.1 και ΚΡΗΤΗ 9.84 αντίστοιχα καθώς και μία δήλωση της Καλλιόπης Λιαδάκη, προέδρου της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δαμάστας, που φωτίζουν πλευρές του ζητήματος κόντρα στη λήθη και την ένοχη σιωπή. Κόντρα στη λογική του «περασμένα ξεχασμένα» των χρηματοδοτούμενων από το γερμανικό ΥΠΕΞ ινστιτούτων συμφιλίωσης και συνεργασίας (γερμανικής υποδούλωσης χωρίς πόλεμο), η διεκδίκηση των οφειλών και επανορθώσεων από το σύγχρονο γερμανικό κράτος είναι η ελάχιστη απόδοση τιμής στη μνήμη των θυμάτων, στην μνήμη της αντίστασης. Είναι η ελάχιστη στάση αξιοπρέπειας μπροστά στην ίδια την ξεχασμένη ταυτότητα του λαού μας που τόσο γλαφυρά είχε αποτυπώσει ο Μανώλης Γλέζος όταν έλεγε πως «είμαστε το μοναδικό έθνος όπου οι εθνικές επέτειοι δεν είναι αποτέλεσμα νικών, δεν είναι ενθρόνιση βασιλέων –όπως για παράδειγμα στην Αγγλία– αλλά είναι έναρξη αγώνα. Και η 28η Οκτωβρίου και η 25η Μαρτίου δεν είναι αποτέλεσμα αγώνα, είναι έναρξη αγώνα. Δηλαδή, λέμε “δεν με ενδιαφέρει το αποτέλεσμα. Με ενδιαφέρει το ότι ξεκινάω αγώνα, ανεξαρτήτως αποτελέσματος”».
Αριστομένη Συγγελάκης: Δεν μπορεί να υπάρξει ηθική δικαίωση, χωρίς υλική αποκατάσταση
O αγώνας (σ.σ. για τις γερμανικές αποζημιώσεις) έχει ξεκινήσει πολλές δεκαετίες πριν. Θα έλεγα ότι συμβολικά ξεκίνησε στις 12 Οκτωβρίου του 1944 με την απελευθέρωση της Αθήνας, όταν στο τεράστιο πλήθος που είχε βγει στο δρόμο να πανηγυρίσει την απαλλαγή του από την ναζιστική βαρβαρότητα δέσποζε ένα τεράστιο πανό «ΕΑΜ Θυμάτων Κατοχής». Τα θύματα λοιπόν της κατοχής έδωσαν το παρόν από την πρώτη στιγμή και διεκδίκησαν τις γερμανικές αποζημιώσεις, είτε μέσα από την Πανελλήνια Ένωση Θυμάτων Κατοχής «ο Φοίνικας» είτε στη συνέχεια από Ενώσεις Ομήρων Θυμάτων Κατοχής. Μέχρι που το 1996 ο Μανώλης Γλέζος ο Λάκης Σάντας, ο Ευάγγελος Μαχαίρας, ο Στέλιος Ζαμάνος, ο Ρούπας Γεώργιος, ο Αλέξανδρος Μαμαγκάκης, ο Γιάννης Σταμούλης και άλλοι ίδρυσαν το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών. Εμείς λοιπόν συνεχίζουμε το έργο των μεγάλων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, οι οποίοι έβαλαν το ζήτημα στις σωστές τους βάσεις, δηλαδή ότι το θέμα πρωτίστως είναι ηθικό, γιατί πρέπει να υπάρξει να υπάρξει δικαιοσύνη για τα αποτρόπαια εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξε το Τρίτο Ράιχ στην Ελλάδα. Για το γεγονός ότι αποδεκατίστηκε η Ελλάδα, ότι καταστράφηκε ολοσχερώς, ότι λεηλατήθηκε με μεθοδικό τρόπο και υπονομεύτηκε ουσιαστικά, όχι μόνο το παρόν της τότε, τη διάρκεια της Κατοχής, αλλά και το μέλλον της, και αυτή η κατάσταση φτάνει έως σήμερα. Το ζήτημα είναι όμως ότι δεν μπορεί να υπάρξει ηθική δικαίωση, δεν μπορεί να υπάρξει επανόρθωση, χωρίς να υπάρξει υλική αποκατάσταση, υλική αποζημίωση. Διαφορετικά θα ήτανε, όπως το λέει και ο λαός μας λαϊκά, «από τότε που βγήκε η συγγνώμη, χάθηκε το φιλότιμο».
Εμείς διεκδικούμε τις γερμανικές οφειλές και για έναν ακόμα λόγο, ο οποίος έχει τεράστια νομική και ιστορική σημασία. Μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα με τη μεγαλειώδη της αντίσταση, αλλά και την ανείπωτη της θυσία με τους ποταμούς αίματος που έχυσε, πρωτοστάτησε στη συντριβή του φασιστικού Άξονα και στο τέλος του πολέμου βρέθηκε στην πλευρά των νικητών. Οφείλει λοιπόν η Γερμανία που συνθηκολόγησε άνευ όρων και είναι στην πλευρά των ηττημένων να αποδώσει δικαιοσύνη, όπως πάντα γίνεται μετά από τέτοιες μείζονες συγκρούσεις. Και όμως βλέπουμε ότι η Γερμανία ενώ έβαλλε την υπογραφή της στη Συνθήκη του Λονδίνου του 1953 και επωφελήθηκε τα μέγιστα από τη συνθήκη αυτή (διαγραφή χρέους, αποπληρωμή με ρήτρα ανάπτυξης κ.ά.) […] και έτσι μπόρεσε η ίδια να αναπτυχθεί, κάτι που αρνήθηκαν πεισματικά να συμβεί στην Ελλάδα και έχουμε μπλέξει, και θα είμαστε μπλεγμένοι για δεκαετίες με τις συνέπειες του μνημονίου. Το τρίτο σημείο της συμφωνίας του ‘53 έλεγε ότι παγώνουν οι γερμανικές αποζημιώσεις και επανορθώσεις. Προσέξτε παγώνουν, δεν παραγράφονται. Μέχρι πότε; Μέχρι την επανένωση της Γερμανίας και τη σύναψη συνθήκης ειρήνης. Από το 1990 που η Γερμανία επανενώθηκε και συνάφθηκε η Συνθήκη της Μόσχας, η Γερμανία χρησιμοποιεί κάθε νομικό και πολιτικό τερτίπι για να μην εκπληρώσει τις υποχρεώσεις.
Σύμφωνα με το πόρισμα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους του 2014, το οποίο υιοθέτησε και η Βουλή των Ελλήνων στο ψήφισμα της 17ης Απριλίου του 2019, το ποσό που διεκδικεί η Ελλάδα είναι περίπου 350 δισεκατομμύρια ευρώ με τιμές του 2014, χωρίς σε αυτό να περιλαμβάνονται οι αξιώσεις μας για τον επαναπατρισμό τον αρχαιολογικών και άλλων πολιτιστικών θησαυρών αμύθητης αξίας που εκλάπησαν και φυγαδεύτηκαν στο Τρίτο Ράιχ. Για τους αρχαιολογικούς θησαυρούς λέμε ότι δεν θέλουμε χρήματα, όμως απαιτούμε την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Και αυτό αποδεικνύει εξάλλου και την υποκρισία της Γερμανίας, που υποτίθεται ότι δεν συζητά το θέμα γιατί θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και θα κινδυνεύσει η οικονομία της. Ωραία γιατί τότε δεν ξεκινά μια συμβολική κίνηση καλή θέλησης επιστρέφοντας στους κλαπέντες και λεηλατηθέντες αρχαιολογικούς θησαυρούς;
Δημήτρης Αλευρομάγειρος: Η Γερμανία να αποτινάξει από πάνω της το έγκλημα της Βέρμαχτ κατά της Ελλάδος
Θα πω μόνο δύο φράσεις για την αξία της 28ης Οκτωβρίου και την τεράστια αντίσταση του Ελληνισμού. Στις 27 Απριλίου του 1942, ο ραδιοσταθμός της Μόσχας είπε: «επολεμήσατε άοπλοι εναντίον πανόπλων, μικροί εναντίον μεγάλων, και επικρατήσατε. Δεν ήτο δυνατόν να γίνει αλλιώς διότι είστε Έλληνες. Κερδίσαμε χρόνον για να αμυνθώμεν. Ως Ρώσσοι και ως άνθρωποι θα σας ευγνωμονούμε». Αλλά και στις 30 Μαρτίου του 1942 το BBC έλεγε: «η Ελλάδα έσωσε τη Μόσχα και τον Καύκασο. Όταν φτάσει η ώρα, αγνωμοσύνη απέναντι του ελληνικού λαού θα ισοδυναμεί με προδοσία, απέναντι ολοκλήρου της Ευρώπης». Αυτό σε σχέση με την επίσκεψη του υψηλού επισήμου της Γερμανίας στον τόπο του εγκλήματος, στην Κάνδανο, την οποίαν με μίσος κατέστρεψαν το 1941.
Αφουγκραζόμαστε όλοι την ηχώ του ελληνικού λαού. Απαιτούμε από τη σημερινή Γερμανία να αποτινάξει από πάνω της το έγκλημα της Βέρμαχτ κατά της Ελλάδος, που ήταν ένα ολόκληρο ολοκαύτωμα, στον πιο τραγικό και συμβολικό τόπο την Κάνδανο. Η απαίτηση των Ελλήνων, η οποία έχει διατυπωθεί και επισήμως, είναι η καταβολή των αποζημιώσεων. Είμαστε η μοναδική σχεδόν χώρα σε όλο τον κόσμο που δεν έχει γίνει αυτό, για να αποκατασταθεί η ηθική και όχι η χρηματική κυρίως τάξη. Όλα τα άλλα είναι παραμύθια, είναι τα καθρεφτάκια προς τους ιθαγενείς
Ο ελληνικός λαός απαιτεί, όχι επαιτεί. Μάλιστα πρέπει να υπενθυμίσω αυτό ήταν απόφαση και όλου του ελληνικού κοινοβουλίου, διότι είναι απόφαση ομόφωνη να αρχίσουν οι συζητήσεις για τις οφειλές. Άρα αντί να ερχόμαστε κύριε εξοχότατε πρόεδρε της Γερμανικής Δημοκρατίας, της σημερινής, να ζητάμε τάχα συγγνώμη, να ξέρετε πως η συγγνώμη έχει και έμπρακτη απόδειξη. Τα άλλα είναι κοροϊδία.
Καλλιόπη Λιοδάκη: Η θυσία όλων αυτών των ανθρώπων νίκησε το ναζισμό και το φασισμό
Το χωριό μου η Δαμάστα είναι ένα από τα πολλά μαρτυρικά χωριά της Κρήτης και της Ελλάδας. Εκτέλεσαν 30 ανθρώπους και κατεδάφισαν σχεδόν όλα τα σπίτια του χωριού, γιατί οι άντρες δεν έσκυψαν το κεφάλι τους στο φασισμό και το ναζισμό, είχαν οργανωθεί στην Εθνική Αντίσταση και αυτό ήταν πρόβλημα. Τα περισσότερα παιδιά του χωριού μου μείναμε ορφανά.
Πρέπει να καταλάβουν οι Γερμανοί ότι η θυσία όλων αυτών των ανθρώπων νίκησε το ναζισμό και το φασισμό και απάλλαξε ακόμη και την ίδια τη Γερμανία. Πρέπει ακόμη να καταλάβουν ότι τέτοια εγκλήματα, τέτοιο όλεθρο, τέτοια απελπισία και απογοήτευση που έφεραν στον κόσμο της Κρήτης και της Ελλάδας ούτε ξεχνιούνται, ούτε παραγράφονται. Προσπαθούμε η μνήμη να περάσει στις νεότερες γενιές. Δεν έπεται ότι φεύγοντας εμείς θα ξεχαστούν όλα αυτά τα φοβερά και ειδεχθή εγκλήματα που διέπραξαν. Θα αγωνιζόμαστε. Δεν θέλουμε εκδίκηση, θέλουμε δικαίωση. Να δικαιωθούν και οι ψυχές των μαρτύρων όλης της Ελλάδας και να βρουν γαλήνη και ανάσταση εν ηρεμία. Δεν θα σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε όσο υπάρχουμε στη ζωή και αφήνουμε παρακαταθήκες και για τις νέες γενιές. Έτσι μην ευελπιστούν ότι φεύγοντας κάποιοι άνθρωποι που ήταν κοντά σε όλες αυτές τις καταστροφές θα ξεχαστούν τα εγκλήματά τους. Δικαίωση θέλουμε. Δικαίωση και αποζημίωση για όλα αυτά τα δεινά που πέρασε ο ελληνικός λαός, και ιδιαίτερα ο κρητικός λαός.
Όταν δολοφονήθηκε ο πατέρας μου, ήμουνα ενός μηνός. Τους κατοίκους της Δαμάστας τους εξεδίωξαν μετά τον χαλασμό του χωριού. Λεηλατήθηκε το χωριό και όταν πλέον, με την τελευταία αποχώρηση των Γερμανών, επέστρεψαν οι άνθρωποι στο χωριό τους δεν ήξεραν πού βρισκόταν το σπίτι τους, δεν μπορούσαν αναγνωρίσουν ποιο ήταν το σπίτι τους. Τόσα ερείπια άφησαν πίσω τους. Μπορώ να πω ότι η Δαμάστα είναι μια δεύτερη Κάνδανος, μόνο που ξεχάσανε να αφήσουν επιγραφή.
