Ο ασιατικός γίγαντας, όμως, αντιμετωπίζει εδώ και δεκαετίες ισχυρές αντιστάσεις, σε μεγάλο βαθμό υποβοηθούμενες, καθώς πλειάδα γειτονικών χωρών διεκδικούν ζωτικό θαλάσσιο χώρο. Βιετνάμ, Φιλιππίνες, Μαλαισία, Ταϊβάν και Μπρουνέι αντιστέκονται στα σχέδια της Κίνας. Η ένταση στην περιοχή μόνο άσχετη με τη στρατηγική στροφή των ΗΠΑ προς τον Ειρηνικό δεν πρέπει να θεωρείται. Πρόσφατα η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, επισκέφτηκε πλήθος ασιατικών χωρών και η σημαντικότητα και τα διακυβεύματα της διαμάχης είναι σχετικά προφανή.
«Ενωθείτε ενάντια στην Κίνα»
Η Χίλαρι Κλίντον κατά την επίσκεψή της στην ινδονησιακή πρωτεύουσα Τζακάρτα έφερε ένα κύριο μήνυμα προς τις αντιπάλους της Κίνας: Να υιοθετήσουν μια κοινή θέση ενάντια στον υπερμεγέθη αντίπαλό τους και να διαπραγματευτούν μέσα στο πλαίσιο του Συνδέσμου Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Πρόκειται για μια συμβουλή που προφανώς βολεύει τις ΗΠΑ, αφού η Κίνα για ευνόητους λόγους προτιμά τις διμερείς συμφωνίες με τους ανταγωνιστές της. Επίσης, η Αμερικανίδα αξιωματούχος εξέφρασε την επιθυμία για μια ειρηνική λύση στο πρόβλημα χωρίς πειθαναγκασμούς (εξόχως ειρωνική προτροπή) και τη σύνταξη κανόνων που θα διέπουν τις σχέσεις των γειτονικών κρατών στα «θερμά» αυτά νερά.
Όλα τα προαναφερθέντα, φυσικά, αποτελούν ανεπίσημη υποστήριξη των γεωπολιτικών αντιπάλων της Κίνας, καθώς μόνο αυτή έχει την ουσιαστική δύναμη να επιβάλει τη θέλησή της με τη χρησιμοποίηση βίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τις στρατηγικές διακηρύξεις των ΗΠΑ και τις Κίνας, μια ολομέτωπη σύγκρουσή τους δεν αποτελεί κάτι που οι δύο πλευρές επιθυμούν. Η σχετικά αποδυναμωμένη Αμερική, το Κινεζικό Δόγμα της «Ειρηνικής Ανόδου» και ο υψηλός βαθμός οικονομικής εμπλοκής των δύο υπερδυνάμεων παίζουν μεγάλο ρόλο στη χάραξη των στρατηγικών τους. Επόμενος σταθμός για την κ. Κλίντον ήταν το Πεκίνο. Κατά την άφιξή της, τη Δευτέρα, η κινεζική κυβέρνηση προειδοποίησε τις ΗΠΑ να μην εμπλακούν στις εδαφικές διενέξεις στην περιοχή της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Ακόμη, ο εκπρόσωπος Τύπου του κινέζικού υπουργείου Εξωτερικών, Χόνγκ Λέι, ανέφερε ότι η Ουάσινγκτον δεν αποτελεί γόνιμη δύναμη ως προς τη λύση των διενέξεων. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε: «Έχουμε παρατηρήσει ότι οι ΗΠΑ έχουν τονίσει πολλάκις ότι είναι αμερόληπτες. Ελπίζουμε ότι θα τηρήσουν τις υποσχέσεις τους και θα πράξουν περισσότερα για την περιφερειακή σταθερότητα, όχι το αντίθετο».
Την επόμενη μέρα, κατά τη συνάντηση του Κινέζου προέδρου Χού Ζιντάο με την Αμερικανίδα υπουργό Εξωτερικών, η Χίλαρι επανέλαβε ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν μια ειρηνική λύση των εδαφικών διενέξεων και συνέστησε σε όλες τις πλευρές να κάνουν «ουσιαστική πρόοδο» μέχρι τον Νοέμβριο, μήνας κατά τον οποίο θα συνέλθει ο Σύνδεσμος Νοτιοανατολικών Ασιατικών Κρατών (ASEAN), Σύνοδο την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα προτίθεται να παρακολουθήσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνάντηση της Χίλαρι με τον αντιπρόεδρο και πιθανότατα μελλοντικό πρόεδρο, Ξι Τζινπίνγκ, ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή.
Οι σημαντικότερες αντιμαχόμενες πλευρές
• Βιετνάμ: Οι αξιώσεις της Κίνας και του Βιετνάμ στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας κατά το μεγαλύτερο μέρος τους αλληλοκαλύπτονται, καθώς οι συγκεκριμένες χώρες αποτελούν τους σημαντικότερους διεκδικητές στην περιοχή και έχουν βρεθεί σε πόλεμο για το θέμα ήδη 2 φορές, το 1974 και το 1978. Η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και των αλιευμάτων της Θάλασσας της Νότιας Κίνας αποτελεί ανάσα ζωής για την, ήδη σε καθοδική πορεία, οικονομία του Βιετνάμ. Τέλος, ο λαός του Βιετνάμ παρουσιάζει αυξημένα αντανακλαστικά σε οποιαδήποτε σύγκρουση με την Κίνα, για ιστορικούς λόγους. Δεν πρέπει να παραληφθεί το γεγονός ότι ο ασιατικός γίγαντας έχει την δύναμη να στραγγαλίσει την οικονομία του Βιετνάμ, καθώς αποτελεί τεράστιο οικονομικό εταίρο.
• Φιλιππίνες: Οι εντάσεις μεταξύ των Φιλιππίνων και της Κίνας κλιμακώθηκαν ιδιαίτερα μετά την εκλογή του προέδρου Benigno Aquino III, το 2010. Τουλάχιστον 5 μικροσυγκρούσεις μεταξύ των δύο χωρών συνέβησαν το 2011, ενώ οι διμερείς σχέσεις καταποντίστηκαν με αφορμή μια παρατεταμένη αντιπαράθεση τον Απρίλιο του 2012, στον διαμφισβητούμενο ύφαλο Scarborough.
• Kίνα: Η ανερχόμενη ασιατική δύναμη διεκδικεί σχεδόν το σύνολο της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, τόσο για οικονομικούς, πολιτικούς όσο και για ευρύτερους γεωπολιτικούς λόγους.
• ΗΠΑ: Η ανάγκη του Βιετνάμ και των Φιλιππινών να αναβαθμίσουν τις Ένοπλες Δυνάμεις τους, σε συνδυασμό με την ευρύτερη στρατηγική στροφή των ΗΠΑ στον Ειρηνικό, προκειμένου να περιορίσουν την άνοδο της Κίνας, οδηγούν τις 3 αυτές χώρες να εμπλέκονται όλο και περισσότερο σε στρατιωτικούς δεσμούς. Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι ο ρόλος των ΗΠΑ επηρεάζεται από πλήθος παραγόντων, π.χ. από την υψηλή απροβλεψιμότητα της σύγκρουσης αλλά και του φόβου των δύο νοτιοανατολικών ασιατικών χωρών να μην εμπλακούν σε μια ενδεχόμενη σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας.
