Το «μάθημα» των πλειστηριασμών στην Κύπρο αφορά και την Ελλάδα
Του Παύλου Δερμενάκη*
Ένα από τα κεντρικά θέματα-αγκάθια στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με τους «θεσμούς» είναι και εκείνο των κατασχέσεων-πλειστηριασμών από τις τράπεζες. Ήδη ο ένας εκ των «θεσμών», η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με την από 10/4/2015 γνώμη της σχετικά με το σχέδιο νόμου που της υπέβαλε η Ελληνική Κυβέρνηση και αφορά τη δέσμευσή της (τόσο προεκλογικά όσο και στις προγραμματικές της δηλώσεις) για προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς, έκρινε ότι «…το σχέδιο νόμου δεν φαίνεται να συνάδει με τις δεσμεύσεις της Ελληνικής Δημοκρατίας…».
Ως αποτέλεσμα αυτής της απόρριψης (και στο πλαίσιο της προσπάθειας της Ελληνικής Κυβέρνησης για εξεύρεση συνολικής λύσης σε όλα τα ανοικτά θέματα της διαπραγμάτευσης, με σκοπό την ενδιάμεση συμφωνία με τους «θεσμούς»), φαίνεται ότι το θέμα θα περιλαμβάνεται στο ετοιμαζόμενο πολυνομοσχέδιο σκούπα.
Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα δέχεται έναν εκβιασμό στο πλαίσιο των σχέσεών της με τους «θεσμούς» ή την τρόικα στο παρελθόν. Έχει, όμως, ιδιαίτερη σημασία το θέμα της αδυναμίας εξυπηρέτησης τραπεζικών δανείων, όχι με δική τους υπαιτιότητα, καθώς αφορά όχι μόνο εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά στην Ελλάδα αλλά εκατομμύρια νοικοκυριά και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες του Νότου, που είναι θύματα των εφαρμοζόμενων νεοφιλελεύθερων πολιτικών λιτότητας.
Τι έγινε στην Κύπρο
Το γαϊτανάκι των εκβιασμών για το θέμα των πλειστηριασμών, με άρνηση της καταβολής συμφωνημένων δόσεων δανεισμού στο πλαίσιο των μνημονίων ξεκίνησε από την Κύπρο από τον Αύγουστο του 2014. Η Κυπριακή Βουλή ψήφισε, τότε, ένα αμφιλεγόμενο νόμο όσον αφορά τις εκποιήσεις ενυπόθηκων ακινήτων αλλά στη συνέχεια, με πρόταση της αντιπολίτευσης, ψήφισε την απαγόρευση των πλειστηριασμών για μια περίοδο. Αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να σταματήσουν οι «θεσμοί» τη χρηματοδότηση και να ξεκινήσει η διαδικασία του εκβιασμού μέχρι την τελική υποταγή. Άλλωστε, το έργο αυτό το είχαν παίξει οι «θεσμοί» και τον Μάρτιο του 2013 και είχαν «κερδίσει» την παρτίδα υποχρεώνοντας την Κυπριακή Κυβέρνηση να αποδεχθεί τους όρους τους. Έτσι έγινε και τώρα. Με ένα σύνολο 5 νόμων που υποχρεώθηκε να ψηφίσει εντός του Απριλίου η Κυπριακή Βουλή, κάτω από την πίεση της άρνησης χρηματοδότησης εκ μέρους των «θεσμών», για μία ακόμα φορά προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις τους.
Η ανάλυση του τι προβλέπεται στο κυπριακό πλαίσιο για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα απαιτούσε πολύ χώρο για να παρουσιαστεί. Έχει όμως σημασία η φιλοσοφία του όλου εγχειρήματος που συνοψίζεται στα ακόλουθα τρία σημεία:
- Με τους νόμους που ψηφίστηκαν καθορίζονται οι διαδικασίες αναδιάρθρωσης των βιώσιμων μόνο δανειοληπτών (φυσικών και νομικών προσώπων) και χρεοκοπίας αυτών των οποίων τα δάνεια θα κριθούν ως μη βιώσιμα. Δηλαδή όσοι κριθούν μη βιώσιμοι (όσοι είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται δραστικά από την κρίση και τη λιτότητα, οι άνεργοι κ.λπ.) θα χάσουν την περιουσία τους και θα πρέπει, μάλιστα, να είναι «καλά παιδιά» δηλαδή «συνεργάσιμοι», σύμφωνα με τα κριτήρια των τραπεζών, για μην έχουν περαιτέρω υποχρεώσεις αν η αξία της περιουσίας τους που τους κατάσχεσαν είναι μικρότερη, λόγω της κρίσης, συγκριτικά με το χρέος τους στις τράπεζες.
- Η αναδιάρθρωση του χρέους φυσικών προσώπων γίνεται για να διασφαλιστεί η αποπληρωμή των τραπεζών και να διατηρηθεί, όπου είναι εφικτό, η κύρια κατοικία. Δηλαδή αν δεν διασφαλίζεται η αποπληρωμή των τραπεζών, η κύρια κατοικία και η όποια άλλη περιουσία του δανειολήπτη εκπλειστηριάζονται.
- Οι όροι του σχεδίου αποπληρωμής πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα να διατηρήσουν τις τράπεζες στην ίδια ή σε καλύτερη θέση από αυτήν στην οποία θα ήταν, εάν γινόταν κατάσχεση και πλειστηριασμός της περιουσίας του δανειολήπτη.
Όπως είναι φανερό από τα παραπάνω, το κεντρικό κριτήριο της όλης νομοθεσίας, που εγκρίθηκε για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των «θεσμών», είναι το συμφέρον των τραπεζών στις οποίες πρέπει οπωσδήποτε να αποπληρωθούν τα δάνεια με κάθε κόστος για την κοινωνία.
Άνοιξε η όρεξη και για την Ελλάδα
Λαμβάνοντας συνεπώς υπ’ όψιν την απόρριψη από την ΕΚΤ της πρότασης της ελληνικής κυβέρνησης για την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά και τη διαδικασία εκβιασμού της κυπριακής κυβέρνησης μέχρι να πειθαρχήσει στη βούληση των «θεσμών», κατανοούμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθούν οι πιέσεις και οι επιδιώξεις τους προς την Ελλάδα. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι σε πολλά κοράκια έχει ανοίξει η όρεξη για να λεηλατήσουν την ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα.
Σε αυτές τις συνθήκες το κίνημα ενάντια στους πλειστηριασμούς συνεχίζει τον αγώνα του ματαιώνοντας κάθε βδομάδα δεκάδες πλειστηριασμούς με μαζικές παρεμβάσεις στα ειρηνοδικεία, απαιτώντας από την κυβέρνηση να υλοποιήσει τις σχετικές δεσμεύσεις της στον ελληνικό λαό κάνοντας πράξη και το φετινό Πρωτομαγιάτικο μήνυμα του ΣΥΡΙΖΑ «Δεν εκβιαζόμαστε, ούτε βήμα πίσω».
* Ο Παύλος Δερμενάκης είναι M.Sc. οικονομολόγος-ερευνητής
