Το φάντασμα που πλανιέται πάνω από Αθήνα, Βρυξέλες και Φρανκφούρτη τις τελευταίες εβδομάδες (εκτός από τα φαντάσματα των πυρπολημένων της Τυνησίας), ακούει στο όνομα ευρωομόλογο.
Δεν είναι ακόμη σαφές αν η Γερμανία θα το αποδεχθεί ως μέρος της «τελικής λύσης» στην κρίση χρέους της Ευρωζώνης και σε ποια μορφή. Είναι όμως σαφέστατο ότι προβάλλεται από ποικίλες πλευρές ως η πιο ανώδυνη θεραπεία.
Επειδή από τους υποστηρικτές της πρότασης κανείς δεν έχει μπει στον κόπο να εξηγήσει τι εστί ευρωομόγο, ας ανατρέξουμε στους αρχικούς εισηγητές της. Τον Γάλλο Ζακ Ντελπλά και τον Γερμανό Γιάκομπ Βαισζάκερ, αναλυτές του ινστιτούτου Bruegel, δεξαμενής σκέψης με έδρα της Βρυξέλες, που τον Μάιο του 2010 παρουσίασαν την πρότασή τους ως εξής:
Για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη θα χρησιμοποιηθούν δύο τύποι ομολόγων. Τα ευρωομόλογα ή «μπλε ομόλογα», που θα εκδίδονται από κάθε χώρα αλλά ως συλλογικά ομόλογα της Ευρωζώνης και σε ποσοστό μέχρι 60% του ΑΕΠ, δηλαδή το όριο χρέους της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Κι αυτό, για να μην προσκρούει στο άρθρο 125 της Συνθήκης που απαγορεύει τη διάσωση χώρας. Τα μπλε ομόλογα, όμως, θα είναι διαθέσιμα στους λοιπούς επενδυτές πλην των τραπεζών ενώ θεωρείται δεδομένο ότι, λόγω της συλλογικής τους εγγύησης, θα έχουν υψηλή βαθμολογία και χαμηλό επιτόκιο, ανάλογο προς τα ευρωομόλογα που ήδη εκδόθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την κάλυψη του ποσού διάσωσης που διατέθηκε στην Ιρλανδία (2,59%, 5 μονάδες κάτω από το επιτόκιο των «κανονικών» ιρλανδικών ομολόγων).
Για το υπόλοιπο, πέραν του 60% του ΑΕΠ, χρέος τους τα κράτη θα είναι υποχρεωμένα να εκδίδουν «κόκκινα ομόλογα», με επιτόκια ανάλογα το ύψος του χρέους και το ρίσκο που εγκυμονεί. Όταν το ελληνικό χρέος υπολογίζεται ότι στα τέλη του 2013 θα ξεπεράσει το 150% του ΑΕΠ, μπορεί κανείς να αναλογιστεί τι επιτόκια θα αναλογούν στα «κόκκινα» ελληνικά ομόλογα για την αναχρηματοδότηση του υπόλοιπου 90% του χρέους.
Ποιος ακριβώς σώζεται με την πρόταση αυτή, αν υποθέσουμε ότι αποδίδει, έστω και με αποχρώσεις, τις σκέψεις των Ευρωκρατών που την εισηγούνται (π.χ. του Γιούνκερ και του Τρεμόντι που τη διατύπωσαν σε μια εκδοχή); Προφανέστατα οι τράπεζες, που εξαιρούνται τεχνηέντως από τα «καλά» μπλε ομόλογα, τα οποία προορίζονται για τους λοιπούς ανυποψίαστους Ευρωπαίους επενδυτές (που υποκαθιστούν, ανυποψίαστοι, τους Ευρωπαίους φορολογουμένους). Επίσης, οι πλεονασματικές και με χαμηλό χρέος χώρες, που απαλλάσσονται από την υποχρέωση να σώσουν το ευρώ και τις τράπεζές του – κατόχους ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών. Ακόμη και για τη Γερμανία, που δανείζεται με επιτόκιο 1%, ένα επιτόκιο ευρωομολόγου 2,5% είναι τίμημα μάλλον ασήμαντο σε σχέση με το κόστος που αναπόφευκτα θα πλήρωναν οι τράπεζές της σε περίπτωση ελεγχόμενης ή ανεξέλεγκτης ελληνικής (ή ιρλανδικής, πορτογαλικής και πολύ περισσότερο ισπανικής) χρεοκοπίας. Αντίθετα, οι υπερχρεωμένοι αδύναμοι κρίκοι της ευρωζώνης αφήνονται βορά στις αγορές και δη στις τράπεζες που, ασφαλείς έναντι του «συστημικού κινδύνου» κατάρρευσής τους, μπορούν να απογειώνουν τα επιτόκια των ομολόγων που αντιστοιχούν στο επαχθές, «κόκκινο» χρέος.
Κι επειδή ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες και η υπόθεση ευρωομόλογα διαθέτει πολλές, θα επανέλθουμε.
Επειδή από τους υποστηρικτές της πρότασης κανείς δεν έχει μπει στον κόπο να εξηγήσει τι εστί ευρωομόγο, ας ανατρέξουμε στους αρχικούς εισηγητές της. Τον Γάλλο Ζακ Ντελπλά και τον Γερμανό Γιάκομπ Βαισζάκερ, αναλυτές του ινστιτούτου Bruegel, δεξαμενής σκέψης με έδρα της Βρυξέλες, που τον Μάιο του 2010 παρουσίασαν την πρότασή τους ως εξής:
Για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη θα χρησιμοποιηθούν δύο τύποι ομολόγων. Τα ευρωομόλογα ή «μπλε ομόλογα», που θα εκδίδονται από κάθε χώρα αλλά ως συλλογικά ομόλογα της Ευρωζώνης και σε ποσοστό μέχρι 60% του ΑΕΠ, δηλαδή το όριο χρέους της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Κι αυτό, για να μην προσκρούει στο άρθρο 125 της Συνθήκης που απαγορεύει τη διάσωση χώρας. Τα μπλε ομόλογα, όμως, θα είναι διαθέσιμα στους λοιπούς επενδυτές πλην των τραπεζών ενώ θεωρείται δεδομένο ότι, λόγω της συλλογικής τους εγγύησης, θα έχουν υψηλή βαθμολογία και χαμηλό επιτόκιο, ανάλογο προς τα ευρωομόλογα που ήδη εκδόθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την κάλυψη του ποσού διάσωσης που διατέθηκε στην Ιρλανδία (2,59%, 5 μονάδες κάτω από το επιτόκιο των «κανονικών» ιρλανδικών ομολόγων).
Για το υπόλοιπο, πέραν του 60% του ΑΕΠ, χρέος τους τα κράτη θα είναι υποχρεωμένα να εκδίδουν «κόκκινα ομόλογα», με επιτόκια ανάλογα το ύψος του χρέους και το ρίσκο που εγκυμονεί. Όταν το ελληνικό χρέος υπολογίζεται ότι στα τέλη του 2013 θα ξεπεράσει το 150% του ΑΕΠ, μπορεί κανείς να αναλογιστεί τι επιτόκια θα αναλογούν στα «κόκκινα» ελληνικά ομόλογα για την αναχρηματοδότηση του υπόλοιπου 90% του χρέους.
Ποιος ακριβώς σώζεται με την πρόταση αυτή, αν υποθέσουμε ότι αποδίδει, έστω και με αποχρώσεις, τις σκέψεις των Ευρωκρατών που την εισηγούνται (π.χ. του Γιούνκερ και του Τρεμόντι που τη διατύπωσαν σε μια εκδοχή); Προφανέστατα οι τράπεζες, που εξαιρούνται τεχνηέντως από τα «καλά» μπλε ομόλογα, τα οποία προορίζονται για τους λοιπούς ανυποψίαστους Ευρωπαίους επενδυτές (που υποκαθιστούν, ανυποψίαστοι, τους Ευρωπαίους φορολογουμένους). Επίσης, οι πλεονασματικές και με χαμηλό χρέος χώρες, που απαλλάσσονται από την υποχρέωση να σώσουν το ευρώ και τις τράπεζές του – κατόχους ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών. Ακόμη και για τη Γερμανία, που δανείζεται με επιτόκιο 1%, ένα επιτόκιο ευρωομολόγου 2,5% είναι τίμημα μάλλον ασήμαντο σε σχέση με το κόστος που αναπόφευκτα θα πλήρωναν οι τράπεζές της σε περίπτωση ελεγχόμενης ή ανεξέλεγκτης ελληνικής (ή ιρλανδικής, πορτογαλικής και πολύ περισσότερο ισπανικής) χρεοκοπίας. Αντίθετα, οι υπερχρεωμένοι αδύναμοι κρίκοι της ευρωζώνης αφήνονται βορά στις αγορές και δη στις τράπεζες που, ασφαλείς έναντι του «συστημικού κινδύνου» κατάρρευσής τους, μπορούν να απογειώνουν τα επιτόκια των ομολόγων που αντιστοιχούν στο επαχθές, «κόκκινο» χρέος.
Κι επειδή ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες και η υπόθεση ευρωομόλογα διαθέτει πολλές, θα επανέλθουμε.
Σάιλοκ
Σχόλια
