Οι εταίροι-πιστωτές εναλλάσσονται στους ρόλους του καλού και κακού μπάτσου. Η άτυπη σύνοδος της Ε.Ε. και οι αβεβαιότητες για το κόστος μιας ελληνικής «έξωσης» από το ευρώ. Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Μαστίγιο και καρώτο, γροθιές και θωπείες, απειλές και καθησυχασμοί. Κάθε λίγα λεπτά ένας ευρωκράτης κάνει μια δήλωση της μιας ή της άλλης χροιάς. Κάθε μία ώρα μια πολυεθνική τράπεζα, αμερικανική, ιαπωνική ή ευρωπαϊκή κάνει μια εκτίμηση για το αν και πότε θα βγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη.
Η Mitsubishi Bank «βγάζει» τη χώρα από το ευρώ το επόμενο Σαββατοκύριακο, η Citigroup μας δίνει ένα «τράτο» έξι μηνών και μας κάνει «έξωση» την 1/1/2013. Αντιθέτως, η Goldman Sachs -η «δική μας» Goldman Sachs, γνωστή από την αρχή της περιπέτειας με την κρίση χρέους- κόβει το κεφάλι της ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να βγει από την ΟΝΕ. Στο μεταξύ το ευρώ πέφτει έναντι του δολαρίου, τα χρηματιστήρια παραληρούν και οι Γερμανοί, κυρίως, αξιωματούχοι πλειοδοτούν στην εναλλαγή απειλών και «προσφορών».
Ο επικεφαλής της Bundesbank Γιες Βάιτμαν προειδοποίησε με διακοπή χρηματοδότησης σε περίπτωση που δεν τηρηθούν οι δεσμεύσεις του πολιτικά νεκρού Μνημονίου και, σε ανάλογο ύφος, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας δήλωσε πως η επόμενη δόση δανεισμού θα καθυστερήσει μερικές εβδομάδες «χωρίς να υπάρξει πρόβλημα».
Η Mitsubishi Bank «βγάζει» τη χώρα από το ευρώ το επόμενο Σαββατοκύριακο, η Citigroup μας δίνει ένα «τράτο» έξι μηνών και μας κάνει «έξωση» την 1/1/2013. Αντιθέτως, η Goldman Sachs -η «δική μας» Goldman Sachs, γνωστή από την αρχή της περιπέτειας με την κρίση χρέους- κόβει το κεφάλι της ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να βγει από την ΟΝΕ. Στο μεταξύ το ευρώ πέφτει έναντι του δολαρίου, τα χρηματιστήρια παραληρούν και οι Γερμανοί, κυρίως, αξιωματούχοι πλειοδοτούν στην εναλλαγή απειλών και «προσφορών».
Ο επικεφαλής της Bundesbank Γιες Βάιτμαν προειδοποίησε με διακοπή χρηματοδότησης σε περίπτωση που δεν τηρηθούν οι δεσμεύσεις του πολιτικά νεκρού Μνημονίου και, σε ανάλογο ύφος, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας δήλωσε πως η επόμενη δόση δανεισμού θα καθυστερήσει μερικές εβδομάδες «χωρίς να υπάρξει πρόβλημα».
Η άτυπη σύνοδος
Το γενικό πλαίσιο της συνταγής «μαστίγιο και καρώτο» το έθεσε κατά κάποιο τρόπο η συντομότατη ανακοίνωση του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Ε.Ε. που εμπεριέχει και απειλή και καθησυχασμό. Στην πραγματικότητα, πάντως, εμπεριέχει κυρίως μια αμηχανία που επικρατεί στην ευρωπαϊκή ελίτ μετά την αλλαγή του συσχετισμού που προκάλεσε η εκλογή Ολάντ στη Γαλλία, αλλά και η αισθητή αποστασιοποίηση του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Μόντι από τη γερμανική «γραμμή». Ακόμη περισσότερο, όμως, το «ήξεις αφίξεις» του ανακοινωθέντος κρύβει την πολιτική αγωνία για την έκβαση της εκλογικής αναμέτρησης στην Ελλάδα. Η πολιτική αβεβαιότητα που προκαλεί το δημοσκοπικό -μέχρι στιγμής- ντέρμπι μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ., αντιμετωπίζεται με διπλό τρόπο. Από τη μια πλευρά διατηρείται ενεργός ο εκβιασμός της εξώθησης της χώρας εκτός ευρώ. Από την άλλη πλευρά, ανοίγουν χαραμάδες «αναδιαπραγμάτευσης» πλευρών του Μνημονίου που ενδέχεται να διευκολύνουν το μνημονιακό μπλοκ στην εκλογική αναμέτρηση. Συν τοις άλλοις, επιστρατεύεται και μια ελεγχόμενη ροή χρήματος, όπως έδειξε η δρομολόγηση της ενδιάμεσης λύσης για τα 18 δισ. που προορίζονται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αλλά και η υπόσχεση για άμεση εκταμίευση κοινοτικών πόρων που προορίζονται κυρίως για τα μεγάλα έργα (ήτοι τους μεγαλοεργολάβους) και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Βεβαίως, και οι εκβιασμοί και οι μικρές «προσφορές» προσκρούουν μέχρι στιγμής σε δύο πράγματα:
Πρώτον, οι εταίροι-πιστωτές δεν έχουν αποσαφηνίσει σε ποιο βαθμό εννοείται κυριολεκτικά η πολιτική απειλή του ανερχόμενου ΣΥΡΙΖΑ για καταγγελία του Μνημονίου. Ενδεχομένως, υπάρχει ανάμεσά τους η προσδοκία ο ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον διεκδικήσει τη διακυβέρνηση, θα στρογγυλέψει την απειλή καταγγελίας σε μια αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου.
Δεύτερον, στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί το χειρότερο για τους πιστωτές σενάριο, δηλαδή επικράτηση ΣΥΡΙΖΑ και αντιμνημονιακού μπλοκ και καταγγελία του Μνημονίου, οι ίδιοι δεν είναι καθόλου βέβαιοι πώς θα αντιδράσουν. Δεν είναι βέβαιοι, δηλαδή, αν τους παίρνει να υλοποιήσουν την απειλή μιας στάσης πληρωμών προς την Ελλάδα με στόχο την εξώθησή της εκτός ευρώ. Και, στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου ενιαίοι σ’ αυτό. Στον Νότο -από την Πορτογαλία μέχρι την Ιταλία-, επικρατεί ατμόσφαιρα «σοκ και δέος» απέναντι στο ενδεχόμενο μιας τιμωρητικής εξόδου της Ελλάδας από την ΟΝΕ. Για τον πολύ απλό λόγο ότι φοβούνται πως θα λειτουργήσει το φαινόμενο ντόμινο θα στοχοποιηθούν από τους γύπες των αγορών. Στη Γαλλία και άλλες χώρες που συσπειρώνονται γύρω από τη νέα ηγεσία της αναζητείται η συνταγή -με ευρωομόλογα ή χωρίς- πάνω στην οποία θα ανασυσταθεί ο γαλλογερμανικός άξονας. Και στην ίδια τη Γερμανία και τους στενότερους συμμάχους (Ολλανδία και Φινλανδία) φαίνεται να μην είναι τόσο αποκρουστικό το ενδεχόμενο ακρωτηριασμού της Ευρωζώνης και απαλλαγής από τα σάπια άκρα της, όπως η Ελλάδα.
Το γενικό πλαίσιο της συνταγής «μαστίγιο και καρώτο» το έθεσε κατά κάποιο τρόπο η συντομότατη ανακοίνωση του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Ε.Ε. που εμπεριέχει και απειλή και καθησυχασμό. Στην πραγματικότητα, πάντως, εμπεριέχει κυρίως μια αμηχανία που επικρατεί στην ευρωπαϊκή ελίτ μετά την αλλαγή του συσχετισμού που προκάλεσε η εκλογή Ολάντ στη Γαλλία, αλλά και η αισθητή αποστασιοποίηση του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Μόντι από τη γερμανική «γραμμή». Ακόμη περισσότερο, όμως, το «ήξεις αφίξεις» του ανακοινωθέντος κρύβει την πολιτική αγωνία για την έκβαση της εκλογικής αναμέτρησης στην Ελλάδα. Η πολιτική αβεβαιότητα που προκαλεί το δημοσκοπικό -μέχρι στιγμής- ντέρμπι μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ., αντιμετωπίζεται με διπλό τρόπο. Από τη μια πλευρά διατηρείται ενεργός ο εκβιασμός της εξώθησης της χώρας εκτός ευρώ. Από την άλλη πλευρά, ανοίγουν χαραμάδες «αναδιαπραγμάτευσης» πλευρών του Μνημονίου που ενδέχεται να διευκολύνουν το μνημονιακό μπλοκ στην εκλογική αναμέτρηση. Συν τοις άλλοις, επιστρατεύεται και μια ελεγχόμενη ροή χρήματος, όπως έδειξε η δρομολόγηση της ενδιάμεσης λύσης για τα 18 δισ. που προορίζονται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αλλά και η υπόσχεση για άμεση εκταμίευση κοινοτικών πόρων που προορίζονται κυρίως για τα μεγάλα έργα (ήτοι τους μεγαλοεργολάβους) και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Βεβαίως, και οι εκβιασμοί και οι μικρές «προσφορές» προσκρούουν μέχρι στιγμής σε δύο πράγματα:
Πρώτον, οι εταίροι-πιστωτές δεν έχουν αποσαφηνίσει σε ποιο βαθμό εννοείται κυριολεκτικά η πολιτική απειλή του ανερχόμενου ΣΥΡΙΖΑ για καταγγελία του Μνημονίου. Ενδεχομένως, υπάρχει ανάμεσά τους η προσδοκία ο ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον διεκδικήσει τη διακυβέρνηση, θα στρογγυλέψει την απειλή καταγγελίας σε μια αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου.
Δεύτερον, στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί το χειρότερο για τους πιστωτές σενάριο, δηλαδή επικράτηση ΣΥΡΙΖΑ και αντιμνημονιακού μπλοκ και καταγγελία του Μνημονίου, οι ίδιοι δεν είναι καθόλου βέβαιοι πώς θα αντιδράσουν. Δεν είναι βέβαιοι, δηλαδή, αν τους παίρνει να υλοποιήσουν την απειλή μιας στάσης πληρωμών προς την Ελλάδα με στόχο την εξώθησή της εκτός ευρώ. Και, στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου ενιαίοι σ’ αυτό. Στον Νότο -από την Πορτογαλία μέχρι την Ιταλία-, επικρατεί ατμόσφαιρα «σοκ και δέος» απέναντι στο ενδεχόμενο μιας τιμωρητικής εξόδου της Ελλάδας από την ΟΝΕ. Για τον πολύ απλό λόγο ότι φοβούνται πως θα λειτουργήσει το φαινόμενο ντόμινο θα στοχοποιηθούν από τους γύπες των αγορών. Στη Γαλλία και άλλες χώρες που συσπειρώνονται γύρω από τη νέα ηγεσία της αναζητείται η συνταγή -με ευρωομόλογα ή χωρίς- πάνω στην οποία θα ανασυσταθεί ο γαλλογερμανικός άξονας. Και στην ίδια τη Γερμανία και τους στενότερους συμμάχους (Ολλανδία και Φινλανδία) φαίνεται να μην είναι τόσο αποκρουστικό το ενδεχόμενο ακρωτηριασμού της Ευρωζώνης και απαλλαγής από τα σάπια άκρα της, όπως η Ελλάδα.
Πόσο κοστίζει η έξοδος
Το πρόβλημα με όλους αυτούς είναι ότι δεν υπάρχει καμιά βεβαιότητα, καμιά ακριβής εκτίμηση για το κόστος αποκοπής της Ελλάδας. Κάθε χώρα επιχειρεί να εκτιμήσει το κόστος αυτό και να μετρήσεις τις δυνάμεις της. Αλλά οι αποκλίσεις είναι τεράστιες. Ανάμεσα στα 200 δισ. ευρώ και το 1 τρισ. και πλέον – ποσά ανάμεσα στα οποία μπορεί να κινηθεί το… εισιτήριο εξόδου για όλη την Ευρωζώνη, υπάρχει το χάος. Και σ’ αυτό το χάος «φωλιάζει» το στρατηγικό αδιέξοδο της ευρωπαϊκής ελίτ που παλινδρομεί ανάμεσα στα πιο ακραία σενάρια, ρισκάροντας μια διάλυση του νεοφιλελεύθερου νομισματικού μορφώματος ακόμη και… από γκάφα.
Σε όλα αυτά εμφυλοχωρεί ένας ακόμη «κίνδυνος». Όσο περισσότεροι οι εταίροι-πιστωτές παρασύρονται στον εκβιασμό της δραχμής, τόσο περισσότερο ένα διευρυνόμενο τμήμα της κοινωνίας εξοικειώνεται με την ιδέα του μεγάλου ρίσκου. Το οποίο περιλαμβάνει και το ενδεχόμενο της ζωής πέρα από το ευρώ. Το πρόβλημα τότε θα είναι ποιος κι όχι με τι νόμισμα πληρώνει τον βαρκάρη.
Σχόλια
