Προς νέα σχήματα στο χώρο της Αριστεράς;
Του Τάσου Βαρούνη
Μέχρι πρότινος η ειδησεογραφία έκανε λόγο για κυοφορούμενο κόμμα Βαρουφάκη. Τώρα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, θα προχωρήσει στην εξαγγελία κόμματος η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Το καλοκαίρι είχαμε την ίδρυση της ΛΑΕ που φτιάχτηκε μέσα σε λίγες μέρες και έγινε γνωστή στον Τύπο και τον πολύ κόσμο κυρίως σαν το «κόμμα του Π. Λαφαζάνη». Τότε λέγονταν ότι το κόμμα στήθηκε στα γρήγορα, γιατί οι συνθήκες πίεζαν και δεν υπήρχαν περιθώρια για άλλου είδους διαδικασίες.
Πάντως φαίνεται ότι υπάρχει ένας «στάνταρ» τρόπος για τη δημιουργία ενός κόμματος. Πρώτα γίνεται γνωστός ο αρχηγός, έπειτα αυτός συγκεντρώνει ορισμένα έμπιστα σε αυτόν στελέχη, ένα επιτελείο γύρω του και μετά προχωρά στην εξαγγελία του κόμματος που συνοδεύεται συνήθως από τα απολύτως απαραίτητα (μερικά συνθήματα, όνομα, σύμβολο κ.λπ.). Αριστερά, Κέντρο και Δεξιά δεν φαίνεται να διαφέρουν και πολύ σε αυτό το «τελετουργικό». Είναι όμως αυτό το μόνο που μπορεί να γίνει;
Για πόσο ακόμα η πολιτική θα γίνεται με όρους «σκηνικού»; Δεν υπάρχει άλλος δρόμος πέρα από τα προσωποκεντρικά εγχειρήματα; Στ’ αλήθεια «τι είναι ένα κόμμα»; Ένα πρόσωπο που ανακοινώνει μια «πλατφόρμα» και καλεί σε υποστήριξη; Μια κατασκευή που αν δεν υπήρχε η «δημοσιότητα» δεν θα ήταν τίποτα; Κάτι για να στεγάσει τους εκλογικά άστεγους; Ένα δημοσκοπικό «κενό» που πρέπει κάποιος πάση θυσία να το καλύψει με μια πετυχημένη καμπάνια;
Τα κινήματα έχουν μιλήσει για όποιον θέλει να ακούσει, η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ -και όχι μόνο- είναι συντριπτική και σε αυτό το ζήτημα, ενώ το θηρίο δεν κάνει πίσω με στρακαστρούκες. Σήμερα, χρειάζονται μορφές συμμετοχής ανοιχτές και ανοιχτόκαρδες, μορφές ηγεσίας συλλογικές και όχι γύρω από ένα πρόσωπο, προγράμματα που θα διαμορφώνονται και θα πατούν στην προσφορά και τη σκέψη των πολλών.
Το πρόσχημα, συνήθως, για να ακολουθηθεί η πεπατημένη είναι «κάτι να γίνει ρε παιδί μου» ή «αυτό έχουμε με αυτό θα ξεκινήσουμε και βλέπουμε». Αυτό όμως οδηγεί τις προσδοκίες να ψαλιδίζονται, τον πήχη χαμηλά, τις ανάγκες να διαστρεβλώνονται, τις διαθέσεις να κατασπαταλιούνται και τελικά σε νέες απογοητεύσεις. Το «ακηδεμόνευτο» ως μια καταστατική αρχή προώθησης κινήσεων και διεργασιών έχει να δώσει πολλά περισσότερα από την «κομματοκρατία» (ακόμα και την πιο «επαναστατική»).
Μπορεί να γίνει κάτι διαφορετικό; Αν ρίξουμε μια ματιά στην κοινωνία, θα βρούμε πολλά υλικά. Μάλλον ένα κίνημα και λιγότερο ένα κόμμα θα χρειαζόταν σήμερα. Αυτό θα σήμαινε τελείως άλλου είδους διεργασίες. Θα κάνουμε κάτι;
