Αντιφατικές απαντήσεις στο ερώτημα πόσο η Ελλάδα αποτελεί συστημικό κίνδυνο
Είναι ή δεν είναι η Ελλάδα και οι αναμενόμενες σ’ αυτήν πολιτικές εξελίξεις συστημικός κίνδυνος για την Ευρωζώνη; Γύρω από το ερώτημα αυτό περιδινούνται τα επιτελεία της ευρωπαϊκής ηγεσίας και των αγορών. Οι απαντήσεις που κυριαρχούν επιχειρηματολογούν υπέρ της δεύτερης εκδοχής: η Ευρωζώνη έχει πλέον επαρκή οχύρωση απέναντι σε μια πλήρη αναβίωση της «ελληνικής κρίσης». «Δεν υπάρχει πλέον η δυνατότητα εκβιασμού, η Ελλάδα δεν έχει συστημική σημασία για το ευρώ», δήλωσε προ ημερών ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Χριστιανοδημοκρατών της Γερμανίας Μίκαελ Φουξ. Συγκατένευσαν οι Ζιν και Χούτερ (των γερμανικών ινστιτούτων Ifo και IIW, αντίστοιχα), πινελιές εκβιασμού πρόσθεσαν με δηλώσεις τους ο επίτροπος Μοσκοβισί, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε και ο Ισπανός ομόλογός του Λουός ντε Γκίντος. Το κυριότερο: οι αγορές ενθαρρύνουν την αυτοκυριαρχία των Ευρωπαίων αξιωματούχων, ενισχύοντας τα «οχυρωματικά» έργα της Ευρωζώνης. Ενώ οι αποδόσεις των γαλλικών, ισπανικών και ιταλικών ομολόγων πέφτουν σε επίπεδα από 0,8% έως 1,8%, τα ελληνικά δεκαετή ομόλογα «φορτώνονται» επιτόκια 9,5%. Τα τριετή ομόλογα, που στη δοκιμαστική πρώτη έξοδο στις αγορές πέτυχαν επιτόκια 3,5%, σήμερα τιμολογούνται με 12,5%. Η απόδοσή τους σχεδόν τετραπλασιάστηκε!
Έχουμε επισημάνει ξανά την ιδιότυπη πολιτική συμμαχία που έχει συνομολογηθεί εδώ και μήνες μεταξύ ευρωπαϊκής πολιτικής ηγεσίας και κερδοσκοπικών κεφαλαίων που παίζουν στα κρατικά ομόλογα στην αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης. Ο τρόπος που οι αγορές αξιολογούν ως μηδενικού ρίσκου ένα άθροισμα χρέους σχεδόν 5,5 τρισ. ευρώ για τέσσερις χώρες του Νότου, από τις οποίες οι τρεις θα αντιμετωπίσουν κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις εντός του 2015 (προγραμματισμένα η Ισπανία και η Πορτογαλία, πιθανότατα η Ιταλία) δεν αντέχει σε ορθολογική προσέγγιση. Πατάει, ωστόσο, στη βεβαιότητα ότι η ΕΚΤ θα εγγυηθεί αυτό το δυσθεώρητο χρέος, προβαίνοντας σε αγορές κρατικών ομολόγων, ίσως από τη συνεδρίαση της 22ης Γενάρη ή το αργότερο από τον Μάρτιο. Επομένως, θα εγγυηθεί και τα κέρδη των αγορών επί των κρατικών ομολόγων. Θα κάνει άραγε το ίδιο και με τα ελληνικά ομόλογα, όποιες κι αν είναι οι πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα; Ή θα μπει κι αυτή στη συμμαχία του πολιτικού εκβιασμού της επόμενης κυβέρνησης;
Χρησμός Ντράγκι
Ο Μάριο Ντράγκι (στην εφημερίδα Handelsblatt), απάντησε σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου: «Διάσπαση της Ευρωζώνης; Αυτό δεν θα γίνει. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει σχέδιο Β΄». Πρόκειται για χρησμό Πυθίας. Διάσπαση της Ευρωζώνης δεν νοείται γιατί σημαίνει απλώς διάλυσή της, λέει από τη μια πλευρά, ο Ντράγκι. Δεν απαντά όμως για το ενδεχόμενο μεμονωμένης αποχώρησης ή εξώθησης μιας χώρας σ’ αυτήν. Ιδιαίτερα αν η ΕΚΤ χρησιμοποιήσει το όπλο της διακοπής ρευστότητας προς τις τράπεζες.
Αντί του Μάριο Ντράγκι απαντούν σ’ αυτό δημοσιεύματα από την άλλη όχθη του Ατλαντικού. Wall Street Journal και CNN περιγράφουν ένα γκρίζο μέλλον για την Ευρωζώνη. Η πρώτη μιλά για «χαμένη δεκαετία», το δεύτερο για απειλή διάλυσης με αφορμή εξελίξεις στην Ελλάδα και άλλες χώρες. Έτσι, αποδυναμώνουν το επιχείρημα ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον συστημικό κίνδυνο. Αποτελεί κίνδυνο, απαντούν, όχι από οικονομική, αλλά από πολιτική σκοπιά. Και εμμέσως, παραπέμπουν στο «παγωμένο», αλλά όχι ακυρωμένο αίτημα του ΔΝΤ για άμεσο κούρεμα του ελληνικού χρέους.
Η διελκυστίνδα, προφανώς, θα συνεχιστεί όσο πλησιάζουμε στην έκβαση της εκλογικής μάχης στην Ελλάδα. Αντιφάσεις και αλληλοαναιρέσεις είναι στην ημερήσια διάταξη. Παρά την τεχνοκρατική της αυτοπεποίθηση, η ηγεσία της Ευρωζώνης πλέει σε αχαρτογράφητα νερά. Φυσικά, αυτό ισχύει και τους πρωταγωνιστές της πολιτικής αναμέτρησης στην Ελλάδα.
Γιάννης Κιμπουρόπουλος
