Η ήττα Συνδικάτων και εργαζομένων βιώνεται και ως ήττα των δυνάμεων της Αριστεράς. Του Αλέξη Μητρόπουλου
Η ήττα που έχει υποστεί το Εργατικό Κίνημα στην Ελλάδα δεν έχει προηγούμενο στην πα-γκόσμια ιστορία των εργατικών αγώνων σε ειρηνική περίοδο αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Έχασε σε λίγο χρονικό διάστημα ό,τι είχε κερδίσει με αγώνες και μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές, όλες τις προηγούμενες δεκαετίες. Ο αγωνιστικός πολιτισμός, οι θεσμικές κατακτήσεις, οι συνταγματικές κατοχυρώσεις… όλα αμφισβητήθηκαν, αποδυναμώθηκαν ή ακυρώθηκαν. Είναι ένα σάρωμα, μια καταιγιστική επιχείρηση, που σε ένταση και έκταση δεν απαντάμε σε κανέναν λαό της Ευρώπης (βλ. Η Κοινωνία στο Απόσπασμα, Εκδ. Οίκος Α.Α. Λιβάνη, 2013).
Πολλοί κάνουν λόγο για αδυναμία του Συνδικαλιστικού Κινήματος, για έλλειψη διορατικής, εμπνευσμένης, ανεξάρτητης και δυναμικής ηγεσίας. που ήταν ανέτοιμη, που αιφνιδιάστηκε, που δεν είχε διάθεση ή δεν πρόλαβε να απεξαρτηθεί από τις στρατηγικές των συστημικών κομμάτων, που αποδέχτηκαν και υλοποιούν το καταστροφικό πρόγραμμα.
Άλλοι το αποδίδουν στο χαμηλό επίπεδο συνδικαλιστικής οργάνωσης, στην περιορισμένη κοινωνική και ταξική συνείδηση του μεγάλου όγκου των εργαζομένων, κυρίως του κατεστραμμένου ιδιωτικού τομέα. Αναφέρονται στη χαμηλή συνδικαλιστική πυκνότητα (σχέση συνδικαλισμένων προς εργαζόμενους), στο φόβο της απόλυσης, στο Κοινωνικό Κράτος που κατεδαφίζεται βίαια και αποστερεί πολλούς από την προστασία του.
Αποτιμώντας όμως τους εργατικούς αγώνες την περίοδο του Μνημονίου, εύκολα συμπεραίνουμε ότι το Κίνημα που ηττήθηκε κατά κράτος, όσο κανένας άλλος κοινωνικός συλλογικός παράγοντας, δεν ήταν –και δεν μπορούσε ποτέ να είναι– διαφορετικό από την κατάσταση της συνολικής, κυρίως της λεγόμενης ταξικής Αριστεράς.
Απροετοίμαστη η Αριστερά
Κατ’ αρχήν η υπόθεση του Μνημονίου χάθηκε σε πολιτικό επίπεδο με ευθύνη της. Όχι μόνο ήταν απροετοίμαστη να αντιτάξει μια συνολική αντίσταση στην επερχόμενη καταστροφή, αλλά, σε κάθε καμπή και λαϊκή έξαρση των αντιμνημονιακών εκδηλώσεων, αρνήθηκε να συμπράξει ώστε να αποτραπεί το κακό. Δεν μπορεί η ήττα του Συνδικαλιστικού Κινήματος να αναλυθεί χωρίς τη δράση και τη στάση της Αριστεράς (κυρίως του ΚΚΕ) που διαθέτει συμπαγείς και πειθαρχημένες εργατικές δυνάμεις.
Η στάση τής εξαρτημένης από τα κόμματα του μνημονιακού μπλοκ συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας προσδιορίστηκε εξαρχής, όταν (είτε από ίδια πεποίθηση, είτε από κομματική πειθαρχία) πήρε «υπεύθυνη» συστημική θέση και υιοθέτησε την επιχειρηματολογία των δανειστών. Τότε νόμιζε ότι τα Συνδικάτα των ΔΕΚΟ, που αποτελούν την κύρια δύναμή της, θα γλίτωναν με ελάχιστες απώλειες από τη μνημονιακή λαίλαπα. Σ’ αυτό συνετέλεσε και η απροθυμία πολλών να διαβάσουν, πολύ περισσότερο να εμβαθύνουν, σε αναλύσεις και στοχεύσεις του πρώτου Μνημονίου.
Τώρα, όμως, που εφαρμόζεται στο πεδίο των Κοινωφελών Επιχειρήσεων το δόγμα «μισθοί χωρίς ΣΣΕ και Συνδικάτα» («without union area»), ως προοίμιο της παράδοσής τους στο νομαδικό ιδιωτικό κεφάλαιο, το ξύπνημα είναι ετεροχρονισμένο, αν όχι προσχηματικό. Αλλά αυτό παρείχε και μια μεγάλη ευκαιρία για ενωτική-συντονισμένη παρέμβαση της Αριστεράς, που από τη μια θα απέκοπτε τα συστημικά κόμματα από τον ισχυρό συνδικαλιστικό τους βραχίονα, και από την άλλη θα στράτευε όλους τους εργαζομένους στον αντιμνημονιακό αγώνα, ενόψει του επερχόμενου ολέθρου του συλλογικού πολιτισμού.
Η έλλειψη, ωστόσο, πολιτικής και νομικής στρατηγικής δεν επέτρεψε ούτε τη δημιουργία του νέου ενωτικού αντιμνημονιακού Συνδικάτου Βάσης που προτείναμε (βλ. Στο Έλεος του Μνημονίου, Εκδ. Οίκος Α.Α. Λιβάνη, 2012), ούτε την ανάπτυξη μιας νέας αντιμνημονιακής ιδεολογίας που θα άλλαζε και τον συσχετισμό των δυνάμεων υπέρ της Αριστεράς στο επίπεδο των σημερινών εκπροσωπήσεων. Έτσι η ήττα των Συνδικάτων και των εργαζομένων, με τη βοήθεια του αποπροσανατολιστικού κοινωνικού αυτοματισμού, βιώνεται πλέον από το κοινωνικό σώμα και ως ήττα της Αριστεράς.
Ο προοδευτικός ιστορικός του μέλλοντος που θα αποτιμήσει τη νύχτα του Μνημονίου και θα αποδώσει ευθύνες για την καταστροφή του συνολικού συλλογικού πολιτισμού, θα χρεώσει πρωτίστως στην Αριστερά (κυρίως στο ΚΚΕ) την κοινωνική επιδείνωση, αφού δεν προέβλεψε, δεν μπόρεσε να ενωθεί, δεν έπεισε, δεν έδρασε αποτρεπτικά, για να διασωθούν με τις λιγότερες απώλειες, οι βασικές κατακτήσεις των Ελλήνων εργαζομένων.
Ενωτικές πρωτοβουλίες
Εάν όλοι θεωρούμε ότι στην Ελλάδα εφαρμόζεται το πιο επιθετικό πρόγραμμα του γενικευμένου καπιταλισμού, που –πλην των νέων μεθόδων– μετέρχεται και πολλούς από τους τρόπους της πρωτογενούς συσσώρευσης, τότε δεν μπορούμε να αποδώσουμε την ήττα του Εργατικού Κινήματος στις ομολογούμενες ταξικές επιλογές των συστημικών φορέων. Η ταξική πάλη είναι συνεχής και ο πόλος που υφίσταται την καταστροφή χρεώνεται πρωτίστως την αδυναμία να εξηγήσει στους πολίτες γιατί δεν μπόρεσε να αποτρέψει την έκβαση των πραγμάτων υπέρ του ταξικού αντιπάλου.
Γι’ αυτό, ενόψει και του Συνεδρίου της ΓΣΕΕ στα τέλη του Μαρτίου, όσο κι αν απομένει λίγος ακόμη καιρός, έστω και τώρα που όλα σχεδόν έχουν χαθεί, είναι αναγκαίο να αναληφθούν από τα κόμματα της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ανεξάρτητους αντιμνημονιακούς συνδικαλιστές) ενωτικές πρωτοβουλίες.
Ο λαός μας δεν θα συγχωρήσει ποτέ κομματικές στοχεύσεις, αυτοποιητικές δομοκρατικές προσεγγίσεις, διχαστικά μηνύματα.
Ορισμένα, άλλωστε, έστειλε και κατά τις διπλές εκλογές Μαΐου-Ιουνίου 2012. Ενίσχυσε τις δυνάμεις που επιμένουν ενωτικά και δεν μεταθέτουν την κατεπείγουσα ανάγκη τερματισμού της καταστροφής στο αόριστο μέλλον.
Η ήττα των εργαζομένων και των Συνδικάτων, η κατεδάφιση του Κοινωνικού Κράτους, η αδρανοποίηση του μηχανισμού διατίμησης της εργατικής δύναμης, η αλλοτρίωση του υλικού και άυλου πλούτου της πατρίδας γίνονται μπροστά στα μάτια όλων των κομμάτων της Αριστεράς και ορισμένα… χορεύουν στο δικό τους σκοπό.
Η κοινωνική κρίση όμως, όπως μας δίδαξε η ευρωπαϊκή εμπειρία, δεν οδηγεί αναπόδραστα στη ριζοσπαστικοποίηση της Εργατικής Τάξης, αλλά απεναντίας στη διόγκωση του «λούμπεν» προλεταριάτου και στη συντηρητικοποίηση του κοινωνικού σώματος.
Γι’ αυτό και παρά τα πρόσκαιρα και μίζερα δημοσκοπικά κέρδη, όλοι πρέπει να εντρυφήσουμε στα διδάγματα της Ιστορίας και να προλάβουμε την περαιτέρω κοινωνική επιδείνωση. Ο λαός δεν θα συγχωρήσει ποτέ τη θαλπωρή του μοναχικού δρόμου, όπως δεν αναγνωρίζει σε κανέναν την κατοχή της απόλυτης αλήθειας. Πολύ περισσότερο, δεν θα συγχωρήσει ποτέ την προσχηματική ανακάλυψη ιδεολογικών διαφορών που εμποδίζει την ενωτική ταξική δράση, τη στιγμή που τα εργατικά στρώματα εξαθλιώνονται στα πλαίσια του «απόλυτου» καπιταλισμού του Μνημονίου.
* Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ και πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ, www.enypekk.gr)
