Ο προσανατολισμός πολιτικής και κοινωνικής δράσης μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης
Του Ανδρέα Καρίτζη
Η ελληνική κοινωνία, παρά την καταστροφή που έχει υποστεί, διαθέτει ακόμη έναν πληθυσμό με τεράστιες ενσωματωμένες δυνατότητες. Ο ελληνικός λαός χρησιμοποίησε τα πολιτικά και κοινωνικά μέσα που διέθετε στο πλαίσιο της αστικοδημοκρατικής θεσμικής οργάνωσης, αλλά δεν κατάφερε να σταματήσει την περαιτέρω αποδυνάμωση και υποβάθμιση. Όμως, εδώ και καιρό και παράλληλα με τα παραδοσιακά μέσα αντίστασης και αγώνα (κινήματα και εκλογικές αναμετρήσεις) αναπτύσσονται ποικίλες πρωτοβουλίες και εγχειρήματα αυτο-οργάνωσης μέσα στον κοινωνικό ιστό.
Η σφοδρότητα της επίθεσης και η ανάγκη προστασίας και επιβίωσης δημιούργησαν νέες δομές και συλλογικές προσπάθειες, τόσο στην παραγωγή (συνεταιριστικά εγχειρήματα) όσο και στο πεδίο της κοινωνικής αναπαραγωγής (κοινωνικά ιατρεία, φαρμακεία, δίκτυα διανομής, δίκτυα αλληλεγγύης με ποικίλες δραστηριότητες κ.ο.κ.). Τα πεδία όπου αναπτύσσεται σήμερα η πρωτοβουλία των πολιτών έχει διευρυνθεί σε πολλούς τομείς.
Την ίδια στιγμή καταφέρνει ακόμη σήμερα, σε αντίξοες συνθήκες, να συνθέτει πραγματικά κοινωνικά μέτωπα μπροστά σε μεγα-φαινόμενα όπως οι προσφυγικές ροές. Η κινητοποίηση και η δημιουργικότητα των ανθρώπων σε πάρα πολλές περιοχές της χώρας αποτέλεσε την κοινωνική δύναμη που έδωσε με επιτυχία μια πολύ δύσκολη μάχη στο εσωτερικό των τοπικών κοινωνιών.
Θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι πρόκειται για σπασμωδικές και απολίτικες ενέργειες και πρωτοβουλίες διαχείρισης της μιζέριας λόγω της ζοφερής πραγματικότητας. Το πλέγμα των κοινωνικών δυνάμεων που παραμένουν ενεργές αποτελεί τη ζωτικότερη πηγή ισχύος για κάθε απόπειρα ανασυγκρότησης και οικοδόμησης μιας στιβαρής κοινωνικο-πολιτικής διεργασίας για την υπεράσπιση της κοινωνίας.
Οι δυνάμεις που μπορούν να τεθούν σε κίνηση για να αντιμετωπίσουμε εκρηκτικά κοινωνικά προβλήματα είναι πραγματικά πολύ μεγάλες. Όμως, απαιτείται μια σύνθετη πολιτική στρατηγική που θα υπερβαίνει τόσο την αποσπασματικότητα της απομονωμένης δουλειάς στο «μικρό-τοπικό» όσο και τον εγκλωβισμό στη σαγήνη της γενικής πολιτικής εκφώνησης στο «κεντρικό-πολιτικό». Μπορούμε να φανταστούμε αταξινόμητες με παραδοσιακούς όρους, υβριδικές πολιτικό-κοινωνικές διεργασίες και οργανωσιακές διατάξεις οι οποίες κατά κύριο λόγο συμβάλλουν στην ανάπτυξη μιας «ραχοκοκαλιάς» που ενισχύει, διασυνδέει και διευκολύνει την ανάδυση ενός ολοκληρωμένου δικτύου παραγωγής οικονομικής και κοινωνικής ισχύος υπό τον έλεγχο των πολιτών. Μια ραχοκοκαλιά που μεταφέρει τεχνογνωσία στα διάφορα σημεία του δικτύου, ενοποιεί για να αυξήσει τη βιωσιμότητα επιμέρους λειτουργιών, συμβάλει στη δημιουργία καινοτόμων θεσμίσεων που ενισχύουν συνολικά τις επιμέρους λειτουργίες και καλλιεργούν σχετικές νοοτροπίες κ.ο.κ.
Ένας τέτοιος προσανατολισμός πολιτικής και κοινωνικής δράσης μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη διαμόρφωση ενός δικτύου παραγωγής λαϊκής ισχύος, το οποία είναι απαραίτητο για να ανταποκριθούμε στην πίεση που δέχεται η κοινωνία από τη σύγχρονη απολυταρχία και τους κινδύνους που ανοίγονται μπροστά μας.
